روزنامه توسعه ایرانی: همین چند هفته پیش بود که «آمادگی آمریکا برای پیگیری مذاکرات احیای برجام»، از سوی وزیر امور خارجه ایران اعلام شد که بلافاصله سخنگوی وزارت خارجه امریکا آن را تکذیب کرد؛ حالا همین بازی بر سر مذاکره دو کشور بر سر تبادل زندانیان درآمده است.
انگار دولت‌های ایران و امریکا در برقراری رابطه با هم دچار تعارف و رودربایستی تاریخی باشند. از این منظر که به نظر می‌رسد خواست درونی ابراهیم رئیسی و جو بایدن برقراری رابطه است، اما بیم واکنش‌های مخالفان آنها را ازسرگیری مذاکرات بازمی‌دارد. تا چند ماه پیش ایران رعایت تندروهای داخلی را می‌کرد و حال ظاهرا تعارف را کنار گذاشته و ملاحظات احیای برجام به مخالفان بایدن شیفت شده است. شاید از آن روست که از رویه هر دو، رویکرد با دست پس زدن و با پا پیش کشیدن استنباط می‌شود.
ابتدا در تابستان گذشته از آمریکا اصرار بود و از ایران انکار و حالا از پس اعتراضات پاییز امسال بازی برعکس شده است و گویی طرف امریکایی میان دو گزینه مذاکره یا رفتن به سمت اقدامات ضدایرانی از همیشه دودل‌تر است که یک دلیل آن می‌تواند انتخابات پیش روی امریکا باشد که دولت بایدن را از واکنش منفی افکار عمومی این کشور و بهره‌برداری رقیب از این فضا بیمناک می‌کند.
توافق مبادله زندانی
دو روز پیش وزیر امور خارجه کشورمان برای چندمین بار از پیغام و پسغام‌ها و حصول توافق میان ایران و آمریکا درزمینه تبادل زندانیان خبر داد.
حسین امیرعبداللهیان، از تداوم تبادل پیام میان ایران و امریکا سخن به میان آورد و گفت: لغو تحریم‌ها در جریان است و در موضوع تبادل زندانیان به یک توافق در روزهای اخیر دست یافتیم و اگر همه چیز از طرف آمریکا خوب پیش برود در روزهای آینده انجام خواهد شد. به گفته او ایران مبادله زندانیان را اقدامی انسانی می‌داند. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با اشاره به سفر اخیر گروسی به ایران و شکست هیاهوسازی و جوسازی علیه فعالیت هسته‌ای ایران، نسبت به ازسرگیری مذاکرات پس از یک وقفه چند ماهه و لغو تحریم‌های ظالمانه ابراز امیدواری کرد.
انکار آمریکا
این درحالی‌ست که مشاور امنیت ملی کاخ سفید اظهار کرده است درحال حاضر توافقی با ایران جهت تبادل زندانیان وجود ندارد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز دوشنبه در رابطه با توافق ایران و آمریکا درخصوص تبادل زندانیان گفت: توافقی وجود ندارد. آخرین کاری که می‌خواهیم انجام بدهیم، امید دادن واهی به خانواده‌هایی است که مدت‌هاست منتظر بازگشت عزیزان‌شان هستند.
همچنین ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک تناقض‌گویی تلاش‌های کاخ سفید را برای آزادی زندانیان امریکایی داخل ایران تایید و در عین حال اظهارات وزیر امور خارجه ایران را تکذیب کرد!
همچنین شورای امنیت ملی آمریکا در بیانیه جداگانه‌ای این اظهارات ایران را «نادرست» خواند.
راست و دروغ از سرگیری مذاکره
در پی این واکنش‌ها ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه خبر داد که از ماه مارس سال گذشته میلادی از طریق یک واسطه توافق مکتوبی درخصوص تبادل زندانیان به امضا رسیده که نماینده معرفی‌شده رسمی آمریکا نیز آن را امضا کرده اما به بهانه‌های مختلف تاکنون از سوی دولت آمریکا اجرا نشده است.
سخنگوی دستگاه سیاست خارجی افزود: در هفته‌های اخیر نیز تبادل پیام‌های غیرمستقیم برای به‌روزرسانی آن در جریان بوده است.
خبرگزاری تسنیم نیز به نقل از روزنامه فایننشال تایمز و از قول نقل از یک دیپلمات ارشد غربی در تهران نوشت که احتمال تبادل زندانی شتاب جدیدی دارد.
از سوی دیگر واکنش آمریکا به سفر لوکاشنکو به تهران هم این بوده که برجام همچنان در دستور کار نیست.
کاخ سفید بین دو راهی
گرچه پیش از این امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در واکنش به تکذیب هرباره‌ی هرگونه از سرگیری مذارکات توسط امریکا از دو دلی امریکایی‌ها حکایت کرده بود: «آنها در اتخاذ تصمیم نهایی جرات و جسارت لازم را تاکنون نتوانسته‌اند از خود به نمایش بگذارند.»
این درحالی‌ست که خود وزیر امور خارجه ایران نیز گرچه مدعی اعلام آمادگی برای از سرگیری مذاکرات به صورت شفاف و شجاعانه است اما همچنان بر غیرمستقیم بودن این میز مذاکره تاکید دارد!
ولی در مقابل امریکا ضمن تکذیب روند هرگونه مذاکره، تاکید و اصرار داد که اگر مذاکره‌ای هم مد نظرش باشد، دیگر به صورت غیرمستقیم متمایل به آن نیست. ندپرایس سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در نشست خبری اخیرش گفته است: ما از گفتمان، از دیپلماسی مستقیم و از هر چیزی که باعث تنش‌زدایی در منطقه شده و به جلوگیری از تنش‌ها کمک کند، استقبال می‌کنیم.
در عین حال اظهارات متفاوت سخنگوی وزارت خارجه امریکا گویای سرگشتگی و نگرفتن تصمیم نهایی کاخ سفید در قبال ایران است زیرا در عین تکذیب مذاکره آن را رد نمی‌کند و می‌گوید: «آنچه همیشه اول از همه به آن متوسل می‌شویم و در دستور کارمان قرار دارد، دیپلماسی است. ما همچنان بر این باوریم که دیپلماسی تنها راه دائمی، پایدار و قابل راستی‌آزمایی برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران است. حتی با وجود آمادگی برای اتفاقات احتمالی، امیدمان به آن را از دست نمی‌دهیم.»
چند هفته پیش نیز سخنگوی وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به سوالى درباره سخنان امیرعبداللهیان و آمادگی آمریکا برای پیگیری مذاکرات احیای برجام گفته بود که احیای برجام برای ماههاست که در دستورکار قرار ندارد. ما هیچ پیامی مغایر با این امر را به ایران منتقل نکرده ایم.
او ایران را به دروغگویی متهم کرده بود و گفته بود نمی‌توانم بگویم که چرا مقامات ایرانی تلاش می‌کنند جهان را فریب دهند.
زیر سوال رفتن اعتبار وزیر خارجه
در واکنش به این تضادها و تأیید و تکذیب‌های پی در پی ایران و امریکا، روزنامه اصولگرای فرهیختگان در مطلبی با عنوان «آقای وزیر دقت کن» نوشت: این چندمین بار است که جناب وزیر خارجه گمانه‌هایی را طرح می‌کند که حداقل در رسانه قطعیت ندارد و سبب کاهش اعتبار وزارت خارجه ایران. باید فکری به حال شیوه اطلاع‌رسانی در مورد مذاکرات هسته‌ای و مدیریت این پرونده کرد!
رضا نصری، کارشناس مسائل بین‌الملل نیز در یادداشتی با عنوان «با اعتبار ایران و روان جمعی ایرانیان بازی نکنید» نوشت: «اگر آمریکایی‌ها پیام محرمانه می‌دهند، چرا افشا می‌کنیم که بعد اینطور لطمه بزنند؟ اگر پیام مثبت نمی‌دهند، چرا می‌گوییم خواستار حل مسئله شده‌اند؟»
او با انتقاد از تکرار این سناریو که حرفی به آمریکایی‌ها نسبت دهیم و آنها بلافاصله با لحنی تحقیرآمیز تکذیب کنند را موجب آشفتگی روان جامعه و ضربه به پرستیژ کشور و حتی به موقعیت خود مذاکرات احتمالی دانست و نوشت: «تکلیف عزت و حیثیت و موقعیت مذاکراتی ایران چه می‌شود؟»
حسام‌الدین اسلاملو
- 11
- 2
