بدون چون و چرا باید قبول کرد اگر نظام سیاسی ایران می‌توانست امیدوار باشد مناسبات با آمریکا گونه‌ای پیش می‌رود که درآمدهای حاصل از صادرات نفت‌خام در کوتاه‌مدت دست‌یافتنی خواهد شد هرگز حاضر نمی‌شد نظام یارانه‌ای تثبیت شده را به زیان شهروندان اجرایی کند. اما در کوتاه‌مدت نشانه‌های در دسترس پیام می‌دهند این اتفاق ناشدنی است.
دولت رییسی برای اینکه دخل و خرج نظام سیاسی را در تعادل لرزان فعلی نگه دارد چاره‌ای جز برهم زدن نظام ارزی و یارانه‌ای ندارد زیرا شرایط جهانی گونه‌ای نیست که درصد افزایش درآمد حاصل از صادرات نفت را بالا ببرد. به همین دلیل دولت با آگاهی از ریسک افزایش قیمت‌های چندبرابری نیاز اساسی شهروندان هرگز خود را با شهروندان روبه‌رو نمی‌کرد.
اما دولت با بررسی وضعیت جهانی به ویژه وضعیتی که روسیه دارد و مناسبات پیچیده ایران با این کشور به این نتیجه رسیده که درآمد صادرات نفت به این زودی عادی نمی‌شود و باید برای دخل و خرج نظام سیاسی از باقی‌مانده بنیه و پس‌اندازها و نیز سختی کشیدن شهروندان با کاهش سطح رفاه مادی و مصرف کمتر آنها استفاده شود.
واقعیت این است که روسیه در شرایط تازه هرگز تمایل ندارد برجام محقق شود و ایران بتواند همانند سایر کشورها زندگی آرام و عادی برای صادرات نفت را تجربه کند. اولیانوف روس این را به صراحت گفته است.
روسیه می‌داند صادرات نفت ایران به طور عادی و قانونی می‌تواند با شتاب به ۱/۲ میلیارد دلار برسد و کمبود نفت روسیه در بازارهای جهانی را جبران کند. از طرف دیگر روزانه ده‌ها بذر منتشر می‌شود که روسیه با ارزان‌سازی صادرات نفت در بازارهای آسیایی به ویژه چین و هند بازارهای نفت ایران را از چنگ ایران ربوده و با دادن تخفیف‌های بزرگ به چین و هند و ترکیه، صادرات نفت ایران به طور قاچاق و ارزان نگه داشته شده را از چنگ ایران به در آورده است.
به این ترتیب بود و هست که مدیران راهبردی ایران به جای اینکه با انعطاف‌پذیری در برابر غرب بتوانند بازار نفت خود را گسترش دهند در رودربایستی با رهبری مستبد روسیه از راه‌هایی که به تولید و صادرات بیشتر نفت ایران منجر شود نمی‌روند. واقعیت‌ها را باید قبول کرد و پذیرفت که روسیه از سر عمد یا از سر سهو منافع ایران را زیر تیغ گرفته است. نظام سیاسی ایران نمی‌تواند بیش از این به شهروندان و کاهش سطح رفاه آنها فشار بیاورد و باید دانست تاب‌آوری و مدارای ایرانیان تا ابد ادامه ندارد.
محمد بهشتی‌وند
- 9
- 1
