در محاصره جهانی شدن

با این همه اما به نظر می‌رسد مقوله «جهانی شدن» با قدرت و به طور طبیعی در حوزه‌های گوناگون پیش ‌رفته و همچنان به پیش می‌رود و کشورهای جهان نیز با مقاومت‌هایی با درجه ‌های متفاوت قبول می‌کنند که مقررات و مفاد و مواد قانونی سازمان‌های جهانی را قبول کنند و دست‌کم در حرف بپذیرند و در عمل به چانه‌زنی بپردازند.

به طور مثال اکنون فدراسیون‌های فوتبال در همه کشورهای جهان مقررات تعیین و وضع‌شده از سوی فیفا یا همان فدراسیون جهانی فوتبال را در بیشتر موارد از جمله مقررات مربوط به انتخابات آزاد در فدراسیون ملی را پذیرفته ‌اند و هر جا نیز تخلفی صورت گیرد با مجازات مواجه شده و به تصمیم‌های سخت فیفا تن درمی‌دهند.

عین همین داستان در فوتبال ایران رخ داد و ایران پس از چندین دهه مقاومت پذیرفت که باید زنان ایرانی بتوانند همانند مردان در استادیوم‌های فوتبال و در هر مسابقه ملی یا باشگاهی حضور پیدا کنند. در این روزها شاهد هستیم که فدراسیون جهانی فوتبال از فدراسیون فوتبال ایران و نیز مدیریت ورزش ایران خواسته در انتخابات مربوط به ریاست فدراسیون فوتبال برخی مقررات از جمله عدم دخالت دولت در انتخابات را قبول کند و اخطار داده است.

در غیر این صورت نتایج انتخابات قابل قبول نخواهد بود و به این ترتیب احتمال دارد فوتبال ایران از حضور در مسابقه‌های بین‌المللی محروم شود. تردیدی نیست با توجه به گستردگی محبوبیت ورزش فوتبال در ایران و پیامدهای ناشناس آن در زندگی اجتماعی و سیاسی کشور مقام‌های سیاسی ایران ریسک نافرمانی از مقررات فیفا را نمی‌پذیرند و قبول خواهند کرد به این مقررات احترام بگذارند. با توجه به اینکه ایران قبول کرد زنان را به استادیوم‌های در حال برگزاری مسابقه‌های حتی باشگاهی راه دهد این اتفاق در انتخابات فدراسیون فوتبال نیز می‌افتد.

از سوی دیگر این روزها شاهد هستیم که دولت ایران با صدور بیانیه‌ای رسمی از نهادهایی که راه را برای عضویت در کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) و کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) بسته‌اند خواست اجازه دهند این راه باز شود تا ایران از پیامدهای قرار گرفتن در لیست سیاه این دو نهاد بین‌المللی در امان بماند. جدا از اینکه سیاسیون بدبین به نهادهای جهانی‌شده درست می‌گویند یا سیاسیون و مقام‌های خوش‌بین به نهادهای فراتر از نهادهای ملی، الزام به مقررات این نهاد اکنون در سطح جهانی پذیرفته شده و ۱۹۸ کشور جهان مقررات آن را با برخی تغییرات اجرا می‌کنند. کارشناسان می‌گویند پیامدهای سخت قبول نکردن الزام‌های FATF آنقدر بالاست که ایران ناچار به پذیرش آن است. ایرانیان نیک می‌دانند در داستان تلخ و تاسف‌بار سقوط هواپیمای اوکراینی کدام فرآیندها و الزام‌های جهانی مقام‌های ایرانی را در برابر سختی‌هایی قرار داد که قبول کردند اشتباه رخ داده است و هنوز درگیر این ماجرا هستند. در این داستان شاید نهادی بین‌المللی دخالت نکرد اما اتحاد میان کشورها و سازمان‌های مدنی جهان و فشار افکار عمومی جهانی شده از سوی شبکه‌های اجتماعی، ایران را ناچار کرده است تا همین جا نیز همکاری‌هایی را در دستور کار قرار داده و اجرا کند که به طور ذاتی با روح استقلال‌خواهی مغایرت دارد و در شرایط کمتر جهانی شده آن را نمی‌پذیرفت.

آیا همین روزها شاهد اجرایی شدن دستورالعمل‌های صادر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی درباره کرونا نیستیم و آیا چین با آن قدرت فوق‌العاده سیاسی و اقتصادی قبول نکرده که با این سازمان در راه کشف حقایق مربوط به زمان پدیدار شدن ویروس و چگونگی شیوع و گسترش آن و راه‌های مبارزه برای مهار آن همکاری کند؟ به نظر می‌رسد همین روزها سازمان بهداشت جهانی از ایران درخواست کند واقعیت‌های موجود و احتمالا برخی ناگفته‌ها را برای مهار این ویروس به مسوولان این سازمان بگوید. در این صورت آیا ایران می‌تواند این را قبول نکند و با مجازات‌های ناشناس روبه‌رو شود؟ بستن مرزهای زمینی و هوایی میان ایران و کشورهای همسایه از سوی همسایه‌های ایران که اکنون صادرات ایران را با خطر جدی مواجه کرده نشانه‌ ای از این است که این مساله می‌تواند جهانی شده و ایران را منزوی کند. آیا ایران  که اطلاعات ریز و جزئی درباره تحولات بازارها و سیاست‌های اقتصادی که به کارشناسان داخلی نمی‌دهد را به بانک جهانی و به صندوق بین‌المللی پول و فائو و یونیدو نمی دهد و آیا  چاره‌ای جز این داشته است؟دارند؟  مقام‌های ایرانی می‌دانند اگر این اطلاعات را به این سازمان‌ها ندهند از فهرست آنها خارج و اصولا از چرخه اطلاعات  جهانی بیرون انداخته می‌شوند.

آیا یکی از دلایل پذیرفتن گفت‌وگو با مقام‌های آمریکایی در جریان و روند مذاکرات با کشورهای گروه ۱+۵ این نبود که سازمان ملل متحد چندین قطعنامه در تحریم ایران را تصویب و همه کشورها را ملزم کرد این تحریم‌ها را اعمال کنند در غیر این صورت با مجازات و جریمه مواجه خواهند شد؟ واقعیت این است که جهانی شدن و پذیرفتن الزام‌های جهانی شدن در حوزه‌های دیگر نیز در دستور کار بوده و روند ادامه خواهد داشت.

به نظر می‌رسد «ایران در محاصره جهانی شدن» یک واقعیت تمام‌عیار است که اگر تشدید شود و ایران بخواهد در برابر آن ایستادگی کند با روزهای عجیبی مواجه خواهد شد که فرجام آن نیکو نیست و به بدتر شدن موقعیت ایران منجر می‌شود. یادمان باشد ایران به دلیل واقعیت‌های اقتصادی و فرهنگی‌ای که دارد نمی‌تواند همانند جزیره اداره شود.