اقدامت اخیر دولت ترامپ و کنگره در برابر ایران می تواند منافع اقتصادی و سیاسی ایالات متحده را به خطر بیندازد.تصمیم رئیس جمهور مبنی بر محکوم کردن معاهده هسته ای ایران و تصویب تحریم موشک های بالستیک، شرکت های آمریکایی را از دسترسی به بازارجدید ایران محروم کرده و باعث اختلاف بین ایالات متحده و متحدان اروپایی بر سر مسائل اقتصادی شده است. هواوفضا و انرژی دو بخش خاص است که شرکت های آمریکایی در آنها در خطر از دست دادن حجم عظیمی از تجارت خود هستند.
اگر شرکت های آمریکایی نتوانند به دلیل تحریم ها تجارت خود را با شرکت های ایرانی راه بیندازند، شرکت های خارجی رقیب می توانند سهم بیشتری از بازار را به دست بیاورند و این کار را برای شرکت های آمریکایی برای رقابت در سطح بین المللی سخت تر می کند. تضمین شده نیست که شرکت های اروپایی از تحریم های به رهبری آمریکا پیرونی کنند و در برابر تحریم ایران مقاومت می کنند.
به این معنی که تلاش های ایالات متحده نادیده گرفته می شود. دولت ترامپ باید به دنبال گزینه های دیگری برای فشار آوردن به ایران باشد درحالی که بسیاری معتقدند که برنامه هسته ای ایران تحت برجام تهدیدی برای ایالات متحده نیست و اروپا را مجبور نمی کند که انتخابی میان منافع اقتصادی یا همکاری با آمریکا انجام دهد.
بازار هواوفضا برای شرکت های آمریکایی بسیار سودآور بوده و پتانسیل بالایی دارد. جمهوری اسلامی بعد از انقلاب هیچ هواپیمایی خریداری نکرده و مشکلات ناوگان هوایی این کشورر بسیار زیاد بود. ایران خواستار خرید حداقل ۱۸۰ هواپیمای تجاری جدید است که رقابتی میان ایرباس و بوئینگ را ایجاد کرده است. بوئینگ احتمالا طرف ضعیف تر این قرارداد خواهد بود و این شرکت کمتر از نصف هواپیماها را تامین خواهد کرد.
فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران برای اقتصاد آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار است. ترکیب این معاملات در حدود ۲۰ میلیارد دلار قیمت دارد. بزرگ ترین قرارداد شامل ۵۰ فروند هواپیمای ۷۳۷ است و ۳۰ هواپیمای بزرگ ۷۷۷ که در حدود ۱۶,۶ میلیارد دلار ارزش این قرارداد است که ایران ایر باید آن را بپردازد. قرارداد دیگر با هواپیمایی آسمان بسته شده که شامل ۳۰ هواپیمای ۷۳۷ به ارزش ۳ میلیارد دلار است.
مجموع این قراردادها ۱۸ هزار شغل اضافی برای آمریکایی ها ایجاد می کند. اگر کنگره از معاهده هسته ای ایران عقب نشینی کند و تحریم های بیشتری را تحمیل کند ممکن است هر دوی این قراردادها زیر پا گذاشته شده و احتمالا صدها هزار شغل آمریکایی به خطر خواهد افتاد.
جلوگیری از شرکت های آمریکایی برای تجارت با ایران، فرصت دیگری را برای دیگر شرکت های هواپیمایی بین المللی مانند ایرباس فراهم خواهد کرد تا بتوانند نیازهای فوری ایران برای هواپیماهای تجاری را تامین کنند. اگر بویینگ نتواند به تعهدات تجاری خود در قبال ایران ایر و آسمان عمل کند، ایرباس جای آنها را خواهد گرفت.
این شرکت اروپایی درحال حاضر نیز سود خوبی از قرارداد با ایران به دست آورده است. آنها ۱۰۰ هواپیمای A320، A330 و A350 به ارزش ۱۹ میلیارد دلار به ایران فروخته اند. ایرباس همچنین ۴۵ هواپیمای A320 به شرکت ایرتور، ۲۰ هواپیمای A320 و ۸ هواپیمای A330 به هواپیمای زاگرس فروخته است. ایرباس در حال حاضر پیشتاز است و شروع به عرضه محصولات خود کرده درحالی که بوئینگ قرار است اولین هواپیماهای خود را در آوریل ۲۰۱۸ تحویل دهد.
بازار قابل توجه دیگری که ایالات متحده ممکن است از دست دهد بخش انرژی است که به دو بخش سنتی و تجدیدپذیر تقسیم می شود. از زمان برداشته شدن تحریم ها در سال ۲۰۱۵، بسیاری از شرکت های اروپایی سرمایه گذاری خود در ایران را آغاز کرده اند.
توتال فرانسه به قراردادی به ارزش ۵ میلیارد دلار برای پیشرفت بخش گاز پارس جنوبی دست پیدا کرد. کمپانی نروژی ساگا انرژی ۲,۵ میلیارد دلار برای ساخت پنل های خورشیدی در بخش های بیابانی ایران سرمایه گذاری خواهد کرد و با شرکت امین انرژی در ایران همکاری می کند.
سفیر نروژ در ایران اعلام کرد: «نروژ کاملا به برجام متعهد است و این نشان می دهد که ما برداشته شدن تحریم ها را بسیار جدی گرفته ایم. ما به دنبال سرمایه گذاری بیشتر در آینده ای نزدیک خواهیم بود.» این نمونه از سرمایه گذاری نمونه های سودآور بازار ایران است که شرکت های آمریکایی از آنها محروم شده اند به این ترتیب به سود متحدان اروپایی است که از ایالات متحده و تحریم های جدید آنها علیه ایران و برقراری مجدد تحریم ها پیروی نکنند.
اروپا ممکن است مایل نباشد که رشد اقتصادی خود را به خطر اندازد و دسترسی خود به بازار جدید ایران را مسدود کند چرا که از نظر آنها ایران به طور صریح توافق هسته ای را نقض نکرده است. همان طور که برای هر اقتصاددانی مشخص است تحریم ها موثر نیست مگر اینکه جبهه ای گسترده آن را ایجاد کند و کشور تحریم شده به انزوای کامل فرو برود. بازگرداندن تحریم ها بدون حمایت اروپایی ها باعث می شود که حرکت ایالات متحده کمتر تهاجمی شود و تنشی را ایجاد نکند.
از بین بردن معاهده هسته ای ایران و اعمال تحریم های بیشتر علیه این کشور، ایالات متحده را در میان متحدان غربی تنها خواهد کرد، بازارهای خارجی را به روی این کشور خواهد بست و نقش آنها را به عنوان یک رهبر جهانی تضعیف خواهد کرد. مزایای این توافق ارزش هزینه های از بین بردن آن را ندارد و دولت آمریکا را در معرض زیان های سیاسی و اقتصادی قرار خواهد داد.
علاوه بر این مقامات بلندپایه داخلی آمریکا از جمله رئیس ستاد مشترک، ژنرال دونفورد، وزیر دفاع، ماتیس و رئیس کمیته روابط خارجی سنا، باب کورکر تایید کرده اند که ایران به مفاد توافقنامه هسته ای پایبند بوده است. به جای حمله به معامله با وجود نقص هایش، دولت آمریکا باید تلاش خود را برای بهبود وضعیت امنیتی از طریق سایر ابزارها بیشتر کند. به عنوان مثال تیم امنیت ملی ترامپ باید با متحدانش کار کند تا برنامه موشک های بالستیک ایران را محدود کند. بازگرداندن تحریم ها علیه ایران به شرکت های آمریکایی و متحدانش آسیب می رساند و در بهبود وضعیت امنیتی تاثیر بسیار کمی دارد.
روزبه آرش
- 16
- 1
