ادامه واکنش‌ها به موضع جنجالی روسیه علیه ایران/ روزنامه جمهوری اسلامی: این آخرین خیانت روس‌ها به ما نخواهد بود

روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: مسئولان وزارت امور خارجه ما تصور نکنند با احضار سفیر روسیه در تهران می‌توانند به ماجرا پایان بدهند. ما به تجدید نظر اساسی در روابط سیاسی با روسیه نیاز داریم تا بتوانیم دولتمردان روس را از ارتکاب این قبیل خیانت‌ها به ملت ایران پشیمان نمائیم.

همراهی وزیر خارجه روسیه با وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در زیر سوال بردن مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در بیانیه پایانی این شورا، یکبار دیگر درستی نقطه ‌نظرهای مخالفین افراط در روابط با روسیه را به اثبات رساند.

در کمتر از یکسال اخیر، دو قدرت شرقی که دولتمردان جمهوری اسلامی ایران به صورت تعجب‌آوری برای تشدید روابط با آنها تلاش می‌کنند یعنی چین و روسیه، غیرقابل اعتماد بودن خود را به اثبات رساندند. رئیس‌ جمهور چین در ۲۰ آذر ۱۴۰۱ در سفر به منطقه با دفاع از موضع انحرافی امارات، مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه ایرانی خلیج فارس را زیر سوال برد و علیرغم اعتراضات دولت و مردم ایران حاضر نشد عذرخواهی کند و به فاصله ۷ ماه بعد از او، وزیر خارجه روسیه با تکرار همان کار، به مردم و دولت ایران بی‌حرمتی کرد. موضعگیری‌های چین و روسیه در موضوع مهم و حساس مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه ایرانی، نشانه روشنی برای درک این واقعیت است که دولت‌های چین و روسیه برای جلب منافع خود حاضرند تمام قواعد اخلاقی و مقررات بین‌المللی را زیر سوال ببرند. این هر دو کشور ادعا می‌کنند با ایران روابط استراتژیک دارند و در عین‌ حال بدیهی‌ترین حقوق ایران را به خاطر منافع خود نادیده می‌گیرند.

در بیانیه پایانی ششمین اجلاس مشترک وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و روسیه که این هفته منتشر شد، از تلاش‌های امارات برای ایجاد راه‌حل مسالمت‌آمیز برای مساله جزایر سه‌گانه تنب‌کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی از طریق گفتگوهای دوجانبه و یا دادگاه عدل بین‌المللی براساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل حمایت شده است.

این حمایت به معنای نادیده گرفتن مالکیت ایران بر این سه جزیره است در حالی که دولت ایران در طول سال‌های متمادی با صراحت اعلام کرده این جزایر صد درصد ایرانی هستند و هرگونه ادعای امارات نسبت به آنها کاملاً مردود است. از این موضع ایران دولتمردان روسیه اطلاع دارند و علیرغم این آگاهی، برای خوشامد شیوخ امارات و سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس، وزیر خارجه روسیه پای بیانیه مردود وزرای خارجه کشورهای عضو این شورا را امضا کرده است!

روسیه، علاوه بر این موضوع، در موارد دیگری نیز غیرقابل اعتماد بودن خود را در روابط با ایران به اثبات رسانده است. دو مورد بسیار روشن و خسارت‌بار عبارتند از ماجرای برجام و جنگ اوکراین. در ماجرای برجام، کارشکنی‌های دولت روسیه و شخص لاورف وزیر خارجه‌اش مانع به ثمر رسیدن مذاکرات شد و در مورد جنگ اوکراین نیز دولتمردان روسیه عامدانه کارهائی کردند که ایران به دخالت در این جنگ و حمایت از روسیه متهم شود و دچار خسارت‌های زیادی در سطح بین‌المللی و رابطه با اوکراین گردد.

قطعاً آنچه وزیر خارجه روسیه در همراهی با امارات برای زیر سوال بردن مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه کرده، آخرین خیانت روس‌ها به ما نخواهد بود. به همین دلیل، مسئولان وزارت امور خارجه ما تصور نکنند با احضار سفیر روسیه در تهران می‌توانند به ماجرا پایان بدهند. ما به تجدید نظر اساسی در روابط سیاسی با روسیه نیاز داریم تا بتوانیم دولتمردان روس را از ارتکاب این قبیل خیانت‌ها به ملت ایران پشیمان نمائیم.

***

مطهرنیا: روسیه می‌خواهد با قربانی کردن ایران از انزوا خارج شود

روز دوشنبه در بیانیه‌ی مشترک روسیه و شورای همکاری خلیج فارس، مسکو، شریک استراتژیک ایران بر پشتیبانی خود از همه تلاش های صلح آمیز از جمله «ابتکار امارات و تلاش های آن جهت دستیابی به یک راه حل مسالمت آمیز برای مسئله جزایر سه گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین المللی دادگستری بر اساس مقررات حقوق بین الملل و منشور سازمان ملل متحد برای حل و فصل این مسئله مطابق با مشروعیت بین المللی» تاکید کرد. وزارت امور خارجه‌ جمهوری اسلامی ایران دیروز چهارشنبه سفیر روسیه را برای ارائه‌ توضیحات در مورد موضع اخیر مسکو به وزارت امورخارجه احضار کرده است. طی این احضار، مراتب اعتراض ایران به مطالب مندرج در بیانیه مذکور به سفیر روسیه در کشورمان ابلاغ شد. موضع روسیه در این بیانیه دقیقا به چه معناست؟ آیا روسیه حق مالکیت جزایر سه‌گانه را متعلق به ایران نمی‌داند؟ در این باره با مهدی مطهرنیا کارشناس مسائل بین‌الملل گفت و گو کردیم:

این موضع اخیر روسیه و حمایتش از «ابتکار امارات» دقیقا به چه معناست؟

شورای همکاری خلیج فارس همواره حامی مطرح شدن موضوع جزایر سه‌گانه برای تهران بوده است. اما چیزی که اخیرا حساسیت برانگیز شده حمایت روسیه از ابتکار امارات و تلاش این کشور برای دستیابی به یک راه‌حل در مورد مسئله‌ی جزایر سه‌گانه از طریق مذاکرات دو جانبه یا دیوان بین‌الملل است. این موضع روسیه به معنی به رسمیت شناختن موضع امارات متحده‌ی عربی نسبت به جزایر سه‌گانه است. موضعی که ایران آن‌ را یک دروغ بزرگ می‌داند. جزایر سه‌گانه مسئله‌ی حق حاکمیت ارضی ایران است نه مسأله ای که بر سر آن مذاکره شود یا از طریق دیوان بین‌الملل حل و فصل شود. جزایر سه‌گانه‌ی ایران از نقاط مهم ژئوپلیتیک و ژئو استراتژیک در حوزه‌ی امنیتی و نظامی ایران هست و هیچ‌گاه ایران به این جزایر به چشم مسأله ای که باید میان امارات و ایران حل و فصل شود نگاه نکرده است و مواضع امارات را دروغی بزرگ بدون پشتوانه‌ی اسناد و مدارک تاریخی دانسته است.

نکته‌ی تعجب برانگیز اینجاست که ایران همواره به روسیه به عنوان شریک استراتژیک نگریسته و در بحران اوکراین هم از نظر تسلیحاتی با روسیه هم‌کاری کرده است. از ایران نیز در ادبیات سیاسی مسکو به عنوان شریک استراتژیک نام برده می‌شود اما روسیه عملا در هیچ کدام از بحران‌هایی که متوجه تهران بوده به عنوان شریک ایران کاری از پیش نبرده است. مثلا در ارتباط با پرونده‌ی هسته‌ای اگرچه در مواضع رسمی از دستیابی ایران به انرژی صلح آمیز هسته‌ای حمایت کرده اما هیچ‌گاه در برابر غرب و علیه منافع غرب برای ایران هزینه‌ای پرداخت نکرده است. ایران همیشه با مواضع پوتین در پرونده‌ی سوریه،عراق یمن و دیگر ماجراهای منطقه هم‌سو و هم‌راستا بوده است و به همین خاطر نیز هزینه‌های گزافی را به دوش ملت خود گذاشته است؛ هزینه‌های فروانی که میوه‌های آن نصیب روسیه شده است. اما اکنون روسیه بخاطر فرار کردن از انزوای سیاسی علی‌رغم توهین‌های مکرر کشورهای عربی به تهران، چنین موضعی را خلاف تمامیت ارضی ایران اتخاد می‌کند.

واکنش ایران در قبال این موضع روسیه باید چطور باشد؟

موضع‌گیری ایران در ضعیف‌ترین وضعیت خود از انقلاب تا کنون است. شما نگاه کنید ایران با میانجی‌گری چین با عربستان مصالحه می‌کند اما عربستان به هیچ وجه از مواضع قبلی خود عقب نشینی نمی‌کند. روابط خود را با اسرائیل گسترش می‌دهد و یکی از چهره‌های گفتمان انقلابی در عربستان را نیز بازداشت کرده است. چند وقت پیش در تهران بخاطر وجود عکس سردار سلیمانی، اتاق مصاحبه‌ی ویژه‌ی خبری را تغییر می‌دهند به اتاقی که عکس هیچ‌کدام از چهره‌های انقلابی در آن وجود نداشت. در حال حاضر در مورد روسیه هم همین ضعف موضع‌گیری و اقدام وجود دارد. وزارت امورخارجه مدام این مسائل را توجیه می‌کند. می گویند که سفیر روسیه را احضار کرده‌‍اند ولی احضار سفیر نهایتا با ارائه‌ی پاره‌ای توضیحات و چیرگی سفیر روسیه تمام می‌شود و اتفاق خاصی نخواهد افتاد. هیچ بعید نیست که کشورهای غربی هم برای فشار آوردن به ایران از موضع امارات حمایت کنند و به کشور بر سر مهم‌ترین گلوگاه استراتژیک‌اش فشار بیاورند که تبعات استراتژیکی بسیار شدیدی را در پی خواهد داشت. این موضع تنها از طرف مسکو نیست بلکه یک خط‌شکنی برای ایجاد تحریکات بیشتر علیه تهران در منطقه‌ی خلیج فارس است که می‌تواند تنش بین ایران و کشورهای عربی را زیاد کند و ما را به نقطه‌ی ما قبل از صفر بازگرداند.

خیلی عجیب است که اکنون در دولتی که نزدیک‌ترین دولت و مطلوب‌ترین دولت نسبت به ایدئولوژی حکومت است ما شاهد عقب‌نشینی‌های آشکار از ارزش‌های گفتمان انقلاب است. شما تصور کنید اگر این اتفاق در زمان دولت‌ معتدل آقای روحانی یا دولت اصلاح‌طلب آقای خاتمی می‌افتاد، گفتمان انقلاب چه واکنشی نشان می‌دادند؟ اگر همچین موضعی از یکی از سفارت‌خانه‌های غربی سر می‌زد؛ احتمالا دوستان گفتمان انقلاب از دیوار یک سفارت دیگر هم بالا می‌رفتند. اکنون کشورهای عربی یک به یک با اسرائیل مصالحه‌ی آشکار و مستقیم انجام می‌دهند و در آن کشورهایی هم که مبادله‌ی سفیر به طور مستقیم و رسمی صورت نگرفته است مثل عربستان سعودی؛ عملا همکاری‌های دو جانبه بین دو کشور وجود دارد. این عقب نشینی‌ها از مواضع ارزشی گفتمان انقلاب سمت دولتی است که بیشترین حمایت را از سمت مقام رهبری دریافت کرده است و بسیار مایه‌ی تعجب و پرسش است.

هدف روسیه از اتخاذ چنین موضعی چیست؟

روسیه بخاطر انزوای سیاسی ناشی از جنگ اوکراین و تحقیرشدن پوتین بعد از بحران واگنر می‌خواهد از بین کشورهای عربی به بهانه‌ی قربانی کردن تهران یارگیری کند و خود را از انزوا بیرون بیاورد. غیر از این، چنین موضعی چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟

***

فلاحت پیشه: خیانت بزرگتر روسها را زمانی خواهیم دید که دیکتاتور مجبور به تنش زدایی با ناتو شود

حشمت الله فلاحت پیشه نماینده ادوار مجلس و استاد دانشگاه نوشت: حمایت روسیه از "دروغ شارجه"ادامه بازی پوتین و لاوروف با منافع ملی ایران است. خیانت بزرگتر روسها را زمانی خواهیم دید که دیکتاتور مجبور به تنش زدایی با ناتو شود.

***

هشدار جدی محسن رضایی به چین و روسیه: هیچ‌کس حق سوءاستفاده ندارد

دبیر شورای عالی هماهنگی سران قوا با توصیه به روسیه برای اصلاح موضع خود درباره جزایر سه گانه ایرانی تاکید کرد: ایران به عصر قاجار و پهلوی برنمی‌گردد و جمهوری اسلامی با قدرت تمام از سرزمین، حقوق و ملت خود دفاع می‌کند.

محسن رضایی در واکنش به حمایت روسیه از موضع کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه ایرانی تنب کوچک، تنب بزرگ‌ و ابوموسی از مقامات این کشور خواست موضع خود را اصلاح کنند.

وی با انتشار متنی کوتاه در فضای مجازی با تصریح بر اینکه روابط ما با روسیه از روی ضعف نیست‌، متذکر شد: هبچ‌کس حق سوءاستفاده از روابط فی‌مابین‌ را ندارد.

فرمانده کل سپاه در دوران دفاع مقدس با تاکید بر اینکه روسیه، چین، آمریکا و انگلیس بدانند ایران به دوران قاجار و پهلوی برنمی‌گردد، خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی با قدرت تمام از سرزمین، حقوق و ملت خود دفاع می‌کند.

***

روسیه و سابقه سازی حقوقی علیه تمامیت ارضی ایران
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین ایران در جماران نوشت: یکبار دیگر یک بیانیه مشترک شگفتی‌ساز شده است. اگر چه بعد از صدور بیانیه مشترک سران چین و شورای همکاری خلیج فارس بر علیه تمامیت ارضی ایران و عدم واکنش مناسب به آن، پیش‌بینی می‌شد که موضع‌گیری‌های مشابه دیگری نیز در راه باشد، اما باز هم تایید مواضع امارات در مورد سه جزیره ایرانی توسط روسیه موجب تعجب است.

-از روسیه به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت و کشوری که معمولا در اختلافات ارضی و مرزی بین کشورها بی‌طرفی اختیار کرده، انتظار نمی‌رفت که دست به چنین موضع‌گیری خصمانه‌ای علیه یک کشور دوست بزند. 

- تایید "ابتکارها و تلاش‌های" بی‌معنی و ادعاهای کذب امارات در مورد سه جزیره ایرانی توسط روسیه در این بیانیه مشترک که در سطح وزرای خارجه صادر شده، تعرضی نابخشودنی علیه تمامیت ارضی ایران است.

-روسیه در این بند از ایران خواسته است تا در مورد بخشی از سرزمین خود با یک کشور دیگر مذاکره کند و در صورتی که مذاکره نتیجه مطلوب امارات را نداشت، بنا به خواست امارات به دیوان بین‌المللی دادگستری مراجعه کند.

-قابل توجه است که روسیه در این بیانیه یک گام نیز از بند مربوطه در بیانیه مشترک بین رهبران چین و شورای همکاری در ۱۰ دسامبر گذشته فراتر رفته و در حالیکه در آن بیانیه، چین رجوع به دیوان بین‌المللی دادگستری را نپذیرفته بود، اینبار روسیه به خواست امارات در مورد رجوع به دیوان گردن نهاده است.

-به این ترتیب، دو عضو از ۵ عضو دائمی شورای امنیت، از این طریق یک سابقه حقوقی دیگر ایجاد کرده‌اند که می‌تواند موجب تشویق دشمنان تمامیت ارضی ایران شود و در نهادهای چند جانبه بین‌المللی محل رجوع و مورد استناد باشد. 

-جالب است که روسیه در حالی دست به چنین کاری زده که از این نظر خود در خانه شیشه‌ای نشسته و به سوی دیگران سنگ پرتاب می‌کند. روسیه در موارد متعددی با همسایگانش درگیر منازعات ارضی و مرزی است.

- این کشور در خاتمه جنگ جهانی دوم و برخلاف معاهدات ۱۸۵۵ و ۱۸۷۵ با ژاپن، اقدام به اشغال مجموعه جزایر کوریل و ساخالین جنوبی در دریای اوخوتسک کرد. این جزایر برغم سوابق تاریخی و ترکیب جمعیتی آنها و به رغم حمایت اکثر کشورها از جمله اعضای اتحادیه اروپا و آمریکا از موضع ژاپن همچنان در کنترل روسیه قرار دارند.

-در دوره بعد از جنگ دوم همچنین مسکو دست به مهندسی ارضی مناطقی از لیتوانی، لتونی و استونی زد و به زعم خود مطابق ترکیب جمعیتی و منافع ژئوپلیتیک اقدام به توزیع مجدد اراضی بین جمهوریهای شوروی کرد؛ اقدامی که چند دهه قبل در آسیای میانه انجام داده بود و همچنان منشاء بسیاری از مشکلات و اختلافات در آسیای میانه است.

-در مورد اوکراین نیز قضیه روشن است. روسیه در دسامبر ۱۹۹۴ در قالب توافق بوداپست برای ارسال سلاح‌های هسته‌ای مستقر در اوکراین به قلمرو روسیه رسما تعهد کرد که هیچگاه علیه تمامیت ارضی و استقلال سیاسی و حاکمیت ملی اوکراین به زور متوسل نشود؛ توافقی رسمی که توسط آمریکا و انگلیس نیز تضمین شد. اما اشغال کریمه و مناطق شرقی اوکراین منشاء اختلافات ارضی گسترده‌ای شده که سالها و دهه‌ها می‌تواند ادامه یابد. موارد متعددی از ادعاها و منازعات ارضی در داخل فدراسیون روسیه را نیز می‌‌توان به این فهرست افزود.

-این گونه موضع‌گیری توسط روسیه در حالی صورت گرفته است که هنوز یکی دو هفته بیشتر از عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای که ظاهرا شامل همکاری‌های امنیتی بین اعضا نیز می‌شود، نگذشته است.

-انتظار این نبود که به رغم این تحول، روسیه به سرعت دست به اقدامی در حمایت از یک کشور غیر عضو این سازمان علیه تمامیت ارضی یک کشور عضو بزند. بعلاوه، جای تاسف است که این اقدام روسیه در یکی از رسمی‌ترین قالب‌ها در عرف دیپلماتیک، یعنی در یک بیانیه مشترک وزرای خارجه، انجام شده است.

-این در حالی است که کشورها در این رابطه همیشه بسیار محتاط هستند و می‌کوشند وارد دعواهای ارضی و مرزی دیگران نشوند. کما اینکه حتی  در بیانیه مشترک رئیس جمهور آمریکا و سران شورای همکاری خلیج فارس در ریاض در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۲ ذکری از مسئله سه جزیره ایرانی نرفته است.

-در مورد واکنش ایران به این اقدام روسیه، متاسفانه سابقه واکنش به اقدام مشابهی از سوی چین در دسامبر گذشته، جای امیدواری چندانی باقی نگذاشته است. در آن قضیه سخنگوی وزارت خارجه از "دیدار سفیر چین با دستیار آسیا و اقیانوسیه" و "ابراز ناخرسندی" از "ورود بیانیه مذکور به موضوع تمامیت ارضی ایران"، سخن گفت.

***

همتی: انتظار ملت ایران، پاسخ محکم و صریح (نه با ایما و اشاره) به دولت‌های حوزه خلیج فارس و روسیه است

عبدالناصر همتی رئیس پیشین بانک مرکزی در توئیتی در واکنش به بیانیه روسیه و شورای همکاری خلیج فارس نوشت: اینکه جزایر سه گانه خلیج فارس جزو لاینفک ایران عزیز است شکی نیست. 

وی افزود: انتظار ملت ایران، پاسخ محکم و صریح (نه با ایما و اشاره) به دولت های حوزه خلیج فارس و روسیه در مورد مالکیت لاینفک جزایر سه گانه است.

***

علی مطهری: رفتار روسیه طبیعی است، چون ایران را به خاطر غرب‌ستیزی افراطی‌اش محتاج خود می‌بیند

علی مهطری، نماینده سابق مجلس در توئیتر خود نوشت: حمایت روسیه از ادعای شورای خلیج فارس درباره ‎جزایر سه‌گانه، هشدار دیگری است به روس‌گرایان داخلی ما که از شرق‌گرایی دست بردارند و به سیاست «نه شرقی نه غربی» و ایجاد توازن میان شرق و غرب برگردند. این رفتار روسیه طبیعی است چون ایران را به خاطر غرب‌ستیزی افراطی اش محتاج خود می‌بیند.

***

مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس: روس ها در رفتارشان با ما تجدید نظر کنند، توقع نداشتیم!

فدا حسین مالکی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه آیا واکنش دستگاه دیپلماسی ایران نسبت به این اقدام روسیه کافی بوده است، به دیده‌بان ایران گفت: «موضع‌گیری آقای امیرعبداللهیان را دیدم ولی به نظرم این موضع‌گیری کافی نیست باید حتما نسبت به اقدامی که روسیه انجام داد، واکنش بیشتری از سوی دستگاه دیپلماسی نشان داده شود.»

وی خاطرنشان کرد: «نکته مهم دیگر این است که روس‌ها مرتکب خطای تاریخی شده‌اند. مسکو باید بداند که تاریخ را نمی‌توان تغییر داد و این سه جزیره پیکره ایران بزرگ است و نباید دست به چنین خطای سیاسی می‌زدند که اعتبار خودشان را در بین ملت ایران و کشورهای همسو کمرنگ کنند.»

مالکی درباره واکنشی که وزارت امورخارجه باید در پیش گیرد، به دیده بان ایران گفت: «اینکه سفیر روسیه را احضار کردند، اقدام خوبی بوده است ولی نباید از کنار این مسئله به سادگی گذشت؛ واکنش‌ها باید ادامه پیدا کند، باید ملاقات با مقامات ارشد روسیه صورت گیرد و علت را جویا شد. چراکه ممکن است کشورهای حوزه خلیج فارس بهره‌برداری کرده باشند.»

این نماینده مجلس ضمن تاکید براینکه روس‌ها باید برای اقدامی که انجام داده‌اند، پاسخی داشته باشند، افزود: «روس‌ها باید حرکت خود را جبران کنند. علیرغم هزینه‌های متعددی که ایران به خاطر دوستی با روس‌ها پرداخت می‌کند اما هیچگاه برای روسیه دوست بدی نبوده است.»

مالکی در پاسخ به اینکه آیا روسیه شریک خوبی برای ایران بوده و خواهد بود، گفت: «روس‌ها باید در رفتاری که انجام دادند، تجدید نظر کنند. روس‌ها در برخی از موضوعات بین‌المللی کنار جمهوری اسلامی بوده ‌اند ولی توقع این اقدام را از آن‌ها نداشتیم. به نظر من باید آن جبران کنند، هر چند که این موضع‌گیری در خاطر ملت ایران خواهد ماند.»

***

الهه کولایی: این تصور که روس‌ها به تامین منافع جمهوری اسلامی نظر دارند با واقعیت‌ در تضاد است

الهه کولایی، استاد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران در واکنش به همراهی روسیه با بیانیه شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر ایرانی گفت و گویی انجام داده است.

بخش‌های مهم این گفت‌گو را در ادامه می‌خوانید: 

 این تصور که روس‌ها در تنظیم روابط‌شان با ایران یا هر کشور دیگری، نگاهی به تامین منافع جمهوری اسلامی ایران داشته باشند با واقعیت‌های بین‌المللی در تضاد و تقابل کامل قرار دارد. 

از آنجا که در نشست‌های اعضای سازمان شورای همکاری کشورهای خلیج‌فارس همواره ادعاهای ارضی امارات متحد عربی مورد تاکید قرار گرفته، روسیه هم برای توسعه روابط با این کشورها، به این دغدغه توجه کرده و براساس ملاحظات و منافع خود، ادعاهای بی‌پایه و غیرمستند امارات را در این بیانیه مورد تایید قرار داده است.

این نوع رفتارها نشان‌دهنده تلاش روسیه برای تامین منافع خود، گاه با ایران، گاه بدون ایران و حتی گاه در برابر ایران، ارزیابی می‌شود.

 از دهه گذشته، راهبردی با عنوان سیاست «نگاه به شرق»، «سیاست شرقی» و در واقع «شرق‌گرایی» در ایران مطرح شده و از درون آن گسترش روابط نامتوازن با روسیه و چین در پیش گرفته شده است. بدون اینکه به الزام‌ها و ویژگی‌های جغرافیایی ایران، الزامات ژئوپلیتیکی کشور توجه شود. 

این سیاست به اشکال گوناگون، با انکار اهمیت و ضرورت توسعه روابط متوازن با کشورهای شرقی و غربی به ویژه با در نظر گرفتن موقعیت ممتاز ژئوپلیتیکی ایران دنبال شده است؛ نتیجه این راهبرد هم از پیش مشخص است، چراکه چنین سیاستی پاسخگوی منافع ایران و تامین‌کننده منافع ملی کشور ما نیست. 

این روند شرق گرایی در واقع ایجاد فرصتی برای قدرت‌های شرقی است تا آنها با بهره‌گیری از رویارویی و تیرگی‌های روابط ایران با کشورهای غربی، اروپایی و امریکایی، منافع خود را با قیمت‌هایی بسیار ارزان‌تر، هزینه‌هایی بسیار پایین‌تر تامین کنند. در واقع در شرایط نبود توازن در تنظیم روابط با قدرت‌های شرقی و غربی، این بازیگران دیگر هستند که از موقعیت ممتاز ژئوپلیتیک ایران بهره برده و منافع خود را تامین می‌کنند. ایران در این مدل راهبردی، به جای استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود به کارت موثری برای بازی‌ها و معادلات قدرت دیگران بدل می‌شود. 

تصمیم‌گیرندگان و مجریان حوزه دیپلماسی باید آمادگی برخورد مناسب و تامین منافع کشور را در موقعیت‌های مختلف با هوشیاری و هوشمندی مبتنی بر شناخت دقیق بازیگران منطقه‌ای داشته باشند. در واقع نه باید دچار خوش خیالی و توهم در مورد پایان یافتن همه زمینه‌های منازعه‌ها باشند و نه نگاه سفید و سیاه در مورد کشورهای شرقی- غربی یا شمالی- جنوبی داشته باشند. 

نزدیک شدن به یکی از قطب‌های قدرت جهان تامین ‌کننده نیازها و مصالح ملی و منافع عمومی کشور نخواهد بود.

***

سید حسن خمینی: مردم ایران در دفاع از تمامیت ارضی کشور با کسی تعارف ندارند

یادگار امام گفت: مسئولان کشورهای خارجی هرگز نباید به خود جرأت دهند که درباره سرزمین ایران اظهارات سخیف داشته باشند. 

حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در حاشیه دیدار اعضای تیم نوجوانان فوتبال ایران در گفت و گو با جماران، در پاسخ به سوالی در خصوص ادعاهای اخیر نسبت به جزایر سه گانه گفت: بحث دفاع از تمامیت ارضی کشور و حفظ هر وجب از سرزمین ایران موضوعی است که مردم ایران بر سر آن با کسی تعارف ندارند. مسئولان کشورهای خارجی هرگز نباید به خود جرأت دهند که درباره سرزمین ایران اظهارات سخیف داشته باشند. 

وی افزود: مردم ایران نمی توانند بپذیرند که کشوری به خاطر منافع اقتصادی که با کشورهای جنوبی خلیج فارس دارد نسبت به سرزمین ما اظهارات موهن داشته باشد. 

سید حسن خمینی یادآور شد: افتخار جمهوری اسلامی است که بر خلاف همه حکومت های سلطنتی قبل، یک وجب از خاک کشور را به دشمنان وانگذاشتند.

وی در پایان توصیه کرد: لازم است مسئولان سیاست خارجی در نوع تعامل خود با اینگونه کشور ها تجدید نظر کنند.