علی مطهری: بابت اتفاقات آبان ۹۸ از مردم عذرخواهی شود

علی مطهری نماینده سابق مجلس در گفت‌وگو با انصاف نیوز ضمن بازخوانی رخدادهای آبان ۹۸ و تاکید بر بی‌تدبیری دولت در اجرا، پیگیری و آماده‌سازی جامعه برای طرح افزایش بنزین، بر لزوم ارائه‌ی روایتی ملی از این رخدادها تاکید می‌کند و می‌گوید که دولت یا مجلس باید در این مورد روایتی معتبر و صادقانه ارائه می‌دادند اما بدستور شعام مجلس از ورود به این بحث منع شده است، علی مطهری تاکید می‌کند که شعام نمی‌تواند به مجلس نمایندگان مردم دستور دهد و با اینحال رئیس مجلس وقت اجازه‌ی پیگیری این موضوع را هم مثل استیضاح وزیر کشور در مورد نحوه‌ی اجرای طرح و برخوردهای پس از آن نداده بود. او می‌گوید که بیست نفر ما [نمایندگان] پای امضای‌مان برای استیضاح وزیر کشور ایستادیم اما «متاسفانه رئیس مجلس مخالفت کد و اجازه‌ی این کار را نداد».در ادامه گفت‌وگو با علی مطهری درمورد حوادث آبان‌ماه ۹۸ را می‌خوانید:

سالگرد اتفاقات آبان ماه ۹۸ است، اما همچنان ابعاد این حادثه کاملا روشن نشده، گاه اجرا و گاه لغو احکام اعدام بازداشتی‌های آبان‌ خبری می‌شود و روزی دیگر عفو آنها، شما در آن مقطع نماینده‌ی مردم تهران در مجلس بودید؛ ماجرا چگونه به برخوردهای تند و شدید کشیده شد؟ نمایندگان در این مورد چه کردند؟

ماجرا از آنجا آغاز شد که مصرف بی‌حساب و ارزان بنزین در کشور قابل دوام نبود و ادامه آن موجب واردات بنزین می‌شد که با توجه به تحریم‌ها کار مشکلی بود. دولت چند سال فرصت داشت که درباره افزایش قیمت بنزین و سهمیه‌بندی آن تصمیم بگیرد و این اجازه را از طرف مجلس داشت ولی تعلل می‌کرد و فرصت را از دست داد تا به شرایط سخت اقتصادی رسیدیم. مجلس هم تعلل می‌کرد و خلاصه هیچ کدام تصمیم نگرفتند و دلیل مهم آن هم مسائل سیاسی و در پیش بودن انتخابات‌های مختلف بود. از طرف رهبر انقلاب هم این مسئله دنبال می‌شد و چند بار از دولت سؤال کرده بودند چرا کاری نکرده‌اید. دولت هم آن تصمیم عجولانه را گرفت و در شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا مطرح کرد و آنجا هم تأیید شد و سپس بسیار بد و بدون ایجاد مقدمات لازم آن را اجرا کرد و دیدیم که چه شد. در این میان ضدانقلاب هم از فرصت استفاده کرد و اعتراضات را تبدیل به آشوب کرد. از آن طرف هم برای فرونشاندن آشوب از افراد غیرحرفه‌ای و آموزش ندیده نیز استفاده شد، در نتیجه عده‌ای کشته شدند و کاری که نباید می‌شد و قابل پیشگیری بود، به خاطر بی‌تدبیری دولت انجام شد. قبلا باید اقلا یک ماه با مردم صحبت می‌شد و حکمت این کار بیان می‌شد ولی نشد. در واقع به مردم بی‌احترامی شد. در دولت قبلی برای افزایش قیمت بنزین با مردم به طور طولانی صحبت شد. خود آقای احمدی‌نژاد چند بار با مردم صحبت کرد، ولی این بار این کارها نشد و موضوع را خیلی ساده تلقی کردند.نمایندگان بعد از تصمیم دولت و تأیید در شورای سران طرح دو فوریتی آوردند که آن را اصلاح کنند ولی به آنها اجازه داده نشد و خلاصه این کار بدون اطلاع مجلس انجام شد و یکی از نتایج تصمیمات شورای سران برای دور زدن مجلس بود.

بنظر شما این اتفاق با تمام ابعاد آن فتح باب جدیدی در برخورد با اعتراضات خواهد بود و یا اینکه هزینه‌ی برخوردها به اندازه‌ای بوده است که در موارد آتی نوع برخوردها اصلاح شود؟

به نظر من نظام در مقابل گستردگی اعتراضات غافلگیر شد، لذا نتوانست خوب مدیریت کند. همه احتمال اعتراض را می‌دادند اما نه به این گستردگی. ضد انقلاب هم آماده بود و وارد شد. خشونتی که به کار رفت به خاطر غافلگیری بود و فکر نمی‌کنم در آینده تکرار شود.مسئولیت کشته شدگان بی‌گناه اعتراضات آبان‌ماه را در نهایت نهادی پذیرفت؟ آیا کسی بازداشت و محاکمه شد؟ به هرحال حتی اذعان رهبری هم این بود که افراد بی‌گناهی در این اعتراضات آسیب دیده‌اند.البته تلاش‌هایی شد برای تفکیک کشته‌شدگان به کسانی که صرفا معترض بودند و کسانی که در حال عبور بودند و کسانی که تخریبگر بودند. به هرحال برخورد خشونت‌آمیز برخی مأموران و تیراندازی مستقیم آنان قابل پیگیری بوده که من نمی‌دانم تا چه حد دنبال شده است. ما در مجلس دهم به شدت درصدد استیضاح وزیر کشور به عنوان مسئول مستقیم اجرای این طرح بودیم و حدود ۲۰ نفر پای امضای خود ایستادیم ولی متأسفانه رئیس مجلس مقاومت کرد و اجازه این کار را نداد.

هیچوقت آمار دقیقی از کشته شدگان بیرون نیامد و همین امر باعث طرح شدن اعداد مختلفی – بزرگ و کوچک – شد؛ نحوه‌ی اطلاع رسانی در موارد بعدی، باتوجه به تجربه‌ی پشت سر گذاشته، باید چه تغییراتی کند؟

اطلاع‌رسانی باید صریح و روشن و به موقع باشد و اگر خطایی شده است باید از مردم عذرخواهی شود. با این روش اعتماد مردم جلب می‌شود. ما هم باید به گزارش مسئولان اعتماد کنیم. آنچه گفتند حدود ۲۳۰ نفر است.

موضع مخالفان دولت، اعم از اصلاح طلبان، اصولگرایان و اپوزسیون را در قبال اتفاقات آبان ۹۸ چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هم اصلاح‌طلبان و هم اصول‌گرایان به بی‌تدبیری دولت اعتراض داشتند و اعتراض‌شان هم وارد است. کار دولت یک خطای بزرگ بود. مخالفان نظام هم که همیشه دنبال بهره‌برداری برای ساقط کردن جمهوری اسلامی هستند و طبیعی است که از این فرصت استفاده کردند.

آیا ارائه‌ی روایت ملی از این گونه اتفاقات ضرورت دارد و اگر دارد چه نهادی باید آن را ارائه کند؟ آیا هنوز فرصتی برای چنین کاری هست یا خیر؟

وزارت کشور باید این گزارش را به مردم می‌داد. اگر دولت انجام نداد مجلس باید انجام می‌داد ولی متأسفانه گفتند از طرف شورای عالی امنیت ملی دستور آمده که وارد این بحث نشوید. این شورا به هر نهادی بتواند دستور بدهد به مجلس نمی تواند دستور بدهد چون مجلس نماینده مردم است. مجلس به عنوان نماینده ملت باید این کار را می‌کرد ولی همان‌طور که گفتم رئیس مجلس اجازه این کار را نمی‌داد.

چرا بعد از ۴۰ سال از انقلاب که توسط مردم شکل گرفت، هنوز بستر پذیرش اعتراضات و شنیدن صدای منتقد فراهم نیست؟

بخشی از نظام اساسا اعتراض را به رسمیت نمی‌شناسد و آن را مخالفت با ولی‌فقیه تلقی می‌کند. بخشی از مردم هم با فرهنگ اعتراض آشنا نیستند، لذا اعتراضات در ایران زود به اغتشاش و تخریب کشیده می‌شود. اگر اعتراض مسالمت‌آمیز در کشور رایج و عادی شود و به معنی براندازی تلقی نشود این گونه حوادث کمتر رخ می‌دهد. دولت هم معمولا می‌گوید با اعتراض موافقیم و با تخریب مخالف، اما هیچ گاه اجازه برگزاری یک تجمع یا راهپیمایی را به معترضان نمی‌دهد.