به گزارش انتخاب به نقل از نشریه دیپلمات، عبدالعزیز کامل اف، وزیر امور خارجه ازبکستان، در طول تعطیلات آخر هفته، ضمن دیدار با همتایانش، محمد جواد ظریف، و حسن روحانی (در روز ۱۰ فوریه) در خصوص طیف وسیعی از موضوعات همکاری بحث و گفتگو کردند . افزون بر این ها ، کامل اف نیز با ارائه یک دعوت نامه از آقای ظریف دعوت کرد که در یک کنفرانس مشترک در مورد افغانستان شرکت کنند . ازبکستان در فصل بهار سال آتی میزبان این کنفرانس مشترک خواهد بود .
به گزارش نویسنده نشریه دیپلمات کاترین پوتز ، ۲ طرف مذاکره براهمیت روابط ۲جنبه تاکید داشتند و طرف ازبک به ضرورت فوری روابط جامع سیاسی و اقتصادی برای جبران کمبودهای گذشته بین تهران و تاشکند اشاره داشت .
اسلام کریم اف، رئیس جمهور پیشین جمهوری ازبکستان، همیشه در مورد گروه های اسلام گرا و نزدیک شدن این گروه ها به رژیم خود نگران بود. هنگامی که ازبکستان در اواخر سال ۱۹۹۱ مستقل شد، ایران به عنوان تهدید به شمار میرفت به خصوص با توجه به این که ایران عمدتا شیعه است و اکثریت ساکنان آسیای مرکزی و البته بیشتر ازبکها، از اهل سنت هستند.
مرگ کریم اف در سال ۲۰۱۶ و رسیدن شوکت میرضیاضف به قدرت ، با یک سیاست جدید همراه یود . در این سیاست نوین همکاری با همسایگان و تأکید شدید بر مسائل اقتصادی (با تداوم روابط ایران با سایر شرکای آسیای مرکزی) بسیار مهم تلقی می شد.
اما رابطه ایران با برخی کشورهای منطقه به همین خوبی پیش نمی رود . برای مثال ایران و تاجیکستان از سال ۲۰۱۵ روابط گرمی ندارند . در این سال امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان ، مخالفتی بی سابقه با احزاب اسلامگرا از خود نشان داد . در همان سال ایران کنفرانس کشورهای اسلامی را ترتیب داد و ۲۹ نماینده اسلامی از سراسر جهان در کنار هم جمع شدند ، اما نکته ای که موجب خصومت بین ایران و تاجیکستان شد ، حضور محی الدین کبیری در میان مهمانان ایران بود . کبیری دقیقا جزو گروه هایی بود که توسط دولت رحمان غیرقانونی شناخته شده بود.
دقیقا از همان دوره ، رابطه مبتنی بر فرهنگ و زبان مشترک بین ایران و تاجیکستان رو به وخامت گذاشت و در نتیجه تاجیکستان به سمت عربستان ، رقیب ایران حرکت کرد .
اما وضعیت در مورد ایران وازبکستان دقیقا مسیری معکوس را طی می کند . در ماه اکتبر کامل اف هیئتی را به تهرن فرستاد تا پس از امضای توافق نامه در بخش های کشاورزی و نساجی، به تاشکند بازگردند . اکنون به نظر می رسد فرصت های بیشتری برای ارتباطات اقتصادی بین ایران و ازبکستان وجود دارد. افزون بر این ها ، این دیدار آغازگر بحث در مورد صادرات نفت ایران به ازبکستان از طریق راه آهن بود. همانطور که به گفته سفیر بازگشته از این مناسبات ، این مسیر را نیز می توان به روابط دریایی دوجانبه ازبکستان با خلیج فارس تبدیل کرد.
بر همین اساس و در راستای توسعه خطوط آهن تا دریا (از مزار شریف تا هرات و از آنجا به ایران) اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان، در ماه دسامبر به دیدار رسمی مقامات ازبکستان رفت و با میرضیاضف دیدار کرد. در طی این دیدار، حدود ۴۰ قرارداد تجاری به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار بین ۲ طرف امضا شد. بنابراین توافق نامه ، قرار شد راه آهن ازبکستان در سال ۲۰۱۱ از یک شهر در مرز ازبکستان-افغانستان تا مزار شریف به هرات برسد.
توسعه روابط تهران و تاشکند ، به طور بالقوه زمینه را برای افزایش جاه طلبی های منطقه ای ازبکستان نیز فراهم می کند. در این میان شاید نقش افغانستان نیز می توانست مهم باشد ، اما متاسفانه خطر بی ثباتی در افغانستان و مشکلات امنیتی این کشور مانع از پیشرفت های این کشور در مسیر توسعه می شود .
افغانستان تلاش کرد در سایه کنفرانس c5+1 برخی از مشکلات رایج خود به ویژه حضور نیروهای طالبان را در منطقه حل کند .این کمیته یک اقدام مهم بود که توسط واشنگتن طی دوران ریاست جمهوری باراک اوباما طراحی و اجرا شد .درواقع بر اساس این دیپلماسی تلاش می شد ۵ کشور آسیای مرکزی به عنوان کشورهای مهم دیپلماسی منطقه در نظر گرفته شوند ، نه کشورهای حاشیه ای .
- 19
- 4
