پشت‌پرده نمایش «هیلی»

در شرایط کنونی، عربستان مهم‌ترین بازیگر در جنگ یمن محسوب می شود که ماجراجویی‌هایش مورد حمایت ایالات متحده بوده تا جایی که سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری بارها از رهبران واشنگتن خواستند تا کمک نظامی و ارسال سلاح به ریاض را متوقف کند بااین‌حال روز پنج‌شنبه نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل ایران را به مداخله در جنگ داخلی یمن و حمایت موشکی از حوثی‌ها در یمن متهم کرد، اتهامی که بارها از سوی مقام‌‌های ایران رد شده است. بااین‌حال، به نظر می‌رسد اتهام‌زنی‌های ایالات متحده که در ادامه پروژه ایران هراسی مطرح می‌شود، جنبه‌های متعددی را دربرمی‌گیرد.

طی سه سال گذشته ایالات متحده انواع سلاح کشتار جمعی را در اختیار سردمداران سعودی قرار داده است و از همین‌رو به صراحت می‌توان گفت آمریکا در جنایات عربستان علیه مردم یمن مشارکت داشته است. در وهله نخست عربستان سعودی به دلیل همکاری با رژیم صهیونیستی و آشکار شدن روابط پنهان ریاض وتل‌آویو به‌شدت در انزوا قرار گرفته است. این عامل موجب شد تا دو هم‌پیمان تحت فشار شدید افکار عمومی جهان عرب قرار بگیرند. در همین راستا تلاش‌هایی مانند نمایش هفته گذشته نیکی هیلی، کنشی است که معلول این فشار محسوب می‌شود.  فشار افکار عمومی در مسائل دیگر نیزسیاست های آمریکا راتحت تاثیر قرار داده است که این برخوردها می‌تواند تمرکز افکار عمومی را از ایالات متحده بردارد، مسئله بیت‌المقدس یکی از این موارد است.

دونالد ترامپ اعلام کرده بیت‌المقدس را پایتخت رژیم صهیونیستی می‌داند که این تصمیم فضای منطقه را پرتنش کرده و معادلات را بر هم زده است. از همین‌رو واشنگتن تلاش می‌کند به‌واسطه اتهام‌زنی به ایران فرافکنی کرده تا از زیر تیغ افکار عمومی نجات یافته و نگاه‌ها را متوجه ایران کند در همین راستا یک‌سری اتهامات واهی، باطل و بی‌مورد را علیه ایران مطرح کرده است.

این امر صادق است که جریان بیت‌المقدس جهان اسلام را تحت تاثیر قرار داد و مخالفت‌های بسیاری مقابل ایالات متحده شکل گرفته است، اما این باعث نشده هم‌پیمانی سعودی و آمریکا مختل شود. عربستان به‌عنوان یکی از کشورهای اسلامی بازی دوگانه‌ای را آغاز کرده است. سعودی از یک سو تصمیم ترامپ را محکوم کرده و از دیگر سو به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین فشار می‌آورد تا با انتقال سفارت از تل‌آویو به بیت‌المقدس زمینه‌سازی کند. واضح است تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر تعیین بیت‌ا‌لمقدس به‌عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی با همکاری عربستان صورت گرفته است.

این به آن معناست که رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا پیش از تصمیم‌گیری نهایی درباره بیت‌المقدس با عربستان، بحرین، امارات، مصر و اردن هماهنگی‌ و مشورت‌هایی را انجام داده است. این کشورها دونالد ترامپ را تشویق کرده‌اند تصمیم نهایی خودش را درباره بیت‌المقدس اتخاذ کرده و اعلام کند. ریاض بازی دوگانه ای را آغاز کرده و در این میان روابط دیپلماتیک‌اش با رژیم صهیونیستی را کاملا آشکار کرده است، از سوی دیگر نیز تصمیم ترامپ را محکوم می‌کند.

 در حال حاضر بیش از سه سال از آغاز فجایع یمن می‌گذرد و در این مدت این کشور تحت محاصره شدید قرار داشته است. این کنش‌های دیپلماتیک ابدا به خود یمن مربوط نمی‌شود و به عناد آمریکا با ایران بازمی‌گردد. با توجه به محاصره باب‌المندب که امکان ارسال سلاح وجود ندارد، ادعا می‌شود جمهوری اسلامی موشک‌های بالستیکی در اختیار انصارالله قرار داده است و سوال اصلی که مطرح می‌شود این‌که چگونه ایران با وجود محاصره شدید توانسته است موشک بالستیکی در اختیار انصارالله بگذارد.

این حلقه مفقوده سناریوی آمریکاست. زمان موردنظر کنگره آمریکا برای تصمیم‌گیری دونالد ترامپ درباره برجام به پایان رسیده است و باید رئیس‌جمهوری آمریکا تا ماه آینده تصمیم نهایی‌اش را درمورد برجام اتخاذ کرده و اعلام کند. این داعیه‌های واهی مقدمه‌ای است تا آمریکا بتواند با جلب افکار عمومی از برجام خارج شود. از همین‌رو می‌توان حدس زد که رئیس‌جمهوری آمریکا با طرح این اتهام‌ها در تلاش است تا از تعهداتش نسبت به برجام شانه خالی کرده و زمینه را برای خروج از این توافق بین‌المللی فراهم کند.  

آمریکا پس از آن‌که نتوانست هم‌پیمانان اروپایی خودش را علیه ایران با خود همراه کند تلاش می‌کند از این بهانه‌ها به‌عنوان تمسکی جدید برای شکل‌گیری اجماع علیه ایران استفاده کند. پیش از برجام اجماعی علیه جمهوری اسلامی در جهان وجود داشت، اما پس از برجام این حصار شکست و احتمال شکل‌گیری دوباره آن بعید به نظر می‌رسد. آمریکا در حال حاضر تلاش می‌کند یک سری فعالیت علیه ایران انجام بدهد، اما با توجه به شرایط منطقه و فشارهای کنونی افکار عمومی بر واشنگتن نمی‌تواند اجماع را دوباره برپا کندچراکه ترامپ در سطح کلان به‌دلیل اتخاذ سیاست‌های نادرست محبوب نیست و ماجراجویی‌هایش باعث شده تا زمینه برای بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های ایالات متحده مشهود باشد، از همین‌رو واشنگتن برای تحقق اجماع جهانی ایران شکست خواهد خورد یا در این زمینه با موانع و محدودیت‌های زیادی دست به گریبان می‌شود.

حسن هانی‌زاده

کارشناس خاورمیانه