ظهور جريان سوم با رويگردانی از چپ و راست

زمزمه شعار «نه چپ نه راست» از مدت‌ها قبل به گوش می‌رسید، اما در یکی دو سال اخیر این شعار بلندتر به گوش می‌رسد. در جریان اعتراض‌هایی که در دی‌ماه ۹۶ صورت گرفت و با شنیده‌شدن این شعار از سوی معترضان، بعضی تحلیلگران از آن به‌عنوان عبور مردم از دو جریان اصلی سیاسی یعنی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان تعبیر کردند. سوال این است که آیا وقت آن نرسیده که جریان سومی در کشور فعال شود؟

«خبرآنلاین» این سوال را با نمایندگان مجلس در میان گذاشت. برخی نمایندگان مانند علاءالدین بروجردی اصولگرا و مسعود رضایی اصلاح‌طلب معتقد بودند جریان سوم نمی‌تواند کاری از پیش ببرد، اما از سوی دیگر افرادی مانند سبحانی‌فر، جعفرزاده ایمن‌آبادی، بهروز نعمتی و مهرداد لاهوتی ظهور و بروز چنین جریانی را لازم می‌دانند و معتقدند جریان سوم چندسالی‌ است تحت‌عنوان اعتدالیون و مستقلین پا به عرصه وجود گذاشته و جای خود را در میان مردم باز کرده است.

 جریان سوم؛ نه چپ، نه راست

علاءالدین بروجردی نماینده بروجرد و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی درباره لزوم ظهور جریان سوم می‌گوید: اگر حتی جریان سومی هم ایجاد شود، اگر بتواند پاسخ مثبتی به نیازهای مردم بدهد، آنها هم استقبال می‌کنند. او در پاسخ به این سوال که چرا اصولگرایان و اصلاح‌طلبان نتوانستند این رضایت را ایجاد کنند، گفت: برای آنکه اغلب آنها درگیر دعواهای سیاسی می‌شوند. عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس در پاسخ به این سوال که اگر اعتدالیون به‌عنوان جریان سوم وارد میدان شوند، آیا می‌توانند خلأهای موجود را برطرف کنند، می‌گوید: مگر در حال حاضر امور در دست اعتدالگراها نیست؟ آقای روحانی برخاسته از جریان اعتدال است، آیا توانسته رضایت مردم را به دست بیاورد؟ به‌نظرم جریانی که از آن به‌عنوان اعتدال تعبیر می‌کنیم و با همین شعار دولت فعلی روی کار آمد، گلی به سر مردم نزد. اصل این است که هر جریانی که در قدرت و موقعیت حاکمیتی قرار می‌گیرد، بتواند به مردم خدمت کرده و رضایت آنها را جلب کند. این یک اصل تعیین‌کننده است به حدی که هر جریانی بتواند این امر را محقق کند، می‌تواند اقبال مردم را هم به همراه داشته باشد.

 وحدت یا تقابل؟

مسعود رضایی نماینده اصلاح‌طلب شیراز معتقد است اگر جریان سوم در ردای ایجاد همگرایی در کشور تشکیل شود، می‌تواند مثبت باشد، اما اگر بخواهد به‌عنوان یک جناح سیاسی وارد میدان شود، باز به همان سمت ایجاد یک تقابل پیش خواهد رفت که تفاوتی با آنچه تا امروز شاهد بودیم نیست. او می‌گوید: ایجاد جریان سوم با هدف اینکه بتوانند در راه توسعه ملی و در مسیرهای سیاسی کشور قدم‌هایی بردارند اقدامی صحیح و ضروری است. لذا  معتدلین هر دو گروه می‌توانند یک هماهنگی ایجاد کنند. این می‌تواند مطلوب تلقی شود به‌ویژه اگر این موضوع متوجه مسائل ملی شود. برای مثال در موضوع سیاست خارجی که امروز با چالش‌هایی مواجه هستیم، معقولان هر دو گروه باید کار را به دست بگیرند و کشور را از بن‌بست خارج کنند.

اما اگر قرار باشد این گروه تبدیل به یک گروه یا جریان سوم شود، دیگر نمی‌تواند مطلوب تلقی شود، چون این جریان هم تبدیل به یک تقابل فکری می‌شود که می‌خواهد اثر اقدامات دیگران را خنثی کند. بنابراین به یک عقبگرد تبدیل می‌شود. عضو فراکسیون امید مجلس ادامه می‌دهد: این یک واقعیتی است که کشور ما در بسیاری از موارد گرفتار همین تقابل‌ افکار مختلف است. برای مثال اگر جریانی با تفکری روی کار می‌آید، اگر بخواهد همه را طرد کند و خود یکه‌تاز باشد، رشدی به‌دنبال نخواهد داشت اما از سوی دیگر اگر قرار باشد هماهنگی ایجاد کند، طبیعی است که می‌تواند مفید واقع شود.

 این رشته سر دراز دارد

بهروز نعمتی سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس و عضو فراکسیون مستقلین نیز می‌گوید: جریان سوم بیشتر از ۱۰سال است که با اسم‌های اعتدال، مستقلین و... به وجود آمده است. من حتی یادم می‌آید در مجلس ششم هم قرار بود یک طیف مستقلین ایجاد شود. این صحبت از سال‌ها پیش مطرح بوده است، اما در حال حاضر واقعیتی است که جریان سوم وجود دارد. نعمتی در پاسخ به این سوال که چرا این موضوع هنوز جایگاه ویژه‌ای پیدا نکرده، گفت: چرا اتفاقا پذیرفته شده است.

حال ممکن است یکی مقبولیت بیشتری داشته باشد و یکی کمتر. او در پاسخ به اینکه چرا می‌گویید جریان سوم بین مردم شناخته شده نیست و چه ملاکی دارید، تصریح کرد: اگر ملاک را تعداد کرسی‌های مجلس بدانیم می‌بینیم جریان سوم در مجلس اثرگذاری خود را دارد و اگر دولت را ملاک قرار دهیم، می‌بینیم دولت هم معتقد است برخاسته از جریان اعتدالی است. نماینده تهران در پاسخ به این سوال که این موفقیت در مجلس و دولت که شما از آن به‌عنوان اقبال به جریان سوم یاد می‌کنید در اثر ائتلاف با اصلاح‌طلبان به وجود آمده است و چیزی نیست که بگوییم تنها مقبولیت جریان سوم بوده، تصریح کرد: به هر حال این موضوع چه به‌صورت ائتلافی باشد و چه به‌صورت مستقل، وجود دارد.

من فکر می‌کنم آن ائتلافی که ایجاد شد می‌تواند تکرار شود و می‌تواند اثرگذار باشد، البته با یک مانیفست روشن که هرکس سهم خود را بداند و بعد از آن هم سهم‌خواهی‌ها کم شود. او ادامه می‌دهد: من معتقدم با توجه به ایراداتی که در اداره کشور وجود دارد به‌نظر می‌رسد هرچه از افراد و افکار مختلف در اداره کشور استفاده کنیم موفق‌تر خواهیم بود. من حتی می‌گویم اگر دولتی روی کار می‌آید باید از منتقدانش هم در آن دولت استفاده کنند.

جریان سوم در انتخابات آینده

غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نایب‌رئیس فراکسیون مستقلین نیز درباره لزوم ایجاد جریان سوم به خبرآنلاین می‌گوید: در همان ابتدای مجلس دهم تشخیص دادیم افراطی‌گری در جبهه‌بندی‌ها تحت‌عنوان راست و چپ درحال رخ‌دادن است. لذا از همان ابتدا تشخیص دادیم که این دسته‌بندی‌ها دیگر اقبالی ندارد. برای همین در همان زمان جریان مستقل به‌عنوان جریان سوم ظهور و بروز پیدا کرد. من فکر می‌کنم استقبال مردم با توجه به خاطرات تلخی که از تندروی‌های جریان اصولگرایی و دلواپسان و همچنین افراطی‌گریی‌هایی که از جریان اصلاح‌طلب شاهد بودند گرایش‌شان به‌سمت معتدلین یا مستقلین بیشتر خواهد شد.

او در پاسخ به این سوال که آیا در انتخابات بعدی اعتدالیون بدون آنکه زیرمجموعه یک جریان وارد انتخابات شوند می‌توانند سهمی در مجلس داشته باشند، می‌گوید: در داخل مجلس نگاه تردیدآمیزی به این موضوع وجود داشت، اما بعد از مدتی همه مشاهده کردند که فراکسیون مستقلین جای خود را در مجلس باز کرد.