فواد ایزدی، عضو هیات‌علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با اشاره به در پیش بودن گام دوم ایران در مسیر کاهش تعهدات برجامی، در تحلیل چشم‌انداز تحولات ناظر به اقدام احتمالی ایران گفت: «قبل از اینکه ایران کوچک‌ترین کاهش تعهدی را ذیل برجام داشته باشد، ترامپ ایران را به ساخت بمب هسته‌ای متهم می‌کرد.
از این جهت می‌توان گفت با اجرای مرحله دوم کاهش تعهدات، آمریکا به‌طور حتم فعالیت‌های گسترده تبلیغاتی را علیه ایران سازماندهی کرده و تهران را به ساخت بمب متهم خواهد داد؛ اتهامی که در دو سال گذشته نیز به‌رغم حضور ایران در برجام به آن وارد می‌شده.»
اعلام آمادگی مقامات آمریکایی برای گفت‌وگو با ایران جنبه تبلیغاتی دارد
وی افزود: «برای پاسخ به این اتهام، منطق جمهوری اسلامی که البته بارها نیز مطرح شده آن است که ایران زمانی حاضر است به تعهدات برجامی برگردد که آمریکا و اروپا به برجام برگردند، چون آمریکا یک‌سال پیش برجام را رسما ترک کرد و اروپا نیز در عمل همین کار را کرده ولی آن را رسما اعلام نکرده است.»
ایزدی خاطرنشان کرد: «ادبیات مقامات آمریکایی مبنی‌بر اعلام آمادگی برای گفت‌وگو با ایران نیز جنبه تبلیغاتی دارد؛ چراکه زمانی که دو کشور می‌خواهند به گفت‌وگو بنشینند سعی می‌کنند قدم‌های کوچکی بردارند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان آنکه وزیر امور خارجه ایران این حرکت را در سفر به نیویورک انجام داد، خاطرنشان کرد: «ظریف برای تبادل زندانیان چراغ سبز نشان داد؛ چراکه این موضوع مرسوم بوده و حتی دو کشور در حال جنگ هم این قبیل مبادلات را دارند، اما آمریکایی‌ها از این هم استقبال نکردند.»
تا زمانی که آمریکا دست از تروریسم اقتصادی برندارد، ایران امکان مذاکره نخواهد داشت
وی ادامه داد: «پمپئو هفته پیش گفت زمانی که موعدش فرا برسد ما با ایران درگیری خواهیم داشت. این نشان می‌دهد آمریکایی‌ها اکنون آمادگی هیچ نوع توافقی را با ایران ندارند.»
ایزدی اضافه کرد: «افرادی که امروز در کاخ سفید حضور دارند نقدشان به دولت قبل آن بود که چرا با ایران توافق کردید؟ و استدلال‌شان در مخالفت با این موضوع آن بود که نفس توافق، عمر جمهوری اسلامی را افزایش می‌دهد.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران یادآور شد: «جواب ایران باید این باشد تا زمانی که آمریکا دست از تروریسم اقتصادی برنداشته، تهران با افرادی که درگیر تروریسم هستند صحبتی ندارد و زمانی که تروریسم اقتصادی متوقف شود، امکان گفت‌وگو نیز فراهم خواهد شد.»
وی افزود: «قبل از آن، گفت‌وگو با جریان‌های تروریستی آنها را برای ادامه رویه کنونی تشویق خواهد کرد و این اتفاقی است که برای ما افتاده؛ چراکه ایران ذیل برجام با آمریکایی‌ها مذاکره کرد اما آنها در عمل به‌دلیل گرفتن امتیازاتی که خوشایندشان بود امروز نیز درصددند امتیاز بیشتری بگیرند و به همین‌خاطر فشار‌ها را افزایش داده‌اند.»
ایزدی خاطرنشان کرد: «به‌جز سناریوهای تبلیغاتی قابل پیش‌بینی، آمریکایی‌ها دست به اقدامات دیگری نیز خواهند زد که این موضوع می‌تواند طیفی از اقدامات از حملات سایبری که پیش از این نیز انجام می‌شده تا تحرکات نظامی محدود و فعالیت‌های سیاسی، تشدید تحریم‌ها و... را شامل شود.»
اینستکس بیشتر به یک شوخی شبیه است
این کارشناس مسائل بین‌الملل در تحلیل واکنش اروپایی‌ها به گام دوم ایران نیز گفت: «اروپایی‌ها در ماه‌های گذشته به‌دنبال ایفای نقش پلیس خوب بوده‌اند. آنها ایران را معطل برجام کردند و با این جمع‌بندی که زمان به‌نفع ایران نیست و فشار‌ها نیز بر مردم ایران زیاد است، امید دارند مردم زیر این فشار‌ها کم بیاورند و کشور به سمت هرج‌ومرج رود.»
وی ادامه داد: «اروپایی‌ها در عمل نشان داده‌اند کوچک‌ترین حرکتی که برخلاف خواست آمریکا و منافع آن باشد انجام نمی‌دهند و نمود بارز آن نیز همین اینستکس است که بیشتر به یک شوخی و سرگرمی شبیه است؛ چراکه کارهایی که آنها باید بکنند فراتر از این سرگرمی‌هاست.»
آمریکایی‌ها احساس می‌کردند می‌شود از دولت روحانی امتیازات بیشتری هم گرفت
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به جنبه حیثیتی توافق هسته‌ای برای اروپا و پرهیز آنها از فروپاشی برجام گفت: «برجام برای اروپا و آمریکا توافق خوبی بود. آمریکایی‌ها احساس می‌کردند از دولت روحانی می‌شود امتیازات بیشتری هم گرفت و به همین خاطر از برجام خارج شدند تا با افزایش فشار، امتیازات بیشتری از ایران بگیرند. اروپایی‌ها نیز علاقه‌مند به گرفتن امتیازات بیشتری بودند اما ریسک این اقدام آمریکا را بالا می‌دانستند؛ لذا اروپا و آمریکا در هدف تفاوت چندانی ندارند و تنها در ابزار و تاکتیک‌ها و شیوه‌های عمل با هم متفاوتند.»
وی اضافه کرد: «در یک‌سال گذشته اروپایی‌ها نشان دادند قرار نیست قدم بیشتری برای برجام بردارند و از این جهت به‌رغم آنکه از عملکرد دولت ترامپ ناراحت هستند و آن را اشتباه می‌دانند ولی در عمل در تبیین منافع خودشان در مقابل آمریکا مجموعه بی‌خاصیتی بودند.»
ایزدی در توضیح چگونگی و کیفیت اقدامات ایران بعد از گام دوم گفت: «کشور چند سال معطل شد تا درباره برجام مذاکره صورت گیرد. بعد از انعقاد توافق هسته‌ای مدتی معطل شد تا میوه برجام برسد؛ منتها قبل از رسیدن میوه برجام، آمریکا از آن خارج شد. سپس کشور یک‌سال معطل برجام اروپایی شد و هم‌اینک نیز قرار است ۶۰ روز ۶۰ روز معطل بماند.»
برای فهم اقدام اروپا نیازی نیست ۶۰ روز منتظر بمانیم
این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان آنکه حرکت کنونی به کندی پیش می‌رود و زمان به‌نفع مردم ایران نیست، پیشنهاد کرد بازه زمانی ۶۰ روزه به ۶ روز تقلیل یابد و گفت: «۶۰ روز مخصوصا زمانی که شما می‌دانید در انتهای آن قرار نیست اتفاق خاصی بیفتد، زمانی طولانی است.»
وی ادامه داد: «سوالات درباره کنش اروپا، ابهام نیست و عملکرد آنها پاسخ این سوالات را روشن کرده است. لذا نیازی نیست ۶۰ روز منتظر بمانیم تا به جواب این سوالات برسیم و اساسا این منتظر ماندن خیلی منطقی نیست؛ چراکه جواب آنها همانی است که امروز نیز می‌دانیم.»
افزایش غنی‌سازی و خروج از NPT در دستورکار دولت قرار گیرد
ایزدی با تاکید بر لزوم بالا رفتن سرعت عمل ایران در توضیح بایسته‌ها و مقتضیات شرایط کنونی و آنچه ایران باید در ماه‌های آتی انجام دهد، گفت: «غنی‌سازی باید بیشتر شود و حتی به ۲۰ درصد و بالاتر از آن برسد، فعالیت‌های کشور باید به حالت طبیعی برگردد، توانمندی‌های نظامی کشور تقویت شود و خروج از NPT نیز باید در دستورکار دولت قرار گیرد.» این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: «به‌طور طبیعی حرکت ایران به سمت این قبیل اقدامات، طرف مقابل را ناراحت خواهد ساخت اما اینکه چه امکان‌هایی برای مقابله‌به‌مثل در اختیار آنها قرار دارد، موضوعی است که محل تامل است.»
تکرار تحریم افرادی خاص، نشان می‌دهد ظرفیت تحریم‌های اصلی پر شده
وی ادامه داد: «برخی شخصیت‌ها در تحریم‌های اخیر به‌طور متوالی چندبار تحریم شدند و این نشان می‌دهد تحریم‌های اصلی اعمال شده و اگرچه هنوز نمی‌توان به‌طور قاطع گفت ظرفیت همه تحریم‌ها پر شده، اما تکرار تحریم‌ها برای یک فرد با عناوین مختلف حکایت از واقعیت متوقف‌شدن میزان نفوذ و اثرگذاری تحریم دارد و بیانگر آن است که ظرفیت تحریم‌های اصلی پر شده.»
- 17
- 7
