آنچه تاکنون تصور می‌شد این بود که ایران در حال خرید زمان است تا بتواند با اهرم غنی‌سازی غرب را تحت فشار بگذارد. به نظر می‌رسد وزیرخارجه نیز با ژست، خواسته همین کار را انجام دهد. طبیعی هم است چون او نمی‌تواند به تنهایی تصمیم بگیرد و باید به ایران آمده و تصمیم مقامات مسوول را بشنود.
ایران اکنون از «آینده نزدیک» حرف زده و این آینده نباید بیشتر از ۱۰ ، ۱۵ روز دیگر باشد. اگر هم غیر از این باشد ایران اشتباه می‌کند زیرا در اروپا تغییرات در حال رخ دادن است که برای ایران اهمیت دارد. خانم مرکل رفته و انتخابات جدید انجام می‌شود. انتخابات فرانسه در پیش است و انگلستان هم به سمت آمریکا گرایش بیشتری پیدا کرده است. آن تروئیکای اروپایی در واقع تا حد زیادی ترک برداشته است. موقعیت ایران تا حدود زیادی متکی به اتحادیه اروپا بوده و این اتحادیه، توانمندی و یکدستی گذشته را ندارد.
بنابراین ایران باید کوشش کند تا فضا آماده است وارد مذاکره شود. ضمن اینکه باید سطح انتظارات را کاهش دهد. اگر قرار باشد با همان نقطه‌های اولی حرکت کنیم اصلا به نتیجه نخواهیم رسید.
خودداری ایران از آغاز مذاکرات تاحدی به خاطر آن است که غرب را تحت فشار قرار دهد اما ممکن است غرب در این مدت و با این رویه این دست و آن دست کردن ایران، رویین‌تن شود. بنابراین بهتر است این کار با توجه به شرایطی که در اروپا ایجاد شده زودتر انجام شود. به خصوص که آمریکایی‌ها هم علاقه‌مند به ترک خاورمیانه هستند. حتی ملاقات‌هایی که بین آقای امیرعبداللهیان و وزیرخارجه عربستان بود قطعا با نظر موافق آمریکایی‌ها بوده تا زودتر این مشکلات را در خاورمیانه برطرف کنند.
توصیه من به دولتمردان این است که زمان را از دست ندهند چون وضعیت غرب به طور کلی وضعیت سروسامان‌یافته‌ای مثل گذشته نیست.
ایران راهی غیر از تغییر مواضع ندارد، حالا اکنون قدری با زمان بازی می‌کند تا با یک ژستی در مقابل غربی‌ها ابراز و اظهار بی‌تفاوتی کند اما به نظر من این دیپلماسی، دیپلماسی مطلوبی نیست و جواب نمی‌دهد. یعنی نه آمریکا و اروپایی‌ها از مواضع خود عقب می‌نشینند و نه ایران با این شیوه می‌تواند امتیاز بیشتری بگیرد. آنچه سبب می‌شود ما وارد مذاکره شده و به نتیجه برسیم این است که سطح انتظارات را کاهش دهیم، به این معنا که شرط اول خود مبنی بر لغو همه تحریم‌ها که به هیچ وجه پذیرفتنی نیست را برداریم. ما باید با یک آهنگ سازنده وارد مذاکرات شویم تا مشکل رفع شود. به خصوص که امکان ادامه این وضعیت از نظر اقتصادی برای ایران فراهم نیست. زمینه‌های اعتراضات اجتماعی وجود دارد و اگر کرونا نبود همین الان هم شاهد شکل‌گیری آن بودیم. به هرحال این وضعیت امکان تداوم ندارد. به اضافه اینکه در همین دوره شروع کار آقای رییسی شاهد افزایش بین ۲ و تا ۵/۳ درصد تورم هستیم و این وضعیت امکان استفاده از دیپلماسی شل‌کن و سفت‌کنی باقی نمی‌گذارد.
*علی بیگدلی
«برجام» اوایل آبان احیا می‌شود!
مرتضی مکی کارشناس مسائل سیاست خارجی در تحلیل عبارت «به زودی» وزیر امور خارجه کشورمان برای از سرگیری دور جدید مذاکرات به «جهان‌صنعت» گفت: «اظهارات آقای امیرعبداللهیان درباره بازگشت ایران به مذاکرات وین، می‌تواند پذیرش شش دور مذاکرات پیشین باشد. اما با توجه به شرایط اقتصادی کشور برای ایجاد کوچک‌ترین نشانه ثبات اقتصادی، انجام مذاکرات و احیای برجام از ضروریات است و هرروز که در انجام مذاکرات تاخیربیفتد، شرایط برای مردم ایران سخت‌تر خواهد شد.»
او ادامه داد: «از آنجا که هنوز تیمی برای مذاکرات وین تعیین نشده است، مقامات کشورمان سعی دارند زمان شروع مذاکرات را در ابهام نگه دارند. اما آمریکا و اروپا سعی دارند با اعمال فشار، ایران را مجبور به آغاز هر چه سریع‌تر دور جدید مذاکرات کنند.»
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به نگاه غالب در دولت فعلی به مذاکرات گفت: «در ایران این تصور وجود دارد که با پیشرفت هسته‌ای و غنی‌سازی درصد بالاتر می‌توان از آمریکایی‌ها امتیازی پای میز مذاکره گرفت. احتمال دارد سخنان بلینکن وزیر خارجه ناشی از این موضوع باشد که گفته: اگر پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ادامه داشته باشد قطعا احیا و ادامه این برجام دیگر در منافع مورد نظر آمریکا نیست.»
او درباره ابهام در زمان بازگشت ایران به دور جدید مذاکرات که توسط امیرعبداللهیان بیان شد، تصریح کرد: «امیرعبداللهیان یک ماه پیش که از مجلس رای اعتماد گرفت گفت وزارت خارجه بین دو تا سه ماه زمان نیاز دارد تا متن مذاکرات گذشته را بازخوانی کند و آماده بازگشت به مذاکرات شود. تاکنون یک ماه از این زمان گذشته و حداقل دو ماه دیگر زمان نیاز هست تا حرف آقای عبداللهیان محقق شود و مذاکرات از سرگرفته شود.»
مکی تاکید کرد: «اما فشارها از سوی آمریکا و اروپا به این امر استوار است که تا پایان سال میلادی این مذاکرات از سرگرفته شود.»
این کارشناس سیاست خارجی درباره اینکه آمریکایی‌ها می‌خواهند مذاکرات از مقطعی که قطع شده ادامه یابد، توضیح داد: «در ایران اظهارنظرات متناقضی در این باره وجود دارد. مثلا آقای مالکی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام کرده چنین چیزی نخواهد بود و اگر بخواهند مذاکرات ادامه یابد، قرار نیست از ادامه مذاکرات قبلی باشد. اما باید بدانیم که مذاکرات یک مساله فراجناحی است و البته احتمال بازگشت پرونده هسته‌ای ما به شورای امنیت هم گواه این ادعا است. مسوولان کشورمان هم به خوبی به ضرورت احیای برجام آگاهند. بنابراین با توجه به سخنان امیرعبداللهیان اینکه چه زمانی ایران به میز مذاکره برگردد، تصور می‌کنم این زمان اواخر مهر یا اوایل آبان ماه باشد.»
مذاکرات، اولویت اول دولت جدید نیست
اما برخلاف مرتضی مکی، جلیل رحیمی جهان‌آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم، زمان احتمالی بازگشت ایران به میز مذاکره را تا پایان سال ۱۴۰۰ هجری شمسی پیش‌بینی کرد و با اشاره به ابهام‌افکنی امیرعبداللهیان درباره زمان بازگشت ایران به مذاکرات، به «جهان‌صنعت» گفت: «فرآیند مذاکرات به دلیل رفتار غیرمسوولانه غرب و آمریکایی‌ها دچار مشکل شده است. قرارداد برجام با توافق طرف‌های درگیر در پرونده اتمی به امضا رسید، اما آمریکایی‌ها برخلاف همه موازین عقلی، منطقی و حقوقی و برخلاف منافع جهانی و کشورهای درگیر این پرونده، به تعهدات خود بی‌توجهی کردند. حالا هم از طریق ایجاد جنگ روانی و فشار، قصد دارند به سرعت ما را پای میز مذاکره بازگردانند. اما قطعا این خواست آنها محقق نمی‌شود.»
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم در توضیح عبارت «به زودی» امیرعبداللهیان بیان کرد: «به زودی یعنی اینکه ما بررسی کنیم و تشخیص بدهیم این مذاکرات آیا حاصلی خواهد داشت و به یک نتیجه منطقی خواهد رسید؟»
او افزود: «اینکه آمریکایی‌ها هم شرایط، هم زمان و هم نتیجه مذاکره را تعیین کنند نشان‌دهنده عدم درک درست آنها از مفهوم مذاکره بین‌المللی است. آمریکایی‌ها مثل رومی‌های قدیم هستند. آنها هم تا جایی که زورشان می‌رسید می‌جنگیدند و زمانی که توان جنگیدن و زورگویی نداشتند به مذاکره روی می‌آوردند و قصد آنها از مذاکره این بود که از طریق مذاکره به هدفی که در جنگ نرسیدند، برسند.»
رحیمی جهان‌آبادی تاکید کرد: «اما آنها باید بدانند در یک جنگ امنیتی، سیاسی، اقتصادی و تحریم علیه ملت شکست خورده‌اند و حالا اگر بخواهند این شکست را از طریق مذاکره جبران کنند و در مذاکرات بخواهند نوع و نتیجه و محتوای مذاکره را مشخص کنند، سخت در اشتباهند و به نتیجه‌ای نخواهند رسید.»این نماینده فعلی مجلس ادامه داد: «ایران در حال بررسی است و باید بداند در این مذاکره بر چه مبنا، اصول و چارچوبی قرار است مذاکره کند. بنابراین دستگاه سیاست خارجی و تصمیم‌گیر و نظارتی ما در حال بررسی هستند تا در زمان مناسب وارد مذاکره شوند و آنها باید بدانند اعمال فشار بر ما برای از سرگیری مذاکرات نتیجه‌ای ندارد.»
این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس همچنین تاکید کرد که آمریکایی‌ها علیه ما جنگ روانی راه انداخته‌اند و می‌خواهند القا کنند که ایران چاره‌ای جز مذاکره ندارد، اما باید بدانند که مذاکره از اولویت اول دولت جدید ایران خارج شده و با تکیه بر سیاستگذاری درست منطقه‌ای نیازی به مذاکرات این‌چنینی ندارد.این در حالی است که اخیرا یک مقام ارشد آمریکایی با اشاره به اینکه صبر آمریکا نامحدود نیست، از یک «طرح جایگزین» برجام سخن گفته است. او اعلام کرده که در صورت خودداری ایران از بازگشت به مذاکرات جدی، واشنگتن طرح «ب» را در دسترس دارد. این مقام آمریکایی توضیحی در خصوص «طرح ب» یا «جایگزین» نداده است. اما با توجه به گزارش‌های منتشره از سوی صهیونیست‌ها به نظر می‌رسد، «طرح ب» می‌تواند افزایش تحریم‌های آمریکا علیه ایران باشد. به همین دلیل انتظار می‌رود مقامات کشورمان با نگاه دوراندیشانه‌تری به موضوع برجام و ادامه مذاکرات و سنجش واقعی آستانه تحمل جامعه در برابر ادامه تحریم‌های احتمالی بنگرند و سپس تصمیم‌گیری کنند.
- 12
- 3
کاربر مهمان
۱۴۰۰/۷/۴ - ۹:۵۵
Permalink