آنها در پی تخریب برجام هستند

در پی تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر عدم تأیید قرارداد هسته ای ایران به بهانه اینکه در راستای منافع امنیت ملی قرار ندارد، باب کورکر و تام کاتن، سناتورهای جمهوریخواه، اعلام کردند که درصدد تصویب قانونی برای مذاکره مجدد یک جانبه توافق هسته ای در راستای رویکرد کاخ سفید هستند. پیشنهاد آنها این است که محدودیت های جدیدی اعمال شود که در برجام که یک توافق چند جانبه است، قید نشده باشد. آنها این کار را با اصلاح قانون بازنگری قرارداد هسته ای ایران انجام می دهند بدین صورت که اگر ایران، درخواست های جدید یک جانبه آمریکا را نپذیرد، رئیس جمهور بتواند تحریم های هسته ای را مجددا اعمال کند. کورکر و کاتن فرض می کنند با این کار قدرت نفوذ ایالات متحده افزایش می یابد؛ هرچند که این اقدام به معنای نقض برجام از سوی آمریکا است.

بر کسی پوشیده نیست که کورکر و کاتن از مخالفان برجام هستند. کاتن که آشکارا از سیاست تغییر حکومت ایران حمایت می کند، عجیب نیست که ترجیح دهد کنگره توافق را لغو کند. علی رغم مخالفت کورکر و کاتن با برجام، این دو اعلام کرده اند که پیشنهاد آنها تعهدات ایالات متحده را در خصوص برجام زیر پا نمی گذارد.

اگر این قانون به تصویب برسد، الزاماتی قانونی به وجود می آورد تا اگر ایران فعالیت های به خصوصی را انجام دهد تحریم ها خود به خود اعمال شوند. سرعت این امر حتی از روند سریع قانون بازنگری قرارداد هسته ای ایران نیز پیشی می گیرد. کورکر و کاتن در قانون پیشنهادی خود اختیاری برای کنگره نمی گذارند: به محض اینکه رئیس جمهور تشخیص دهد یکی از شرایط ایجاد شده است، تمامی تحریم ها مجددا اعمال خواهند شد. بازگشت تحریم ها در شرایطی خواهد بود که ایران فعالیت هایی انجام دهد که فراتر از مفاد برجام است، حتی اگر به برجام پایبند باشد؛ این اقدام برجام را نقض می کند.

اما حتی اگر این ادعا که رویکرد آنها در راستای شرایط برجام است درست باشد، حداقل به سه دلیل، این قانون نباید تصویب شود:

اولا، با در نظر گرفتن استدلال کورکر و کاتن، تصور کنید چه می شد اگر پارلمان ایران قانونی تصویب می کرد که اگر ایالات متحده، نیروهایش را از عراق خارج نکند، و تحریم هایی بیشتر از آنچه تصویب شده است، تعلیق نشود، ایران محدودیت ها بر برنامه هسته ای خود را لغو کرده و بازرسان را اخراج کند. قطعا آمریکا این را یک نقض آشکار می شناخت و تمام دنیا با آن متحد می شد.

دوم، بدون دانستن دقیق این محرک ها، از کجا معلوم که این شرایط تنها به نقطه ای در آینده دلالت خواهد کرد و اقدامات امروز ایران در فهرست پیشنهادهای کورکر و کاتن نیست. چرا که اکنون نیز بسیاری از فعالیت های غیر هسته ای ایران باب طبع ایالات متحده نیست. بنا بر اظهارات آنها برخی از این محرک ها، بر اساس مفاد "غروب آفتاب برجام" (پایان توافق) تنظیم شده که تا چندین سال آینده منقضی می شود.

در نهایت، در متن اصلی برجام آمده است که تمامی طرف ها متعهد می شوند که قرارداد را "با حسن نیت" پیش برده و از انجام اقدامات متناقض با آن که منجر به "تضعیف اجرای موفقیت آمیز آن است"، بپرهیزند. همه طرف ها، از جمله ایالات متحده، همچنین به طور خاص متعهد شده است که "با حسن نیت، بیشترین تلاش را برای پیشبرد موفقیت آمیز آن انجام دهند." نمی توان گفت که قانون کورکر- کاتن این تعهدات را زیر پا نمی گذارد.

رویکرد کورکر- کاتن پتانسیل برداشتن محدودیت از برنامه هسته ای ایران و گذاشتن نظارت بین المللی بر ایالات متحده را دارد. تحریم مجدد ایران به دلیل فعالیت هایی که در برجام ممنوع نشده است، ایران را از محدودیت های اعمال شده بر آن رها می کند. اما اگر ایالات متحده به تعهداتش پایبند بماند، نظارت ها سر جای خود باقی مانده و بازرسان، اجازه بازرسی پایگاه های ایران را خواهند داشت. تنها اتخاذ این رویکرد می تواند اعتبار آمریکا و توانایی بازی در عرصه های بین المللی را حفظ کند.

شاید کورکر و کاتن به اشتباه فکر می کنند که قانون پیشنهادی آنها به آمریکا اجازه می دهد سر حرف خود بایستد، یا اینکه آنها نیز مانند مقامات اسبق دولت جورج دبلیو بوش، مایل هستند نظاره گر سقوط توافق هسته ای باشند؛ حتی به قیمت خطر قرار گرفتن آمریکا در مسیر مقابله نظامی. به هر صورت قانون کوکر-کاتن برخلاف تعهدات ایالات متحده بوده و آمریکا نمی تواند با تخریب توافق که اکنون در مسیر درستی است، به توافق بهتری دست پیدا کند.