سیدرضا اکرمی: برخی به دنبال گروكشی از وضعيت موجود هستند

در حالی که دولت حسن روحانی در ماه‌های پایانی سال گذشته با چالش‌های مهم اقتصادی و بین‌المللی مواجه شده بود در ماه ابتدایی سال جدید به یکباره با بحران سیل نیز مواجه شد که هزینه‌های زیادی روی دست دولت گذاشته است. به همین دلیل دولتی که در فکر راه‌حل برای چالش‌های اقتصادی بود به یکباره در سیلاب مشکلات جدید گرفتار شد. از سوی دیگر دولت دونالد ترامپ به‌تازگی معافیت‌های نفتی ایران را نیز لغوکرده تا شرایط از نظر بین‌المللی بیش از گذشته برای دولت حسن روحانی پیچیده شود. نکته امیدوارکننده اما اتحاد و همدلی ملی در دو حادثه بود که تا حدود زیادی چالش‌های داخلی را به اتحاد تبدیل کرد.

نخست عزم و اراده ملی و همگانی برای مقابله با سیل و کمک به هموطنان آسیب‌دیده از سیل و دوم حمایت قاطع همه جریان‌ها و گروه‌های سیاسی و فکری از سپاه پاسداران در مقابل اقدام ترامپ. دو رویکردی که انسجام ملی را تقویت کرد و شرایطی را به وجود آورد که دولت در فضای آرام‌تری به حل مشکلات کشور بیندیشد. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این مسائل «آرمان» با حجت‌الاسلام سیدرضا اکرمی نماینده پنج‌دوره مجلس و رئیس امور فرهنگی نهاد ریاست‌جمهوری گفت‌وگو کرده است. حجت‌الاسلام اکرمی معتقد است: «مردم باید هوشیاری به‌ خرج داده و شرایط را به‌دقت تحلیل کنند و سپس درباره آینده تصمیم گیری کنند.

مردم باید شرایط کشور را در عرصه داخلی و بین‌المللی در نظر بگیرند و برخی مشکلات را به پای اصل نظام و یا اصل اسلام قرارندهند. به هر حال در هر کشوری مشکلاتی وجود دارد که مسئولان آن جامعه تلاش می‌کنند آن مشکلات را حل کنند. به نظر می‌رسد برخی به‌دنبال گروکشی از وضعیت موجود جامعه هستند و تلاش می‌کنند شرایط را به‌شکلی جلوه بدهند که مشکلات حل نخواهد شد و یا اینکه مسئولان در این زمینه تلاش جدی صورت نمی‌دهند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

‌دولت آمریکا معافیت‌های نفتی ایران را نیز لغوکرد تا تحریم‌های آمریکا علیه ایران در شدیدترین وضعیت خود قرار بگیرد. آیا در شرایط کنونی تدبیر لازم برای تحریم‌های آمریکا در داخل کشور اندیشیده شده است؟

سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه ایران تازگی ندارد و در گذشته نیز وجود داشته است. روسای‌جمهور گذشته آمریکا نیز هر کدام به‌شکلی تلاش می‌کردند عرصه را در فضای بین‌المللی و منطقه خاورمیانه برای ایران تنگ کنند. با این وجود تاکنون هیچ‌کدام موفق‌نشده‌اند به اهداف خود دست‌یابند. در نتیجه ترامپ نیز موفق نخواهد شد و در نهایت شکست خواهد خورد. در شرایط کنونی کشورهایی مانند ژاپن، چین، هند و برخی کشورهای مستقل اعلام‌کرده‌اند که از تحریم‌های آمریکا تبعیت نمی‌کنند و همچنان از ایران نفت می‌خرند. از سوی دیگر کاهش فروش و عرضه نفت ایران در قیمت نفت جهانی تأثیر مستقیم می‌گذارد و به کشورهایی که تاکنون از ایران نفت می‌خریدند فشار زیادی وارد خواهد آمد. به همین دلیل کشورهای مختلف جهان از این تصمیم ترامپ حمایت نمی‌کنند.

نکته مهم دیگر اینکه ایران دارای ظرفیت‌های گسترده‌ای است و می‌تواند بدون فروش نفت نیز به اهداف اقتصادی و تجاری خود دست پیدا کند. در مرحله نخست ما باید روابط اقتصادی خود با کشورهای اطراف خود گسترش و تعمیق ببخشیم و با تهاتر و معامله هم نیازهای اقتصادی خود را تأمین کنیم و هم با دراختیارگرفتن بازار این کشورها به سود اقتصادی دست پیدا کنیم.

من منکر فشاری که تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران وارد می‌کند نیستم و معتقدم این اتفاق به هر حال رخ می‌دهد. در طول چهل‌سال گذشته نیز ما مقاطعی را تجربه کرده‌ایم که میزان فروش نفت ایران در بازارهای جهانی به حداقل ممکن رسیده بود. با این وجود ما این دوران‌های سخت را از سر گذرانده‌ایم و امروز باتجربه‌تر از دیروز در مقابل آمریکا قرار داریم. ما چهل‌سال است که با واژه «تحریم» آشنا هستیم. با این وجود امروز دشمن به اندازه‌ای خبیث و پلید شده است که حاضر است برای رسیدن به اهداف خود همه کشورهای دیگر را تحت فشار قرار بدهد. با این وجود این نکته مسجل است که تحریم‌ها و فشارهای آمریکا در نهایت به گشایش و فرصت تبدیل خواهد شد. در روایت‌های دینی آمده هنگامی که فشارها و سختی‌ها بر انسان و مردم افزایش پیدا می‌کند خودبه‌خود گشایش‌هایی نیز به وجود می‌آید تا مردم از سختی‌ها رهایی یابند.

‌آیا با تغییر رویکردها در سیاست خارجی نمی‌توان در وضعیت اقتصادی تغییر ایجاد کرد؟

در طول چهل‌سال گذشته هم مسئولان به‌خوبی ماهیت دشمن را شناخته‌اند و هم مردم به این نتیحه رسیده‌اند که کشورهایی مانند آمریکا برای تحت فشار قراردادن ایران دست به هر اقدامی زده و در آینده نیز خواهند زد. این در حالی است که شناخت مردم در ده‌های اخیر نسبت به آمریکا، اسرائیل و همدستان آنها نسبت به گذشته بیشتر و عمیق‌تر نیز شده است. در شرایط کنونی مسئولان و مردم باید به فکر استفاده از ظرفیت‌های داخلی کشور باشند و به درآمد منهای نفت بیندیشند و شرایطی را به وجود بیاورند که دیگر نیاز به فروش نفت در کشور نداشته باشند. در ایران ظرفیت‌های‌های بزرگ طبیعی و انسانی وجود دارد که در کمتر کشوری وجود دارد.

به همین دلیل می‌توانیم با برنامه‌ریزی و تلاش بیشتر از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم تا نیاز اقتصاد به نفت به صورت کلی از بین برود. آمریکا مدت‌هاست که روی فروش نفت ایران برنامه‌ریزی کرده و در مقاطعی که سیاست‌های خصمانه‌اش در مقابل ایران به شکست منجر می‌شود تلاش می‌کند تا با قطع و یا کاهش فروش نفت ایران در بازارهای جهانی فشارهای خود را به ایران تحمیل کند و شرایطی به وجود بیاورد که بتواند از ایران امتیاز بگیرد. با این حال همواره نیز در این راه شکست خورده و در پس از مدتی به این نتیجه رسیده که باید با ملت ایران با احترام و منطق رفتار کند. این وضعیت در شرایط کنونی نیز وجود دارد. ترامپ که قصد دارد خود را رئیس‌جمهور متفاوتی نسبت به روسای‌جمهور گذشته آمریکا نشان دهد قدم در مسیری گذاشته که در گذشته برخی روسای‌جمهور تندرو آمریکا گذاشته بودند اما در نهایت شکست خوردند. با این حال ترامپ سرنوشت آنها را سرلوحه کار خود قرارنداده و همچنان تلاش می‌کند به زبان تهدید و تحریم با ایران سخن بگوید؛ اقدامی که در نهایت نتیجه‌ای جز شکست برای وی به همراه نخواهد داشت.

‌با توجه به شعارهای انتخاباتی رقبای ترامپ آیا شرایطی به وجود خواهد آمد که سیاست‌های خصمانه ترامپ علیه ایران در نهایت به‌ضرر خودش تمام شود و مردم آمریکا دیگر بار به‌دلیل سیاست‌های جنگ‌طلبانه ترامپ از وی حمایت نکنند؟

ما باید به‌اندازه‌ای تدبیر داشته باشیم و مسئولان ما به‌اندازه‌ای بلندنظر و دوراندیش باشند که مناسبات قدرت در آمریکا روی تصمیمات آنها تأثیرگذار نباشد و برای ایران تفاوتی نکند چه کسی در آمریکا به قدرت خواهد رسید. اینکه در آمریکا رقبای انتخاباتی ترامپ چه شعارهایی مطرح می‌کنند و احتمال اینکه ترامپ به یک رئیس‌جمهور چهارساله تبدیل می‌شود و یا خیر باید در اولویت‌های بعدی ما قرار داشته باشد.

من تفاوت خاصی بین اوباماٰ، کارتر، کلینتون و ترامپ مشاهده نمی‌کنم. برخی از روسای‌جمهور آمریکا در گذشته دستکش مخملی به دست کرده اما همچنان با سیاست دست‌های آهنین با ایران رفتارکرده‌اند. هدف اصلی آنها نیز سلطه و استیلا است. هر اتفاقی رخ می‌دهد در داخل کشور است. ما باید در درون کشور به‌اندازه‌ای قوی و منسجم عمل کنیم که آمریکا به این نتیجه برسد که از هر شیوه‌ای به‌جز احترام با ملت ایران سخن بگوید اشتباه کرده است.

تحریم‌های اخیر آمریکا نیز می‌تواند برای ایران به یک فرصت بزرگ تبدیل شود تا کشور وابستگی خود را به نفت کاهش بدهد و به فرصت‌های دیگر اقتصادی فکر کند که در آینده وضعیت اقتصادی کشور را بهتر از گذشته کند. آقای روحانی در ابتدای اینکه به ریاست‌جمهوری رسیدند با رویکرد مسالمت‌آمیزی که در ارتباط با کشورهای مختلف جهان در پیش گرفتند قصد داشتند جایگاه ایران را در عرصه بین‌المللی ارتقا بدهند. به همین دلیل نیز توافقنامه برجام منعقد شد. با این حال با روی کارآمدن ترامپ به یکباره ورق برگشت و ترامپ از برجام خارج شد و تا آنجا که می‌توانست علیه ایران جنگ روانی و تبلیغاتی به راه انداخت.

‌در حالی که در ماه‌های آخر سال گذشته دولت با چالش‌های مهم اقتصادی مواجه بود در سال جدید بحران سیل نیز به مشکلات دولت اضافه شد، در نتیجه دولت با چالش‌های بیشتری مواجه شده است. به نظر شما دولت برای عبوراز این چالش‌ها چه راهکاری باید درپیش بگیرد و آیا توانایی این کار را دارد؟

سیل یک پدیده استثنائی است که درطول صدسال گذشته نظیر آن وجود نداشته است. کمتر کسی چنین سیلی را با چنین گستردگی و عمق فاجعه پیش‌بینی می‌کرد. با این حال مواجهه با سیل اخیر را باید از دو جنبه مورد بررسی قرار داد. جنبه نخست میزان خسارت‌ها و تلفاتی است که این سیل از خود برجای گذاشت که جای نگرانی و تأمل دارد. به هر حال باید با راهکار‌های دقیق علمی شرایطی به وجود می‌آمد که تلفات سیل به حداقل ممکن کاهش پیداکند. البته امیدوارم سیل اخیر به یک تجربه بزرگ برای مسئولان و مردم در آینده تبدیل شود تا تدابیر و پیش‌بینی‌های لازم در این زمینه به‌خوبی صورت بپذیرد.

جنبه دیگر سیل اخیر برکات و نعمت‌هایی بود که این سیل و بارش‌های زیاد برای مناطق مختلف کشور به‌همراه داشته است. برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند که برکات بارش‌های اخیر ده‌برابر تلفات آن بوده که این مساله اهمیت زیادی دارد. باران نعمتی است که از طرف خداوند متعال نازل‌شده و باعث خیر و برکت است. با این حال سیل اخیر و اتفاقاتی که در این سیل رخ داد مواجهه یک آزمون بزرگ برای مسئولان بود تا در آینده خود را برای چنین اتفاقاتی آماده کنند.

‌جریان‌های مقابل دولت آقای روحانی با استفاده از وضعیت سیل انتقادات زیادی را متوجه دولت کردند و شرایط را به شکلی نشان دادند که دولت در مدیریت سیل ناتوان بوده است. آیا در واقع چنین بود و چرا جریان‌های سیاسی رنگ‌وبوی سیاسی به مساله سیل دادند؟

در مدیریت سیل اشکالاتی وجود داشته و کسی نمی‌تواند منکر این قضیه شود.همه ما نیز به این مشکلات آگاهی داریم و مشاهده کردیم که برخی نقصان‌ها تا چه میزان مردم آسیب‌دیده از سیل را تحت فشار بیشتری قرار داده بود. با این حال معتقدم باید به‌صورت نسبی با این مساله برخورد کرد و معدل را در نظر گرفت. حادثه سیل اخیر در حدود ۲۰استان کشور را به شکل‌های مختلف درگیر خود کرده است.

در برخی استان‌ها خسارت‌ها کم بوده و پس ازمدتی سیل مهار شد و در مقابل در برخی استان‌ها شرایط شکل بحرانی به خود گرفت و حتی تلفات انسانی نیز برجای گذاشت. با این حال مدیریت سیل به‌صورت نسبی است و نمی‌توان با قطعیت درباره آن صحبت کرد. اینکه جریان‌های سیاسی با نگاه سیاسی به مساله سیل نگاه‌کرده‌اند و از آن وسیله‌ای برای هجمه به دولت ساخته‌اند جای تأمل دارد. به هر حال از بین۸۰میلیون جمعیت کشور در حدود۸۰ نفر نیز به‌دنبال چنین مسائلی هستند. این در حالی است که مردم کشور سیل را پدیده‌ای طبیعی می‌دانند که ممکن است در همه کشورهای جهان رخ بدهد.

‌با توجه به اینکه در پایان امسال انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد و جریان اعتدال در تحقق برخی وعده‌های مهم خود به مردم ناتوان بوده آیا شرایط را به شکلی می‌بینید که مردم دوباره به چهره‌های اصلاح‌طلب و اعتدالگرا اقبال نشان دهند؟

مردم باید هوشیاری به‌ خرج داده و شرایط را به‌دقت تحلیل کنند وسپس درباره آینده تصمیم گیری کنند. مردم باید شرایط کشور را در عرصه داخلی و بین‌المللی در نظر بگیرند و برخی مشکلات را به پای اصل نظام و یا اصل اسلام قرار ندهند. به هر حال در هر کشوری مشکلاتی وجود دارد که مسئولان آن جامعه تلاش می‌کنند آن مشکلات را حل کنند. به نظر می‌رسد برخی به‌دنبال گروکشی از وضعیت موجود جامعه هستند و تلاش می‌کنند شرایط را به‌شکلی جلوه بدهند که مشکلات حل نخواهد شد و یا اینکه مسئولان در این زمینه تلاش جدی صورت نمی‌دهند. نمی‌توان تأثیر فشارهای خارجی و تحریم‌های ظالمانه آمریکا را در به وجودآمدن شرایط کنونی و مشکلات معیشتی مردم نادیده گرفت. با این حال مسائل داخلی نیز در تشدید مشکلات مردم نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است.

متأسفانه در شرایطی که کشور بیش از همیشه به آرامش و انسجام نیاز دارد برخی یأس و ناامیدی تزریق می‌کنند و مشکلات را به‌شکلی نشان می‌دهند که حل‌کردن آن از عهده مسئولان برنمی‌آید. با این حال معتقدم مشکلات کشور دارای راه‌حل است و اگر مسئولان تلاش و جدیت بیشتری به خرج بدهند و در عرصه‌های اجرایی جدی‌تر و کوشاتر عمل‌کنند، بی‌شک این مشکلات از بین خواهد رفت و یا اینکه کاهش می‌یابد. در مرحله نخست باید نقدینگی سرگردان را در تولید کشور به‌کار بیندازیم و تلاش کنیم با رونق تولید داخلی و تاکید بر توانایی‌هایی داخلی نیاز کشور به خارج از کشور را کاهش‌داده و یا از بین ببریم. نکته مهم دیگر اینکه برخی فروشندگان و صاحبان مشاغل نیز در تشدید مشکلات مردم دخالت دارند و با یکدیگر مسابقه گرانی گذاشته‌اند. هنگامی که موضوع تحریم‌ها مطرح شد و قیمت دلار دچار نوسان شد این افراد از این وضعیت سوءاستفاده‌کرده و در یک مسابقه گرانی تا آنجا که می‌توانستند قیمت اجناس را افزایش دادند.

استدلال اغلب این افراد نیز بالارفتن قیمت ارز در کشور بود. سوال اینجاست که افزایش قیمت دلار چه ارتباطی با اجاره‌خانه و خدمات اجتماعی دارد که با افزایش دلار قیمت خدمات اجتماعی نیز افزایش پیدا کرده است؟ این مسائل نشان می‌دهد که نظارت صحیح و دقیقی بر وضعیت معیشتی نیست و از سوی دیگر برخی نیز انصاف خود را از دست داده‌اند. درباره انتخابات مجلس نیز باید عنوان کنم هنوز تا پایان امسال زمان زیادی باقی مانده و چه‌بسا خداوند برای ملت ایران ذخیره الهی قرار داده که انشاءا... مشکلات مردم حل شود و این ذخیره در آینده خود را نشان خواهد داد.

احسان انصاری