اگر آمریکا نبود، ما به FATF ملحق می‌شدیم/ آمریکا می‌خواهد ما را دچار توقف اقتصادی کند

گره کور FATF نه تنها باز نشده، بلکه به بهانه‌ای برای مناقشه در فضای سیاسی و حتی گاه محاوره‌ای تبدیل شده است.

غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که یکی از سرسخت‌ترین مخالفان پیوستن ایران به FATF است،‌ در گفت‌وگویی با اعتمادآنلاین بیان کرد: «آمریکا اگر به اطلاعات دادوستدهای مالی بین‌المللی ما دسترسی پیدا کند، به ‌راحتی همه آنها را می‌بندد. آمریکا می‌خواهد ما را دچار توقف اقتصادی کند و به همین دلیل باید هر ابزاری را که در خدمت آمریکا برای توقف اقتصادی قرار می‌گیرد، رد کنیم.»

مشروح گفت‌وگوی اعتمادآنلاین با غلامرضا مصباحی‌مقدم به شرح زیر است:

*گویا قرار نیست‌ گره FATF باز شود؟

گره خاصی نیست. یک مساله‌ای داریم که ضررش مشخص است. پیوستن به FATF از هر لحاظ با منافع ملی در تضاد است و به همین دلیل ما در مجمع‌ تشخیص ‌مصلحت به این نتیجه رسیدیم که این لایحه را تصویب نکنیم.

*شما در حالی از ضرر حرف می‌زنید که این لایحه هم به تصویب مجلس رسیده و هم رئیس‌جمهور گفته بدون ملحق شدن به FATF نمی‌تواند مسائل کشور را حل کند.

به‌هم‌ریختگی اقتصادی در شرایط فعلی هیچ ربطی به پیوستن یا نپیوستن ما به FATF ندارد. چرا؟ چون اعضای FATF ایران را برای قرار دادن در لیست سیاه در تعلیق گذاشته‌اند. بنابراین معلوم است که مانع‌های فعلی ما در حوزه اقتصاد اصلاً و ابداً به FATF ارتباطی ندارد.

نکته دوم هم این است که بدیِ اوضاع اقتصادی ایران به طور عمده هم تحت‌ تاثیر سوءمدیریت در داخل و هم به خاطر تحریم‌‌‌های آمریکاست. البته اجرای قانون مساله دیگری است. بنابراین نظر برخی افراد، مثل آقای پزشکیان، مبنی بر اینکه «ما به FATF بومی نیاز داریم» برایم تعجب‌آور است. ما چنین قانونی را داریم و اگر بخواهیم واقعاً جلوی فساد و دادوستدهای غیرشفاف را بگیریم، قوانین کافی‌ای در داخل کشور موجود است.

*دلیل اصلی مخالفت شما با FATF چیست؟

ببینید، FATF در واقع دنبال الحاق ما به دو کنوانسیون CFT و پالرمو است که این دو کنوانسیون به‌ طور عمده انتظارات بین‌المللی- به‌خصوص انتظارات آمریکا- را پاسخ می‌دهند.

*یعنی به خاطر آمریکا به یک معاهده بین‌المللی پشت کنیم؟

آمریکا اگر به اطلاعات دادوستدهای مالی بین‌المللی ما دسترسی پیدا کند، به ‌راحتی همه آنها را می‌بندد. آمریکا می‌خواهد ما را دچار توقف اقتصادی کند و به همین دلیل باید هر ابزاری را که در خدمت آمریکا برای توقف اقتصادی قرار می‌گیرد، رد کنیم.

به عنوان مثال، اگر به همین دو لایحه CFT و پالرمو بپیوندیم، این فرصت را در اختیار آمریکایی‌ها قرار می‌دهیم. شما باید دقت کنید که در این دوره رئیس FATF یک آمریکایی است. همان کسی که مسئول میز تحریم‌های ایران در وزارت خزانه‌داری آمریکاست. بعضی‌ها در شرایطی درباره لزوم پیوستن به FATF و ضررهای نپیوستن اظهارنظر می‌کنند که ضررهای آمریکا ۱۰ برابر جریمه‌های ردِ FATF  است.

اگر الان به FATF بپیوندیم، هیچ‌ نتیجه مثبت جدیدی به دست نخواهیم آورد. در واقع تمام دادوستدهای نفتی و غیرنفتی‌ای که داریم با کشورهایی است که نیازمند مبادله با ما هستند و در حال حاضر برای ملحق شدن به FATF هیچ فشاری به ما نمی‌آورند. البته چه‌بسا گاهی گفته باشند خوب است شما به FATF بپیوندید، ولی ما را تحت فشار نمی‌گذارند. 

*اگر اشتباه نکنم، فقط ایران و کره‌شمالی عضو FATF نیستند. این اطلاعات درست است؟

ظاهراً هشت کشور عضو نیستند.

*این مهم نیست؟

نه. برای ما اصلاً مهم نیست که چند کشور به FATF پیوسته و چند کشور نپیوسته‌اند. آنچه مهم است اینکه اگر ما بپیوندیم، چه مزیتی‌ها و چه هزینه‌هایی دارد.

*یعنی می‌گویید مبادلات بانکی ما تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد؟

با پیوستن ما به FATF مبادلات بانکی‌مان تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد.

*و با نپیوستن ما؟

بهبود پیدا نمی‌کند. با پیوستن ما به کنوانسیون‌های CFT و پالرمو، روابط بانکی‌مان با کشورهای دیگر هرگز تغییری نخواهد کرد.

*چطور؟

ببینید، در حال‌ حاضر علت نداشتن روابط با بانک‌های بسیاری از کشورها مساله الحاق ما به این دو کنوانسیون نیست، بلکه مساله تحریم‌های آمریکاست. در واقع تحریم‌های آمریکا مانع مبادلات بانکی دیگر کشورها با ما شده و این هیچ ربطی به FATF ندارد. باید بدانیم به خاطر فشارهای آمریکا به کشورهای طرف تجارت ماست که نمی‌توانیم با نظام بانکی بین‌الملل به راحتی همکاری کنیم.

*پیوستن به FATF نمی‌تواند شرایط ما را بهتر کند؟

اصلاً بهتر نمی‌کند. چون کشورها تحت فشار آمریکا با ما ارتباط برقرار نمی‌کنند. FATF فقط به کشورها توصیه می‌کند که فلان کشور مثلاً ریسک تجارت بالایی دارد و غیر از این چیز دیگری ندارد. یا حداکثر می‌تواند توصیه ‌کند که مثلاً چون ایران CFT و پالرمو را قبول ندارد، در مبادلات با این کشور احتیاط کنید! البته گاهی هم می‌گویند «شدیداً» احتیاط کنید. همین و بس!

*پس چرا رئیس‌‌جمهوری اصرار دارد؟

من نمی‌فهمم دلیلش چیست که آقایان بهانه‌گیری می‌کنند و این مسائل را مطرح می‌کنند. ما شفاف حرف زدیم. خب آنها هم بیایند و شفاف حرف‌هایشان را بزنند. بنده ده‌ها مقاله در روزنامه‌های جریان اصلاحات مطالعه کرده‌ام و می‌کنم. همه آنها می‌گویند اگر ما به FATF بپیوندیم، مشکلات بانکی‌مان حل می‌شود. این دروغ بزرگ است.

اگر به FATF بپیوندیم مشکلات بانکی‌مان حل نمی‌شود، چون مشکلات بانکی ما ناشی از نپیوستن به FATF نیست. ناشی از تحریم‌های آمریکاست. بانک‌های کشورهای دیگر می‌ترسند با ایران مبادله مالی داشته باشند چون از آمریکا می‌ترسند. به هر حال جریمه‌های آمریکا نسبت به آن بانک‌ها در صورت مراوده و مبادله با ایران بسیار سنگین است. پس آنها هم ترس دارند که ارتباط برقرار کنند، چون آمریکا فشار می‌آورد. اینها چه ربطی به FATF دارد؟

*می‌توان گفت در شرایطی که آمریکا تحریم می‌کند حداقل ما نشان دهیم اگر مشکلی با آمریکا داریم مقصر آمریکاست و به‌ جز آمریکا به معاهده‌های دیگر احترام می‌گذاریم.

خود آمریکا از معاهده‌های متعددی خارج شده است.

*این دلیل می‌شود که ما خارج شویم؟

نه دلیل نمی‌شود. دلیل بر این می‌شود که چرا فشار می‌آورند ما حتماً وارد شویم؟ چرا وزیر خارجه آمریکا می‌گوید شما باید به FATF بپیوندید و خودشان از معاهده‌های برجام و معاهده پاریس خارج می‌شوند؟ آنها هم از معاهدات بین‌المللی‌ای که سال‌هاست بیش از ۱۹۰ کشور در آن حضور دارند خارج می‌شوند. اگر این ایراد است که ما چرا به FATF نمی‌پیوندیم، چرا آمریکا از این معاهده‌ها خارج می‌شود؟

*چرا ما همه چیز را به آمریکا ربط می‌دهیم؟

چون تمام مشکلات ما از آمریکاست. تمام مصیبت ما از آمریکاست.

*آیا پیوستن ما به FATF باعث نمی‌شود برخی از شرکای تجاری ما در مواجهه با آمریکا موضع بالاتری بگیرند؟

اصلاً. موضع آنها نسبت به آمریکا تحت تاثیر تجارت‌شان است. چین با آمریکا تجارت ۶۰۰ میلیارد دلاری دارد. ما چه به FATF بپیوندیم چه نپیوندیم، هیچ تاثیری در مناسبات چین با ایران نخواهد داشت. بنابراین دل خوش نکنیم که اگر به FATF بپیوندیم، مثلاً روابط مالی ما با چین بهبود پیدا می‌کند. نه، این روابط مالی‌ای که با چین داریم تحت تاثیر فشار آمریکاست.

به عبارت دیگر، بانک‌های چینی به استثنای یک بانک با ما کار نمی‌کنند. نه اینکه چون ما به FATF  نپیوستیم، بلکه چون آمریکا فشار می‌آورد و آنها را تحت تاثیر فشار تحریمی خود قرار می‌دهد. من از شما یک سوال دارم: مگر شما و دیگر خبرنگاران پیگیری نمی‌‌کردید که قبل از تشکیل جلسه FATF ما در مجمع تشخیص مصوب کنیم مبادا FATF در این نشست خود ایران را در لیست سیاه قرار دهد؟

*درست است.

چرا نبردند؟

*فکر می‌کنم مهلت دادند.

چرا مهلت دادند؟ مگر شما واهمه نداشتید که مهلت ندهند؟

*مهلت دادن نشانه رویکردی تعاملی است.

هر تعاملی مثبت نیست. الان آمریکا تقاضای تعامل دارد، آیا مثبت است؟

*بحث آمریکا فرق می‌کند...

طرف مقابل ما در FATF آمریکاست، اگر آمریکا نبود، ما به FATF  ملحق می‌شدیم.

*احساس می‌شود مسائل مهمی مثل برجام FATF و... وارد بازی‌ها و دعواهای اصولگرایان و اصلاح‌طلبی می‌شوند.

نه، این موضوع هیچ ربطی به آنها ندارد.

*الان شما در صحبت‌هایتان گفتید که چند مقاله در روزنامه‌های اصلاح‌طلب‌ها خوانده‌ام...

اصلاح‌طلب‌ها این مساله را دنبال می‌کنند.

*آقای روحانی که اصلاح‌طلب نیست. هست؟

من کاری ندارم آقای روحانی اصلاح‌طلب است یا نیست.

*مجلسی که تصویب کرده چطور؟

اصلاً شما دارید بحث را به اصلاح‌طلبان و اصولگرایان می‌کشانید.

*نه، من به عنوان یک دغدغه این موضوع را مطرح کردم.

اگر دغدغه شما این است، بنده به عنوان یک اصولگرا با FATF مخالفت نمی‌کنم، بلکه به خاطر مصالح ملی نظام از جایگاه مجمع تشخیص مخالفت می‌کنم. من شخصیت مستقلی هستم. از نظر سیاسی منافع حزبی و سیاسی را در مسائل ملی دخالت نمی‌دهم.

آنچه موجب شده با الحاق به این دو کنوانسیون موافقت نکنم صرفاً مصالح ملی ماست؛ یعنی کاملاً برای من عیان و روشن است که اگر ما به لایحه CFT و پالرمو الحاق پیدا کنیم، ابزار تحریم بیشتر خودمان را در اختیار آمریکا قرار می‌دهیم. این را حتماً بنویسید.

*حالا FATF یا خوب است یا بد. چطور به مدت چهار پنج ماه در مجمع تشخیص می‌ماند؟ برای مردم سوال پیش می‌آید. الان چند ماه است که منتظرند مجمع تشخیص نظر نهایی بدهد. علت این طول‌ دادن فرسایشی چیست؟

علت اساسی این است که دولت قبل از عید پیشنهاد کرد فعلاً تصمیم‌مان را اعلام نکنیم. چون می‌دانستند تصمیم ما رد FATF است.