به گزارش آسیانیوز، یک دیپلمات غربی گفت که بازگشت به برجام تا نیمه ماه فوریه غیرممکن خواهد بود.
روزنامه اورشلیم پست، روز یکشنبه در گزارشی تحلیلی مدعی شد که دو روز مانده به از سرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران در نوامبر سال ۲۰۲۱- و در پی اجتناب پنج ماهه دولت جدید ایران از گفت‌وگوها- انریکه مورا، میانجیگر اتحادیه اروپا، هشدار داده بود که وقت از دست می‌رود.
مورا گفت: «این فوریت برای تمام هیئت‌های نمایندگی وجود دارد که مذاکرات در مدت منطقی پایان یابد. تکرار می‌کنم، محدودیتی برای آن قائل نمی‌شوم، اما از چند هفته صحبت می‌کنیم نه چند ماه.»
اورشلیم پست در این گزارش می‌نویسد که هشت هفته پس از آن، این پیام و هشدار همچنان در میان هیئت‌های مذاکره کننده غربی، آمریکا و کشورهای اروپایی عضو تروئیکای اروپایی یعنی فرانسه و آلمان و بریتانیا، به قوت خود باقی مانده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، روز پنجشنبه گفت: «فوریتی واقعی در کار است و ما حقیقتا باید ظرف چند هفته تصمیم بگیریم آیا می‌توانیم به تعهدی دوجانبه در مورد توافق [هسته‌ای] بازگردیم یا نه.»
در این گزارش آمده دلیل این فوریت آن است که ایران تا حد زیادی از محدودیت‌هایی که در برجام سال ۲۰۱۵ برای این کشور در نظر گرفته شده بود، عبور کرده است. بر اساس آن توافق، ایران فقط می‌تواند اورانیوم مورد استفاده‌اش را تا ۳.۶۷ درصد غنی کند، اما ایران اکنون وارد مرحله غنی‌سازی ۶۰ درصدی شده که فقط سی درصد از میزان غنی‌سازی لازم برای تسلیحات اتمی کمتر است.
از آن گذشته، نویسنده اورشلیم پست ادعا کرده است که میزان اورانیومی که ایران در این سال‌ها انبار کرده، به‌مراتب از مقدار در نظر گرفته شده در برجام بیشتر است.
روز اول دسامبر، دو روز پس از آغاز مذاکرات بازگشت به برجام در وین، ایران اعلام کرد که اورانیوم مورد نیازش را با سانتریفیوژهای پیشرفته «آی‌آر-۶» در تاسیسات زیرزمینی فردو غنی‌سازی می‌کند.
در این گزارش آمده این وضعیت، زمینه مذاکرات هفته‌های بعد را تشکیل داد و ایران تا حد امکان به برنامه پیشرفته هسته‌ای خود ادامه می‌دهد، در حالی که قدرت‌های جهان به منظور ادامه مذاکرات، از واکنش به آن اکراه دارند.
در این میان، ایران در گفت‌وگوها هیچ عجله‌ای از خود نشان نداده است. این که ایران از نشستن بر سر یک میز با هیئت آمریکایی خودداری کرده و در نتیجه دیگران ناگزیرند میان دو طرف در تردد باشند، نمایانگر شیوه‌هایی برای اعمال تاخیر در گفت‌وگوهاست.
با وجود این، دیپلمات‌هایی که در این مذاکرات شرکت دارند می‌گویند در روزهای اخیر پیشرفت‌هایی در گفت‌وگوها صورت گرفته است، به‌استثنای موضوع هسته اصلی برجام که محدودیت‌های هسته‌ای و لغو تحریم‌هاست.
دیپلمات‌های غربی در آخر هفته‌ای که گذشت، گفتند ایران در تبادل‌نظر و محتوا از خود جدیت بیشتری نشان داده است، هرچند گفت‌وگوها همچنان به‌کندی پیش می‌رود.
یک دیپلمات غربی گفت که بازگشت به برجام تا نیمه ماه فوریه غیرممکن خواهد بود، مگر آن که ایران مذاکرات را تسریع کند. او افزود احتمالا تا چند هفته دیگر روشن خواهد شد که ایران در چه جهتی پیش می‌رود.
اورشلیم پست در ادامه می‌نویسد که از نظر هیئت‌های غربی، بوته آزمایش مذاکرات جاری، تقاضای ایران برای گرفتن تضمین از دولت آمریکا برای ماندن در توافق است. ایران می‌گوید از آنجا که این آمریکا بود که در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد، حالا باید تضمین بدهد که این کار را تکرار نخواهد کرد. اما در چارچوب قوانین آمریکا، این توافق برای روسای جمهوری آتی آمریکا الزام قانونی نخواهد داشت، مگر آن که یک‌سوم اعضای سنای آن کشور موضوع را تایید کنند. اما برجام از چنین حمایتی در سنای آمریکا برخوردار نیست.
این نشریه می‌افزاید که اگر ایران بر این نکته پافشاری کند، معلوم می‌شود که در پی بهانه برای طولانی کردن مذاکراتی بدون پیشرفت است. اگر ایران آماده پذیرش دیگر تضمین‌های مبتکرانه باشد، در آن صورت می‌توان گفت این کشور در این گفت‌وگوها جدی است.
شبکه خبری ان‌بی‌سی آمریکا روز شنبه گزارش داد که روسیه تلاش کرده بوده است ایران را به پذیرش توافقی موقت متقاعد کند، اما تهران این گزینه را رد کرده و گفته است فقط حاضر است به یک برجام کامل بازگردد. این هم می‌تواند راه دیگری برای طولانی کردن گفت‌وگوها باشد.
دولت اسرائیل معتقد است که متحدان غربی‌اش مهلتی جدی برای به سرانجام رسیدن مذاکرات در نظر نگرفته‌اند و این که آنها به نقطه‌ای نزدیک می‌شوند که برجام دیگر اهمیت خود را از دست داده است و دیگر موضوعیت نخواهد داشت.
بنا به ادعاهای دیگر این گزارش، مقام‌های اسرائیلی در عین حال معتقدند که ایران عامدانه تلاش دارد به این نقطه برسد، و در حالی که برنامه هسته‌ای‌اش را به پیش می‌برد، همچنان این مذاکرات را- که تا حدی فشار را از روی این کشور برمی‌دارد- طول بدهد.
به نظر می‌رسد ایران انگیزه چندانی برای بازگشت به برجام ندارد. در حالی که گفت‌وگوهای وین در نهایت کندی در جریان است، جمهوری اسلامی ایران همراه با روسیه دست به مانور نظامی دریایی زده و یک تفاهم‌نامه ۲۵ ساله همکاری‌های اقتصادی با چین منعقد کرده است.
هفته گذشته ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، در مسکو با ولادیمیر پوتین همتای روس خود در مورد «افزایش همکاری میان دو کشور» و «مقاومت در مقابل آمریکا» گفت‌وگو کرد.
در بخش دیگر تحلیل این نشریه ادعا شده است که هرچه آمریکا و گروه «ای ۳» بیشتر در مورد کُندی ایران در مذاکرات شکایت کنند اما کاری برای آن نکنند، ایران بهره‌برداری بیشتری از اوضاع خواهد کرد.
مقاله اورشلیم پست در خاتمه نتیجه می‌گیرد که دو ماه پس از شروع مجدد مذاکرات وین، این سوال همچنان به قوت خود باقی است: گفت‌وگوها قرار است تا چند هفته دیگر پایان یابد؟
- 13
- 4
