دوشنبه ۰۳ دی ۱۴۰۳
۱۲:۲۷ - ۰۳ دي ۱۴۰۳ کد خبر: ۱۴۰۳۱۰۰۱۳۱
سیاست خارجی

فرصت کوتاه توافق ایران با آمریکا/ ترامپ چند ماه بیشتر منتظر نخواهد ماند

مذاکره ایران و آمریکا,برجام
بغداد الیوم در گزارشی آورده است که «ترامپ بیشتر از چند ماه برای دریافت پاسخ مسئولان ایرانی درباره آمادگی‌شان جهت مذاکره در پرونده‌های مختلف از جمله پرونده هسته‌ای منتظر نخواهد ماند.» این محدودیت زمانی ایجاب می‌کند که از هم‌اکنون مقدمات هر گونه مذاکره احتمالی فراهم شود.

روزنامه توسعه ایرانی نوشت: رسانه عراقی بغدادالیوم به نقل از یک منبع نزدیک به دولت ایران ادعا کرده که «ایران طی روزهای گذشته پیامی را از دولت منتخب آمریکا از طریق عمان که یکی از کانال‌های مهم در تبادل پیام‌ها بین تهران و واشنگتن محسوب می‌شود، دریافت کرده است.»

بغداد الیوم نوشته که منبع مذکور به این رسانه گفته «پیام دونالد ترامپ به مسئولان ایرانی شامل آمادگی او برای مذاکره با تهران و امکان رسیدن به توافق هسته‌ای غیر از توافقی است که در سال ۲۰۱۵، بین ایران و دولت باراک اوباما حاصل شد.»

پیش از این عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران گفته بود که کانال عمان فعال است. او تاکید کرده بود: «اگر منافع ما تامین شود حتما با امریکا هم مذاکره می‌کنیم.» عراقچی اخیرا نیز در مصاحبه‌ای با رسانه عربی الغد گفت «ما نسبت به مسالمت‌آمیز بودن پرونده هسته‌ای خود اطمینان کامل داریم و مانعی برای مشارکت دادن دیگران نداریم و حتی بعد از عقب‌نشینی آمریکا از مذاکرات، ما به هیچ وجه میز مذاکرات را ترک نکردیم و همواره آماده ورود به مذاکرات شرافتمندانه بر اساس احترام و منافع متقابل هستیم.»

وزیر خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه دکترین نظامی و امنیتی ایران به هیچ وجه بر اساس در اختیار داشتن «سلاح هسته‌ای» نیست، در مصاحبه‌اش تصریح کرده که «امکان دستیابی به برخی راه‌حل‌ها با روش‌های مسالمت‌آمیز جهت جلوگیری از تشدید تنش و چارچوب کاری دیپلماتیک وجود دارد.»

دونالد ترامپ، بیستم ژانویه (اول بهمن) یعنی کمتر از یک ماه دیگر به عنوان چهل و هفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا تحلیف خواهد شد و رسما کار خود را در کاخ سفید آغاز خواهد کرد.  او که در جریان تبلیغات انتخاباتی‎اش و حتی پیش از آن بارها گفته بود که اگر رئیس‌جمهور شود، ظرف یک هفته با ایران توافق خواهد کرد، کابینه‌ای ضد مذاکره تدارک دیده و همین کابینه تردیدها درباره وعده توافق با تهران را تقویت کرد. 

پالس‌های مثبت میان طرفین

اکنون اما با اخباری از نوع آنچه بغدادالیوم مخابره کرده و همچنین اظهارات مقامات ایرانی درخصوص مذاکره، بار دیگر شانس تازه‌ای برای توافق ایجاد شده است.  ماه گذشته علی لاریجانی به عنوان مشاور رهبری آمادگی ایران برای مذاکرات جدید هسته‌ای با دولت دونالد ترامپ را اعلام کرد. 

او در گفت‌وگویی با سایت  KHAMENEI.IR اظهار کرده بود: «شنیدم دولت جدید ایالات متحده گفته «ما آن برجام را اصلاً قبول نداریم چون ایرانی‌ها سر ما را کلاه گذاشتند!»- آن وحی منزل نیست، خب بیایید سر موضوع جدید: شما می‌گویید «ایران هسته‌ای را ما قبول داریم. به سمت بمب نرود عیب ندارد!»؛ ما غنی‌سازی در این حد داریم، خب بیایید توافق کنید -که ایران یک شروطی دارد برای این امر با توجه به تجربه‌ی گذشته- ما به سمت بمب نمی‌رویم، شما هم شروط ما را بپذیرید. توافق بعدی بکنید.»

به زعم بسیاری این صریح‌ترین و مهمترین اشاره یکی از نزدیک‌ترین مقامات به رهبر ایران در خصوص آمادگی برای مذاکره با دولت جدید آمریکا بود و نشانه‌ای از تغییر سیاست «نه مذاکره می‌کنیم و نه جنگ می‌شود».

در آن سو نیز دونالد ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی‌اش یک شرط نهایی برای ایران گذاشت و گفت: «تنها چیزی که وجود دارد این است که آنها (ایران) نمی‌توانند سلاح اتمی داشته باشند.» این در حالی است که دولت اول او ۱۲ شرط پیش پای ایران گذاشته بود. البته هیچ بعید نیست که اگر کلید مذاکرات زده شود، ایران در جریان مذاکرات بابت موضوعاتی دیگر غیر از «سلاح اتمی» نیز تحت فشار قرار گیرد. در این مرحله اما محدود کردن شروط به معنای پالس‌های مثبت برای نشستن پشت میز مذاکره است. 

ترامپ چند ماه بیشتر منتظر نخواهد ماند

حال تحلیلگران اشاره می‌کنند که این فضا و به ویژه ماه‌های ابتدایی دولت دونالد ترامپ، فرصت مغتنمی برای به سرانجام رساندن موضوع هسته‌ای و حصول توافق برای رفع تحریم‌هاست.

بغدادالیوم در گزارش خود به نقل از منبع ایرانی‌اش نوشته که «ترامپ بیشتر از چند ماه برای دریافت پاسخ مسئولان ایرانی درباره آمادگی‌شان جهت مذاکره در پرونده‌های مختلف از جمله پرونده هسته‌ای منتظر نخواهد ماند. پیام آمریکا نشان می‌دهد ترامپ برای مذاکرات مستقیم و در سطح عالی با ایران در اوایل فعالیت خود بسیار جدی است. اگر ایران قبول کند احتمال توافق وجود خواهد داشت، اما چیزی وجود ندارد که تضمین کند در صورت حصول توافق، آمریکا به آن پایبند خواهد ماند.»

حسین موسویان، دیپلمات و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای سابق ایران نیز همین نظر را دارد. او طی یادداشتی در روزنامه دولت نوشته: «ترامپ ظرف حدود یک‌ماه دیگر رسماً آغاز به کار می‌کند. احتمال این وجود دارد که او در ابتدای کار برای گفت‌وگوی مستقیم و سطح بالا با ایران اعلام آمادگی کند. اگر ایران بپذیرد و گفت‌وگوهای جامعی آغاز شود، احتمال توافق وجود دارد با اینکه هیچ تضمینی نخواهد بود که حتی در صورت توافق، آمریکا بدان پایبند باشد. چنین تضمینی را امریکا به هیچ کشوری در قراردادهای دوجانبه و بین‌المللی نداده است. منتهی اگر واقع‌بینانه بنگریم کشورها برای تأمین منافع ملی خودشان و در شرایط خاص در انتخاب بین بد و بدتر تصمیم می‌گیرند. البته اگر توافق جامع باشد به پایداری آن می‌توان بیشتر خوش‌بین بود. اگر توافق تک‌موضوعی باشد، احتمال بدعهدی آمریکا بسیار زیاد خواهد بود.»

او اضافه کرده: «برداشت من این است که ترامپ در صورت اعلام آمادگی، بیشتر ازچند ماه منتظر پاسخ تهران نخواهد ماند، چون قادر به تحمل فشار مخالفین مذاکره با ایران از داخل امریکا و متحدین منطقه‌ای نخواهد بود.»

کوتاه بودن فرصت مذاکره ایجاب می‌کند که دو طرف از هم‌اکنون کانال‌های ارتباطی با یکدیگر را باز کرده و مقدمات هر مذاکره و توافق احتمالی پس از شروع دولت دونالد ترامپ را از هم‌اکنون فراهم کنند. تحلیلگران اشاره می‌کنند که با توجه به محدودیت زمانی انتظار برای حصول توافق، اقدامات دیپلماتیک و مذاکرات احتمالی باید تا نیمه اول سال آتی به نتیجه برسد؛ به ویژه که برجام سال آینده منقضی خواهد شد. 

باید قدرت‌های لابی خود را به کار بیندازیم

آنچه در این میان ایران را ناگزیر به انتخاب بین بد و بدتر می‌کند، شرایط سخت اقتصادی و مخاطراتی است که برای موقعیت ژئوپلیتیک ایران در منطقه پیش آمده است. رشد صعودی قیمت ارز، ناترازی‌ها در حوزه انرژی و قطعی‌های مداوم برق و گاز، کسری بودجه‌های هنگفت و بحران‌های دیگری که روی یکدیگر انباشته شده‌اند، توافق و پایان دادن به تحریم را تبدیل به یک ضرورت کرده است.

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، با مروری بر این بحران‌ها، درباره مذاکره با دولت جدید آمریکا، معتقد است که «این ترامپ، همان ترامپ نیست و در این چهار سال دنیا تغییرات و تحولات بسیاری داشته است.»

او در گفت‌وگویی با خبرآنلاین، هشدار داده اگر فروش نفتمان از این میزانی که هست کمتر شود و به مشکل بخورد، حتما شرایط سخت‌تر خواهد شد. جهانگیری پس از این هشدارها، افزوده: «من‌ فکر می‌کنم در عین‌حالِ آمدن ترامپ در ۲۰-۳۰ روز آینده و استقرارش در کاخ سفید و حتی در فرصت رأی آوردنش باید روی او حساب می‌کردیم. به نظرم وزارت خارجه و گروه دیپلماسی کشور باید روی او حساب کنند. نتانیاهو از تمام ظرفیتش استفاده خواهد کرد که ترامپ را آماده مسائل دیگری علیه ایران کند. ما نباید دست روی دست بگذاریم و منتظر بمانیم. باید فعال باشیم. باید در صحنه قدرت‌های لابی خود را به‌کار بیندازیم. باید از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور استفاده کنیم و فقط به چشم تهدید به آن‌ها نگاه نکنیم، خیلی از ایرانیان خارج از کشور بزرگ‌ترین سرمایه‌های ایرانند و باید آن‌ها را فعال کنیم. ان‌شاءالله می‌توانیم با مذاکره مشکل را حل کنیم.»

در تحلیلی دیگر عزت‌الله یوسفیان ملا، نماینده ادوار مجلس در یادداشتی با تاکید بر اینکه ترامپ آماده مذاکره با ایران است، نوشته: «بنده سیاست دولت جدید ترامپ را با توجه به اظهارات وی در زمان انتخابات که گفته بود خواهان پیشرفت ایران است به شرطی که هسته‌ای نباشد، مصالحه می‌دانم. درکل من یقین دارم که سیاست ترامپ مذاکره است و او پیش از مذاکره نیز هیچ اقدامی انجام نخواهد داد مگر اینکه مذاکره هم برای ایران و هم برای آمریکا به بن بست برسد.»

او اشاره کرده که اسرائیل در وسط میدان قرار خواهد گرفت و مذاکره مقداری با مشکل مواجه می‌شود اما در عین حال اضافه کرد که «با توجه به سیاست های ترامپ، اسرائیل نیز هیچ توانایی برای برهم زدن مذاکرات نخواهد داشت.»

فشار حداکثری یا یک اوبامای جمهوری‌خواه؟!

به طور کلی به نظر می‎رسد با فضایی که در این هفته‌های منتهی به شروع دولت جدید دونالد ترامپ شکل گرفته، عمده تحلیل‌ها حصول توافق با دولت ترامپ را دور از ذهن نمی‌دانند؛ حتی بسیاری در این خصوص به علاقه شدید او به عکس‌های تبلیغاتی و اجرای شوی معامله با ایران ارجاع می‌دهند.

با این حال باید منتظر ماند و دید که دونالد ترامپ در آغاز ورودش به کاخ سفید چه خواهد کرد. آیا آنگونه که پیشتر هم در مورد او تجربه شده، با چرخشی ناگهانی از اظهارات و مواضع چند ماه اخیرش باب هر مذاکره و توافقی را خواهد بست و به محض شروع کار استارت فشار حداکثری را خواهد زد یا اینکه می‌خواهد در قامت یک اوبامای جمهوری‌خواه ظاهر شود و توافقی با امضای خودش را بین ایران و آمریکا ثبت کند. 

نازنین مستور

  • 11
  • 4
۵۰%
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
هیثم بن طارق آل سعید بیوگرافی هیثم بن طارق آل سعید؛ حاکم عمان

تاریخ تولد: ۱۱ اکتبر ۱۹۵۵ 

محل تولد: مسقط، مسقط و عمان

محل زندگی: مسقط

حرفه: سلطان و نخست وزیر کشور عمان

سلطنت: ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰

پیشین: قابوس بن سعید

ادامه
بزرگمهر بختگان زندگینامه بزرگمهر بختگان حکیم بزرگ ساسانی

تاریخ تولد: ۱۸ دی ماه د ۵۱۱ سال پیش از میلاد

محل تولد: خروسان

لقب: بزرگمهر

حرفه: حکیم و وزیر

دوران زندگی: دوران ساسانیان، پادشاهی خسرو انوشیروان

ادامه
صبا آذرپیک بیوگرافی صبا آذرپیک روزنامه نگار سیاسی و ماجرای دستگیری وی

تاریخ تولد: ۱۳۶۰

ملیت: ایرانی

نام مستعار: صبا آذرپیک

حرفه: روزنامه نگار و خبرنگار گروه سیاسی روزنامه اعتماد

آغاز فعالیت: سال ۱۳۸۰ تاکنون

ادامه
یاشار سلطانی بیوگرافی روزنامه نگار سیاسی؛ یاشار سلطانی و حواشی وی

ملیت: ایرانی

حرفه: روزنامه نگار فرهنگی - سیاسی، مدیر مسئول وبگاه معماری نیوز

وبگاه: yasharsoltani.com

شغل های دولتی: کاندید انتخابات شورای شهر تهران سال ۱۳۹۶

حزب سیاسی: اصلاح طلب

ادامه
زندگینامه امام زاده صالح زندگینامه امامزاده صالح تهران و محل دفن ایشان

نام پدر: اما موسی کاظم (ع)

محل دفن: تهران، شهرستان شمیرانات، شهر تجریش

تاریخ تاسیس بارگاه: قرن پنجم هجری قمری

روز بزرگداشت: ۵ ذیقعده

خویشاوندان : فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا و برادر فاطمه معصومه

ادامه
شاه نعمت الله ولی زندگینامه شاه نعمت الله ولی؛ عارف نامدار و شاعر پرآوازه

تاریخ تولد: ۷۳۰ تا ۷۳۱ هجری قمری

محل تولد: کوهبنان یا حلب سوریه

حرفه: شاعر و عارف ایرانی

دیگر نام ها: شاه نعمت‌الله، شاه نعمت‌الله ولی، رئیس‌السلسله

آثار: رساله‌های شاه نعمت‌الله ولی، شرح لمعات

درگذشت: ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری

ادامه
نیلوفر اردلان بیوگرافی نیلوفر اردلان؛ سرمربی فوتسال و فوتبال بانوان ایران

تاریخ تولد: ۸ خرداد ۱۳۶۴

محل تولد: تهران 

حرفه: بازیکن سابق فوتبال و فوتسال، سرمربی تیم ملی فوتبال و فوتسال بانوان

سال های فعالیت: ۱۳۸۵ تاکنون

قد: ۱ متر و ۷۲ سانتی متر

تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت ورزشی

ادامه
حمیدرضا آذرنگ بیوگرافی حمیدرضا آذرنگ؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: تهران

محل تولد: ۲ خرداد ۱۳۵۱ 

حرفه: بازیگر، نویسنده، کارگردان و صداپیشه

تحصیلات: روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آزاد رودهن 

همسر: ساناز بیان

ادامه
محمدعلی جمال زاده بیوگرافی محمدعلی جمال زاده؛ پدر داستان های کوتاه فارسی

تاریخ تولد: ۲۳ دی ۱۲۷۰

محل تولد: اصفهان، ایران

حرفه: نویسنده و مترجم

سال های فعالیت: ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴

درگذشت: ۲۴ دی ۱۳۷۶

آرامگاه: قبرستان پتی ساکونه ژنو

ادامه

مجلس

دولت

ویژه سرپوش