متن کامل گفت‌وگوی آیت‌الله هاشمی شاهرودی با خبرگزاری صداوسیما بدین شرح است:
پرسش: بسم الله الرحمن الرحیم. خدمت حضرتعالی سلام عرض می‌کنم و ایام محرم را تسلیت می‌گویم و انتصاب جنابعالی را تبریک عرض می‌کنم. همان‌طور که مستحضرید رهبری معظم انقلاب در سال‌های اخیر و در آغاز به کار نهادهای انقلابی از جمله مجمع تشخیص مصلحت نظام بر ضرورت انقلابی بودن این نهادها تأکید فرمودند. تحلیل جنابعالی از این تأکید معظم‌له چیست و چگونه آن را در مجمع تشخیص مصلحت محقق خواهید کرد؟
بسم الله الرحمن الرحیم. بنده هم تشکر می‌کنم و همچنین ایام عاشورا را تسلیت عرض می‌کنم. امیدوارم که ان‌شاءالله ملت عزیز ما، مراسم عاشورا را مثل هر سال با عزت باشکوه و گستردگی انجام بدهد و از بعضی مسائل که شاید مناسب نباشد، اجتناب کنند.
آغاز هفته دفاع مقدس را داریم که باید یاد شهدا و یاد کسانی که این دفاع را انجام دادند مثل همیشه زنده باشد، امروز بحمدلله دفاع از آرمان‌ها، ایثارگری‌ها و شهادت‌طلبی‌ها در مقابل استکبار و مقاومت در مقابل شیطان بزرگ در کل منطقه نفوذ کرده و آثار و برکات آن را در عراق، سوریه، لبنان، و یمن می‌بینیم. اینها نشانه صدور انقلاب، آرمان‌های انقلاب و دفاع مقدس و آثار و برکات خون شهدای ما در دفاع مقدس است.
نسبت به مسأله انقلابی که فرمودید، مقام معظم رهبری همواره بر این تأکید دارند و داشتند، نه تنها نسبت به مجمع تشخیص، بلکه حتی نسبت به حوزه‌ها هم ایشان فرمودند که حوزه‌ها علمیه بایستی انقلابی باشند و همچنین نسبت به مجلس خبرگان. مسأله انقلابی بودن یکی از اصول انقلاب است. یعنی آن اهداف و ارزش‌هایی را که اصل انقلاب و حرکت انقلابی و نهضت امام و نهضت اسلامی ملت ما براساس این اهداف و ارزش‌ها انجام گرفته، اینها باید همیشه زنده باشند و کارهای روزمره اجرایی دولت و حکومت سبب غفلت از این ارزش‌ها نشود و نگاه‌ها انقلابی باشد. گفتمان‌ها انقلابی باشد. عمل بایستی انقلابی باشد و این به این معناست که باید این اهداف و ارزش‌ها در برنامه‌ها و اجرا احیاء شود و زنده نگه داشته شود.
در رابطه با مجمع هم همین‌طور است. مجمع باید سیاست‌هایی را تنظیم می‌کند که، این سیاست‌ها مطابق با آن ارزش‌های انقلابی باشد و به سوی آن ارزش‌ها باشد و آن تمدن اسلامی مطلوب را و آن شاخص‌هایی را که در یک نظام انقلاب اسلامی هست، مشخص و اینها را دنبال کند و سیاست‌گزاری و برنامه‌ریزی به سوی رسیدن به آنها و منطبق با آنها باشد. این مسأله بسیار مهمی است.
در جلسه امروز هم این مسأله مطرح شد و یکی از موضوعات مهمی که مطرح شد، همین موضوع بود و بنا شد که دبیرخانه برای تحقق این هدف از جمله اهداف و مقاصدی که رهبر معظم انقلاب در رابطه با دوره جدید از مجمع خواستند، اقدامات و تدابیر لازم را مشخص کنند. این هدف و مطالبه ایشان مطرح و بنا شد ان‌شاءالله شاخص‌هایی برای این کار دیده و بکار گرفته شود.
پرسش: برای گره گشایی از اموری که حلّ و فصل آن در گروی تصمیمات سریع مجمع تشخیص مصلحت نظام است، چه اولویت‌هایی را در دوره جدید تعیین فرمودید و یا مد نظر دارید و یا اینکه قرار است که دستور کار قرار بدهید؟
اتفاقاً یکی از مسایلی که رهبر معظم انقلاب در این دوره در پیوست حکم ابلاغی ذکر کردند، اولویت‌بندی سیاست‌هاست. چهار سیاست را خود ایشان ذکر و تصریح کردند. مثلاً مسایل و فعالیت‌های مربوط به فضای مجازی و آسیب‌هایی که فضای مجازی به جامعه ، نظام و مسایل فرهنگی و اخلاقی جامعه می‌زند. ایشان همچنین بحث نخبگان را مطرح کردند و بحث‌های متعدد دیگری را نیز مطرح کردند و گفتند که مجمع بقیه سیاست‌ها را در نظر بگیرد و عناوین سیاست‌هایی را که ابلاغ شده، اولویت‌بندی کند. بنا ست که همین کار انجام بگیرد و ان‌شاءالله در دبیرخانه، کارشناسی، و طبقه‌بندی و اولویت‌بندی شود. یا مانند مسایل مربوط به آب و خاک و مخصوصاً مبحث بانکداری. سیاست‌های بانکداری یکی از سیاست‌هایی هستند که بسیار مهمند و شاید اولویت داشته باشند. بعضی از اینها ذکر شد و ان‌شاءالله بناست که در دبیرخانه این کار انجام بگیرد و کارشناسی شود و به صحن مجمع بیاید و در دستور کار صحن مجمع قرار بگیرد.
پرسش: خوشبختانه جنابعالی در دیگر مناصب عالیه نظام، اعم از خبرگان و شورای نگهبان مسئولیت دارید و از معظلات کشور بخوبی آگاهی دارید. برای عملیاتی شدن سیاست‌های کلی نظام چه در تصویب و چه دراجرا که از معضلات کشور گره گشایی کند، چه کار باید کرد؟
عملی شدن و اثربخشی سیاست‌ها، یکی از نکاتی است که رهبری در پیوستی که برای مجمع ارسال کردند، تأکید داشتند. در رابطه با این هم باید در خود سیاست‌ها بازنگری شود که ایشان دستور فرمودند و بناست این بازنگری در دبیرخانه شروع شود. یک مقدار شروع شده است. سیاست‌ها به اصلاحاتی نیاز دارند که از حالت کلی گویی و زیادی و داشتن بندهای مختلف به بندهای محدودتر و چابکتری تبدیل شود و هم شاخص برای اجرا مشخص شود. الزامات اجرا به شکل شاخص‌ها و معیارها مشخص شوند تا بتوان که اجرایی شدن این سیاست‌ها اندازه‌گیری کرد که چه اندازه اجرا شده و چه اندازه اجرا نشده است. آن چابک‌سازی که ایشان در آن پیوست‌ها و دستور فرمودند، یکی از راه‌های مهم آن نسبت به اجرای سیاست‌ها همین است. همچنین نظارت بر اجرای سیاست‌ها می‌بایستی فعالتر شود تا باز هم به این هدفی که شما اشاره فرمودید، زودتر برسیم و اثر بخشی سیاست‌ها را ملّت و مردم ما و دستگاه‌های اجرایی ما و کشور لمس و احساس کنند.
پرسش: جناب آقای هاشمی با توجه به عضویت جناب عالی در شورای نگهبان، جناب عالی به خوبی گاهی وقت‌ها از علل تعلل در فرایند تصویب و اجرای قوانین که ممکن است بین مجلس و شورای نگهبان محل اختلاف قرار بگیرد، آگاهی دارید، از آن طرف رهبری معظم انقلاب فرمودند که بهتر است فقهای محترم شورای نگهبان در جلسات مجمع تشریف داشته باشند و در دقت و جامع‌نگری بر سیاست‌های کلان و کلی اظهارنظر بفرمایند. دیدگاه و برنامه جناب عالی برای تحقق این اهداف چیست؟
نظر رهبری نسبت به حضور فقهای شورای نگهبان در همان بخش وظیفه اول مجمع است. مجمع سه وظیفه دارد که یکی حل اختلاف میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان در قوانین و مصوباتی است که به نظر شورای نگهبان برخلاف قانون اساسی یا برخلاف شرع است. اعضای شورای نگهبان فقط در این بخش حضور دارند، نه در سیاست‌ها و آن دو وظیفه دیگر، مثل حل معضلات.
در این بخش هم واقعاً حضور فقهای شورای نگهبان در مجمع بسیار مفید است، برای توضیح اینکه چرا این قانون خلاف شرع یا خلاف قانون اساسی است که موجب اقناع بیشتر اعضای مجمع در رأی دادن خواهد شد.
در این قسمت رهبری در دوره گذشته نکات بسیار مهمی را مطرح کردند و در این دوره نیز بر آنها تأکید کردند. یکی بحث اینکه در جایی که مجمع می‌خواهد به نفع قانون مجلس و برخلاف نظر شورای نگهبان نظر بدهد، مخصوصاً در جاهایی که برخلاف شرع است و نظر شوری نگهبان برای مغایرت شرع است، می‌بایستی مصلحتی که اقتضا می‌کند که دست از حکم شرعی اولی بکشیم، خیلی بیّن ، روشن و واضح باشد و اکثریت مجمع این را درک و احساس کنند که این مصلحت لازم است که باشد تا از آن حکم شرعی اولی دست بکشند. چون دست کشیدن از حکم شرعی اولی جایز نیست، مگر با ضرورتی، مگر با یک مصلحت خیلی روشن و بیّن. لذا ایشان تأکید کردند که وقتی این وظیفه انجام می‌گیرد، باید با اکثریت اعضای مجمع انجام بگیرد. لذا در دوره گذشته در آیین نامه مجمع اصلاحی به عمل آمده که حد نصاب آن به دو سوم اعضای مجمع رسیده، نه اکثریت نصف به اضافه یک. که می‌بایستی چنین مصلحتی در مجمع تصویب شود تا با حکمی که به نظر شورای نگهبان خلاف عناوین اولیه شرع است، ضرورتاً به جهت این مصلحت بیّن مخالفت شود و آن قانون مجلس تثبیت شود.
همچنین ایشان تأکید دارند که مسائل مربوطه به وظیفه اول مجمع، یعنی اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان، مدت دار باشد. یعنی اگر شورای نگهبان درباره قانونی می‌گوید که خلاف شرع یا خلاف قانون اساسی است، اگر مجمع باز مصلحت دید، این خلاف با همان شرایطی که گفته شد، انجام بگیرد، می‌بایست زمان‌دار و مدت‌دار باشد و مطلق نباشد و زمان مشخص شود. بر همین اساس ایشان دستور فرمودند که، موارد گذشته بازنگری شود تا زمان و مدت برای آن گذاشته شود.
اینها مسائلی است که امروز هم بحث شد و ان‌شاءالله در آینده در دستور کار مجمع قرار می‌گیرد و ان‌شاءالله دبیرخانه در این قسمت مواردی که نیاز به اصلاح و مدت‌گذاری دارد و مسائل از این قبیل را آماده می‌کند.
پرسش: بحث تسریع در تصمیم‌گیری‌ها در مجمع تشخیص مصلحت نظام در موارد اختلافی بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان هم ضرورت دارد. برای این هم برنامه‌ای دارید؟
بله، برای آن هم دبیرخانه بنا دارد که اینها را سریع تر آماده کند و به مجمع بیاورد.
پرسش: یک سؤال از موضع نائب رئیسی جناب عالی در مجلس محترم خبرگان رهبری می‌پرسم. همان‌طور که مستحضرید در دیدار اخیری که اعضای محترم محضر رهبر معظم انقلاب داشتند، ایشان اولین بار بر تشکیل یک هیأت اندیشه‌ورز تأکید فرمودند. برای بررسی فرایند طی شده از ابتدای انقلاب تا به حال، پیشرفت‌ها را بررسی کنند و احیاناً اگر در جایی وقفه‌ای وجود دارد، نظر بدهند. دیدگاه‌تان را بفرمایید و ان‌شاءالله چه زمانی عملیاتی خواهد شد؟
این بحث ایشان در حقیقت مربوط به مطالبه‌گری خبرگان می‌شود. ایشان در تمام جلساتی که اعضای خبرگان خدمت ایشان شرفیاب می‌شدند، این تأکید را داشتند که خبرگان بایستی مطالبه‌گری داشته باشد. این اجلاس ایشان دو نکته مهم را فرمودند. یکی همین نکته‌ای که فرمودید، هیأتی باشد تا مسایل کلان جریان انقلاب و جریان نظام و برنامه‌های نظام را از ابتدا تا حالا با دید کلان و دید جامعی بررسی کند و از علما و اندیشمندانی که در خبرگان هستند و کم هم نیستند، استفاده شود و کارشناسی و بررسی شود و مطالبه‌گری‌ها طبق آن جریان و براساس یک نگاه کلی و کلان و نگاه مستمر شکل بگیرد.
مسائل مهم و اساسی که بعضی‌ها را هم مثال زدند که باید اینها انجام بگیرد. یک نکته دیگر هم اضافه فرمودند که آن هم نکته بسیار مهمی است و مربوط به همین می‌شود. منتها این مسائل هم بایستی به تدریج تبدیل به شکل گفتمان اجتماعی و مردمی شود. یعنی اینها را همان هیأت منظم کند و اعضای خبرگان که الحمدلله کسانی هستند که با مردم مخاطبه دارند و یا امام جمعه هستند و تریبون دارند و با مردم صحبت می‌کنند و یا مسئولین نظام در مراکز استان‌ها هستند و با مردم مخاطبه دارند، اینها را مبدل به یک گفتمان انقلابی و عمومی برای مردم تبدیل کنند که مردم هم این مسائل را از دستگاه ها، مقامات و مسئولین مطالبه کنند تا ارزش‌ها و اهداف و مقاصد بلند نظام اسلامی و انقلاب اسلامی از این راه بیشتر محقق شود و همه ان‌شاءالله دنبال انجام آنها باشند.
لذا دو نکته بسیار مهمی را اجلاس اخیر که اعضای خبرگان خدمت آقا مشّرف شده بودند، فرمودند که بسیار مهم است و ان‌شاءالله هیأت رئیسه خبرگان دنبال این است که آن را عملیاتی کند.
پرسش: با توجه به ادامه تحریم‌ها علیه کشور ما از جانب آمریکا و تهدیدات مکرری که رئیس جمهور این کشور دارد، مبنی بر اینکه به رغم نقض برجام که تا به حال بارها صورت گرفته، باز خط و نشان‌هایی کشیده و بحث ۲۵ مهر مطرح است که احتمال دارد بخواهد به طور کامل این نقض صورت بگیرد، انتظارتان از نهادهای ذیربط برای پاسخ محکم به این نقض حقوق مصّرح ملت ایران و دفاع از حقوق ملی چیست؟
بحمدلله مسئولین ما در شورای عالی امنیت ملی، این مسأله را درست بررسی کردند و کارهایی که لازم است در صورت نقض انجام بگیرد ، روی میز دارند و رئیس جمهور هم به این مسأله اشاره کردند. موضع‌گیری رئیس جمهور هم در شورای عالی امنیت ملّی در مقابل یاوه گویی‌ها رئیس جمهور آمریکا بسیار خوب بوده که به تعبیر آقا، بیاناتش بیانات گانگستری و کابویی بود و نه بیانات یک سیاستمدار و آدم کار کرده در سیاست. معلوم می‌شود که او اصلاً رجل سیاسی نیست و بیشتر رجل اقتصادی، تجاری و بازاری است. کیفیت صحبت‌ها و اتهامات و مسایلی که برای همه دنیا خیلی آشکار است که دورغ و خلاف واقع است و اتهاماتی به ملّت و کشور ما می‌زند. حامی اصلی داعشی‌ها و تروریست‌ها و جبهه النصره و القاعده‌ها در منطقه خود آمریکا بوده است.
خود ایشان در نطق‌های قبل از انتخاب و در مقابل رقیبش که یک خانم دیگر از حزب دیگر بود، حکومت اوبا را متهم می‌کرد که از داعشی‌ها و تروریست‌ها حمایت کرده است و سبب انتشار تروریست در منطقه شده است. حالا اینها را به ما نسبت می‌دهد. موضع جمهوری اسلامی در همه جهان در رابطه با داعشی‌ها، تروریست‌ها و القاعده‌ای‌ها روشن است و همیشه مدافع حکومت‌های شروع و رسمی کشورهای همسایه بوده است و چه در سوریه و چه عراق وقتی هم به عنوان مبارزه با تروریست و کمک به حکومت‌های مشروع و حکومت قانونی و حکومت مردمی وارد می‌شده که کمک می‌کند در این رابطه هزینه می‌کرد که بعضاً برای نظام سنگین بوده است. ولی این شجره خبیثه بایستی از بین برود، چون اینها علیه اسلام و علیه نظام‌های مشروع مردمی منطقه از طرف آمریکا و اسرائیل رسماً حمایت می‌شوند و اینها کمک می‌کنند و می‌خواهند این فتنه را ایجاد کنند.
این وظیفه شرعی نظام ماست که با درخواست این دولت‌های مردمی و مشروع به این ملّت‌ها کمک کنیم و با این شجره خبیثه مقابله کنیم که اینها ایجاد کردند. الحمدلله این مقابله در منطقه، هم در عراق، هم در سوریه و هم در لبنان به ثمر و نتیجه رسید و این یاوه‌گویی‌ها در حقیقت به جهت شکست آنها ست و نقشه‌ای که داشتند و فتنه‌گری که می‌خواستند بکنند. شکست خوردند و الان این گونه حقایق را مقلوب می‌کنند و معکوس جلوه می‌دهند و ایران را به حمایت از تروریسم متهم می‌کنند. ایران هیچ وقت از هیچ تروریستی حمایت نکرده و همیشه مقابله کرده و آنها را از بین برده است.
ایران از نهضت‌های مشروع حمایت کرده است، نهضت ملت‌ها مثل نهضت ملت فلسطین که حق این ملت است که در مقابل نظام اشغالگری مثل اسرائیل قیام کند. از ملّت مظلوم فلسطین که در دفاع از سرزمین‌های خودشان در مقابل اشغالگر مشروعیت دارند دفاع کرده است. از ملّت لبنان و حزب الله لبنان در مقابل اشغال اسرائیل در جنوب لبنان دفاع و کمک و حمایت کرده است. از انقلاب مردمی یمن دفاع و حمایت می‌کند. هر کاری که نظام جمهوری اسلامی و سیاست‌های کشور ما و دولت ما در منطقه انجام داده، در حقیقت حمایت از حکومت‌های مشروع بوده است. اما اینها اسمش را با دروغ و تزویر و تلألوی الفاظ، حمایت از تروریست می‌گذارند. آیا حمایت از ملت فلسطین، حمایت از تروریست می‌شود؟ آیا حمایت از ملت لبنان و حزب الله لبنان حمایت از تروریست می‌شود؟ آنها حمایت از داعش و فتنه‌گرها و جبهه النصره و اینهایی را که مردم را می‌کشند و خانه‌‌های مردم را آتش می‌زنند و علیه نظام‌های مردمی و مشروع کشورهای خودشان فتنه‌گری می‌کنند، دفاع از امنیت منطقه می‌گذارد.
اینها امنیت است؟ درست حقایق را قلب می‌کنند، و مردم می‌فهمند. مردم منطقه دستشان در کار است و می‌دانند که حمایت از نظام‌های مشروع و یا حمایت از نهضت‌های مشروع و دفاع مل،ت‌ها در مقابل اشغالگری اسرائیل یا فتنه گری آمریکا، آیا امر مشروع و صحیح و درستی است.
این، جریان صحیح سیاست‌های خارجی ماست. الحمدلله این چیزها روشن است و اینها با این دروغگویی‌ها و افتراهایی که به نظام و مردم ما می‌بندند، با حرف‌های سخیف و ابلهانه‌شان کاری را نمی‌توانند از پیش ببرند و ملت و مسئولین ما زیر هدایت‌ها رهبری و پیروی و اطاعت از رهنمودهای ایشان جلو می‌‌روند و دشمنان هیچ غلطی نمی‌توانند بکنند.
پرسش: همان‌طور که مستحضرید، بعد از شکست پروژه تکفیری - تروریستی، حامیان گروه‌های تروریستی که در منطقه غرب آسیا درصدد براندازی حکومت بشار اسد و حذف و ضربه زدن جدی به محور مقاومت بودند، الان طرح همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق را به عنوان موضوع جدید در دستور کار قرار دادند و درصدد ایجاد چالش امنیتی جدیدی در منطقه هستند. تحلیل جنابعالی در این باره چیست؟
به احتمال قوی این هم از ترفندهای استکبار، یعنی شیطان بزرگ و مخصوصاً اسرائیل در منطقه است که گفته می‌شود اسرائیلی‌ها بیشتر دنبال این هستند. آمریکا هم دو سویه بازی می‌کند و تظاهر می‌کند. گاه می‌گویند موافق نیستند و با حکومت مرکزی عراق موافق هستند، ولی باز زمزمه‌ها و صحبت‌هایی هست که واقعاً تحریک می‌کنند و دلشان می‌خواهد فتنه دیگری جایگزین فتنه داعش در عراق شود.
بحث تقسیم و تجربه عراق به نفع هیچ کس نیست و خود اکراد هم همه گروه‌هایشان با این تجزیه و تقسیم عراق به این شکل موافق نیستند. این هم یکی از فتنه‌هاست که بعید نیست بعد از شکست داعش در عراق، بخواهند از این راه فتنه دیگری را ایجاد کنند. مخصوصاً با ادعاهای جدیدی که اینها نسبت به کرکوک دارند که محل اختلاف شدید میان دولت مرکزی عراق و کردهای بارزانی شده که دنبال این مسأله هستند. بالاخره این یک فتنه جدید است و باید هم ما هوشیار باشیم. حکومت عراق هم هوشیار باشد و تحت تأثیر این فتنه‌ها قرار نگیرد و موضع‌گیری قاطع و قوی بگیرند که بحمدلله گرفتند. یعنی هم پارلمان عراق با آن قانونی که تصویب کردند، و هم دولت عراق مواضع قوی داشتند. امیدواریم این مواضع در دشمنان اثر کند و اینها نتوانند این فتنه را به نتیجه برسانند.
- 19
- 5
