محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در مصاحبه با روزنامه ایران در پاسخ به این سؤال که«آیا در شکایت ایران در جلسه اخیر هیئت مشترک برجامبه طور خاص به مصادیق نقض توافق از سوی آمریکااشاره شده است؟» گفت: «بله، در نامه‌هایی که ما نوشتیم به طور خاص مصادیق را توضیح داده ایم، که بعضی از مسائل مانند قرارداد ایرباس با پیگیری‌های صورت گرفته حل شد و بعضی مسائل هنوز حل نشده است ولی اینکه به مرحله‌ای برسد که ما بخواهیم از برجام خارج شویم، قطعاً در دستور کار نبوده و در شرایطی که هنوز حوزه‌های رسمی و اصلی برجام کار می‌کند، ما هدیه خروج ایران از برجام را به آقای ترامپ نخواهیم داد».
روزنامه کیهان با انتقاد از سخنان ظریف نوشت: با بررسی سوابق نقض برجام- چه در دولت اوباما و چه در دولت ترامپ- به این موضوع پی‌می‌بریم که مقامات ارشد دولت یازدهم، در ابتدا به دلیل حساس شدن افکار عمومی، نقض برجام را محکوم و تاکید می‌کنند که اقدامات متقابل در پیش است، اما متاسفانه تنها با گذشت چند روز از عهدشکنی آمریکا، رویکرد«حفظ برجام به هر قیمت» با ادبیات و لحن‌های مختلف از سوی مقامات دولتی بیان می‌شود و در به همان پاشنه سابق می‌چرخد.
اظهارات ظریف مبنی بر اینکه «هدیه خروج ایران از برجام را به آقای ترامپ نخواهیم داد» دقیقا بر همین مبنا بیان شده است و خواسته یا ناخواسته این پیام را به مقامات آمریکایی می‌دهد که «تا می‌توانید تحریمها را افزایش دهید، ما گرفتار و گروگان تبلیغات خود بر سر برجام هستیم و هیچ پاسخ محکمی از سوی دولت ایران دریافت نخواهید کرد».
درباره موضع ترامپ در خصوص برجام نیز باید گفت رئیس‌جمهور آمریکا آنقدر احمق نیست که از چنین سند طلایی و ارزشمندی برای منافع کشورش خارج شود و آن را پاره کند و سند این مدعا نیز تغییر نظر وی پس از ورود به کاخ سفید است.
در شرایطی که برجام امروز جز محدودیت‌های گسترده برای ایران چیزی ندارد و تحریم‌های پیشین نیز به بهانه‌های دیگر نرفته بازگشته و حتی اضافه هم شده است، خروج ایران از برجام نه تنها برای واشنگتن هدیه نیست بلکه کابوس است چرا که آمریکایی‌ها این توافق را عملاً به اهرمی برای افزایش فشار به ایران تبدیل کرده‌اند.
پیش‌بینی‌اشتباه این بود که گفتید تمامی تحریمها در روز اجرای توافق بالمره لغو می‌شود
وزیر امور خارجه در ادامه گفت: «امروز مخالفان به جای ادامه ادعاها باید پاسخگوی پیش‌بینی‌های سراپا اشتباه خود باشند. باید بگویند که وقتی از هواپیمای کاغذی بر آسمان انتخابات صحبت می‌کردند چرا همه پیش‌بینی‌هایشان غلط درآمد».
در پاسخ به اظهارات آقای ظریف باید گفت: پیش‌بینی‌اشتباه آن بود که گفته شد «تمامی تحریمها در روز اجرای توافق- دی ماه ۹۴- بالمره لغو خواهد شد و نه تعلیق»؛ در حال حاضر و به اذعان مقامات ارشد دولت، ماحصل توافق هسته‌ای این است که «هسته‌ای رفت و تحریمها ماند و تقریبا هیچ دستاوردی عاید ایران نشد».
قرار بود با اجرائی شدن برجام، صدها میلیارد دلار از دارایی‌های کشورمان که بلوکه شده است، آزاد شود، تمامی تحریمها آنگونه که آقای رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرده بود- در روز اجرای توافق(دی ماه ۹۴)- بالمره لغو شود، فروش هواپیما و قطعات آن از تحریم خارج شود، گشایش اقتصادی ایجاد شود، روابط تجاری که لازمه آن گشایش «ال‌سی»
در بانک‌های خارجی است از بن‌بست خارج شود، چرخ معیشت مردم همراه با سانتریفیوژها به چرخش درآید، سرمایه‌گذاری خارجی صورت پذیرد، تورم از میان برداشته شود و تولید از رکود خارج شود ولی طرف مقابل ما یعنی ۶ کشور ۱+۵ و مخصوصاً آمریکا به هیچ یک از این تعهدات خود عمل نکرده است و این واقعیت تلخ را مسئولان بلندپایه هسته‌ای نظیر آقایان روحانی، صالحی، ظریف، عراقچی و سیف نیز انکار نمی‌کنند. اعتراض ما این است که چرا باید آمریکا و سایر کشورهای طرف مذاکره آن همه تعهدی که در برجام پذیرفته‌اند را با فروش چند فروند ایرباس، تمام شده اعلام کنند؟! و متأسفانه برخی از مسئولان محترم نیز بدون توجه به کلاه گشادی که سر ملت رفته است، این چند فروند ایرباس را دستاورد برجام معرفی کنند و بعضی‌هایشان با آن عکس یادگاری هم می‌گیرند و مدعی لزوم پاسخگویی منتقدان هم هستند!
تکرار یک دروغ برای شانه خالی کردن از مسئولیت خسارت محض
ظریف در بخش دیگری از این مصاحبه گفت:«ما همواره گفته‌ایم که همه قصورها و اشکالات بر گردن ماست. هیچ کس در این موضوع تردیدی ندارد و رهبری ما را هدایت می‌کردند و ما مدیون این هدایت هستیم. ما گزارش‌های ریز کار را خدمت رهبری انقلاب ارائه می‌کردیم، ایشان هرجا مصلحت می‌دیدند وارد جزئیات می‌شدند و هر جا مصلحت می‌دیدند به هدایت کلی اکتفا می‌کردند. ایشان نیز فرموده‌اند که ما خدمت ایشان گزارش‌ها را ارائه کرده‌ایم. ما تمام تلاش خود را کرده‌ایم و هرجا اشکالی وارد است، از ماست. امروز مخالفان به جای ادامه ادعاها باید پاسخگوی پیش‌بینی‌های سراپا اشتباه خود باشند»!
این روزها و پس از اینکه آمریکایی‌ها آخرین میخ‌ها را بر تابوت برجام زدند، عده‌ای در تلاشند شانه از زیر مسئولیت این فاجعه بزرگ خالی کنند. همان جماعتی که تا دیروز برجام را آفتاب تابان و فتحی بزرگ‌تر از فتح خرمشهر می‌دانستند و با غرور و نخوت، آن را ثمره کاردانی و تدبیر خود می‌دانستند، حالا که کار به اینجا رسیده و دستاورد برجام، از تقریبا هیچ به تحقیقاً هیچ تبدیل شده و همه پیش‌بینی‌های نخبگان و دلسوزان، مو به مو و واژه به واژه درست از آب درآمده، حالا به جای عذر‌خواهی از مردم، به دروغ ادعا می‌کنند که همه جزئیات را با اجازه رهبری طی کرده‌اند!
رهبر حکیم انقلاب این روزها را پیش‌بینی می‌کردند و به این ادعای کذب قبلا پاسخ داده بودند:
« آیا جزئیّات مذاکرات هسته‌ای تحت نظر رهبری است؟ بنده در جزئیّات مذاکره دخالتی نکردم، بازهم نمی‌کنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلی، چهارچوب‌های مهم و خطّ قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفته‌ام؛ عمدتاً به رئیس‌جمهور محترم که ما با ایشان جلسات مرتّب داریم، و موارد معدودی هم به وزیر محترم خارجه؛ خطوط اصلی و کلّی. جزئیّات کار، خصوصیّات کوچک که تأثیری در تأمین آن خطوط کلان ندارد، مورد توجّه نیست؛ اینها در اختیار آنها است، می‌توانند بروند کار کنند. اینکه حالا گفته بشود که جزئیّات این مذاکرات تحت نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست.»(۲۰/۰۱/۱۳۹۴)
رهبر معظم انقلاب همچنین با اشاره به لزوم پرهیز از توجیه بدعهدی طرف مقابل فرمودند: «به‌هرحال در مورد برجام، آن نکته‌ای که من می‌خواهم بگویم این است که اوّلاً بدحسابی‌های طرف غربی را -یعنی بخصوص آمریکا را- به حساب بیاوریم؛ مطلقاً در صدد این نباشیم که بدحسابی طرف مقابل را و بدقِلقی طرف مقابل را و خیانت طرف مقابل را یک‌جوری توجیه کنیم؛ این دارد بدحسابی می‌کند -الان مشخّص است، آمریکایی‌ها دارند بدحسابی می‌کنند- این بدحسابی را به حساب بیاوریم، به این توجّه کنیم.و [ثانیاً] تجربه بیاموزیم؛ اینکه حالا ممکن است که فرض کنید این دولت یا یک دولت دیگری در آمریکا یا در فلان کشور یک وعده‌ای به ما بدهد و یک حرفی بزند، به این وعده و مانند اینها هیچ نمی‌شود اعتماد کرد؛ مطلقاً».(بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت،۰۳/۰۶/۱۳۹۵)
اکنون ادعا می‌شود همه جزئیات مذاکرات با رهبر عزیز انقلاب هماهنگ می‌شده و طبق نظر ایشان کار انجام شده است! این ادعای کذب حالا مطرح می‌شود که تشت رسوایی برجام بر زمین افتاده و باید برای این خسارت دنبال شریک بود!
به شروط ۹ گانه رهبر معظم انقلاب عمل نشد
گفتنی است رهبر معظم انقلاب شروط نه‌گانه‌ای را درباره برجام معین کرده و خواستار رعایت دقیق و مو‌به‌موی آن شدند. آیا کسانی که به دروغ ادعا می‌کنند همه چیز با رهبری هماهنگ شده، این نامه را فراموش کردند و آیا ادعا می‌کنند این شروط رعایت شده!؟ با خواندن فهرست‌وار این شروط نه گانه خواهید دانست که تقریبا هیچ‌یک از آنها جامه عمل نپوشید و اتفاقا فاجعه برجام دقیقا در اثر نافرمانی از این فرامین روشنگر بود!
در همین رابطه،«علی‌اکبر ولایتی» عضو هیئت نظارت بر برجام-تیرماه ۹۵- در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما، گفت: «به برخی شروط ۹ گانه ابلاغ شده از جانب رهبر معظم انقلاب در خصوص اجرای تعهدات کشورمان در چارچوب برجام عمل نشد».
برخلاف حرف‌های این روزهای برخی از مقامات ارشد دولت که تاکید دارند که هدف از برجام، لغو تحریمها نبود(!) و خیلی حرف‌های دیگر، رهبر معظم انقلاب، صراحتا فایده و خاصیت برجام را تنها و تنها لغو تحریمها دانسته بودند و بر این موضوع تاکید فرموده بودند: «اتّفاقی که باید بیفتد این است که تحریمها به طور کامل و یکجا بایستی لغو بشود.
اینکه یکی از آنها می‌گوید تحریمها شش ماه دیگر لغو می‌شود، یکی می‌گوید نه ممکن است یک سال هم طول بکشد، یکی دیگر می‌گوید ممکن است از یک سال هم بیشتر بشود، اینها بازیهای متعارف معمول اینها است؛ اینها هیچ قابل اعتناء و قابل قبول نیست؛ تحریمها بایستی ــ اگر چنانچه حالا خدای متعال مقدّر فرموده بود و توانستند به یک توافقی برسند ــ در همان روز توافق به طور کامل لغو بشود؛ این باید اتّفاق بیفتد. اگر قرار باشد که لغو تحریمها باز متوقّف بشود بر یک فرایند دیگری، پس چرا ما اصلاً مذاکره کردیم؟ اصلاً مذاکره و نشستن پشت میز مذاکره و بحث کردن و بگومگو کردن برای چه بود؟ برای همین بود که تحریمها برداشته بشود؛ این را باز بخواهند متوقّف کنند به یک چیز دیگری، اصلاً قابل قبول نیست.»(۲۰/۰۱/۱۳۹۴)
دیروز امضای آمریکایی‌ها تضمین بود، امروز ضمانت فرزندخوانده آمریکا!
ظریف در بخش دیگری از این مصاحبه گفت:«ایران باید تصمیم بگیرد که آیا ماندن در برجام منافعش را تضمین می‌کند یا خروج از آن. اروپایی‌ها نیز از برجام منافع دارند و از این‌رو نمی‌خواهند فضایی به وجود بیاید که آمریکا برای آنها تصمیم بگیرد و همین رویکرد نیز بخوبی خود را در طول ماه‌های گذشته نشان داده و تداوم دارد. لذا انتخاب‌های ما تا حدی به رفتار و مقاومت اروپا در برابر بدعهدی‌ها و تخلفات آمریکا بستگی دارد که اکنون نشانه‌های امیدوارکننده‌ای از این مقاومت اروپا را در برابر مصوبه جدید مجلس آمریکا می‌بینیم».
ادعای مقاومت اروپا در مقابل تحریم‌های آمریکا در حالی است که کشورهای اروپایی عضو ۱+۵ تاکنون نه‌تنها به‌هیچ‌عنوان اعتراض ایران نسبت به نقض برجام از سوی آمریکا را نپذیرفته‌اند، بلکه صریحاً از تحریم‌های ضد ایرانی هم حمایت کرده‌اند. برای نمونه، «زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه آلمان-بهمن ۹۵- در اظهار نظری گستاخانه از رویکرد آمریکا در قبال ایران حمایت کرده و تحریم‌های جدید تصویب شده علیه تهران از طرف واشنگتن را قابل درک ارزیابی کرد. در آخرین اقدام نیز سه کشور اروپایی-انگلیس، فرانسه و آلمان- هم‌راستا با آمریکا، آزمایش موشک ماهواره‌بر سیمرغ توسط ایران را محکوم کردند.
گفتنی است پس از افتادن تشت رسوایی برجام از بام، رسانه‌های زنجیره‌ای و برخی مقامات دولت که دیروز- بدون توجه به توانمندی‌های داخلی - آدرس حل مشکلات را در آغوش گرفتن کدخدا معرفی کرده بودند و تاکید داشتند که امضای وزیر خارجه آمریکا تضمین است، امروز نیز- همچنان بدون توجه به توانمندی‌های داخلی - نسخه در آغوش گرفتن فرزندخوانده آمریکا یعنی اروپا را پیچیده‌اند.
تحریمها را افزایش دهید، ما گروگان تبلیغات خود بر سر برجام هستیم!
عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و رئیس‌ستاد پیگیری برجام در برنامه نگاه یک شبکه اول سیما گفت:«ما به برجام وابستگی‌یی نداریم که بخواهیم به هر قیمتی آن را حفظ کنیم. این دوستانی که می‌گویند شما پیام‌ها و سیگنال‌هایی به آمریکا می‌فرستید که فکر می‌کنند ما تحت هر شرایط به برجام پایبندیم لذا هرکار دلشان می‌خواهد می‌کنند، درست نیست».
اظهارات عراقچی در حالی است که وی در روزهای گذشته در پایان نشست مشترک با کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به تحریم‌های جدید آمریکا در موضعی عجیب گفت:«نقض برجام صورت گرفته ولی با نقض فاحش برجام و نقض اساسی برجام فاصله داریم».
همانطور که پیش از این نیز ذکر شد، نوع واکنش مقامات دولتی نسبت به نقض برجام، خواسته یا ناخواسته این پیام را به مقامات آمریکایی می‌دهد که «تا می‌توانید تحریمها را افزایش دهید، ما گرفتار و گروگان تبلیغات خود بر سر برجام هستیم و هیچ پاسخ محکمی از سوی دولت ایران دریافت نخواهید کرد».
هنوز اتفاق نظر نداریم که آمریکا صراحتا نقض برجام کرده یا نه!
عراقچی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با‌اشاره به نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در وین عنوان کرد: اتفاق نظر کامل در کمیسیون وجود ندارد که اقدام آمریکا صراحتا نقض برجام است. ما در کمیسیون مشترک برجام دلایل خود را برای نقض سه پاراگراف ۲۶ و۲۸ و ۲۹ برجام عنوان کردیم. ما از نتیجه کمیسیون مشترک قانع نشدیم و به هیئت نظارت منعکس کردیم و منتظر تصمیم‌گیری هیئت نظارت هستیم که آیا مرحله بعدی کمیسیون مشترک در سطح وزرای خارجه را درخواست کنیم یا هیئت نظارت ترجیح می‌دهد اقدام دیگری را صورت دهد. منتظر تصمیم گیری هیئت نظارت هستیم ولی گزارش کامل ماوقع را دادیم و قرار است هیئت نظارت همین روزها جلسه برگزار کند.
متاسفانه اظهارات متناقض و توجیه‌های غیرمنطقی مقامات دولتی درخصوص نقض فاحش برجام، دامنه گستاخی مقامات آمریکایی را روز به روز گسترده‌تر کرده است.
- 16
- 4
