«صباح زنگنه» نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی با اشاره به دلایل از سر گیری روابط سوریه و امارات در گفت‌وگو با ایلنا، اظهار کرد: شرایط سیاسی و نظامی سوریه حکایت از قوی‌تر شدن قدرت مرکزی دارد که آزادسازی تعدادی از شهرها و روستا در این قدرت‌گیری تاثیرگذار بوده است؛ در حدی که حتی رژیم صهیونیستی هم از تغییرات در سوریه ناامید شده یا به این درک رسیده است که نمی‌تواند ساختار قدرت در سوریه را تغییر دهد.
لذا یکی از عامل‌هایی که در تغییر معادلات سوریه کاملاً محسوس و قابل محاسبه است، گسترش امنیت و باز پس‌گیری مناطق توسط ارتش سوریه و متحدانش است. در این روند کشورهایی مانند امارات و عربستان که تا چندی قبل به حمایت از گروه‌های تروریستی و براندازی نظام سیاسی سوریه مشغول بودند، آرام آرام به دنبال تغییر موضع خود هستند تا از این طریق منافع خود را تامین کنند.
وی ادامه داد: داده‌های رسانه‌ای و سیاسی حکایت از این دارد که امارات و عربستان به دنبال ورود به جریان بازسازی سوریه هستند؛ آنها معتقدند که بازسازی سوریه می‌تواند فرصت خوبی برای رخنه به درون خاک سوریه و تطهیر چهره خود باشد و از سوی دیگر معتقدند که دور بودن از حاکمیت دمشق می‌تواند برای آنها هزینه‌های زیادی داشته باشد. بنابراین اینکه شنیده می‌شود امارات به نیابت از عربستان سعودی به دنبال عادی‌سازی روابط با سوریه است به این دلیل است که نخست، آنها از طریق عادی‌سازی روابط شرکت‌های اقتصادی خود را وارد خاک سوریه می‌کنند و دوم اینکه با پوشش این شرکت‌ها در قالب تیم‌های اطلاعاتی و سیاسی می‌توانند در داخل ساختار آینه سوریه دخل و تصرف کنند.
بخشی از این عادی‌سازی عجولانه، مربوط به کاهش حوزه نفوذ ایران در سوریه است؛ ریاض و ابوظبی در مرحله پساداعش به دنبال تسلط بر زمین سوریه هستند و حتی مقامات این دو کشور معتقدند که نباید در مورد سوریه اشتباه‌های عراق را تکرار کنند.
این تحلیلگر مسائل منطقه با اشاره به سناریوی امارات و عربستان برای مقابله با ایران، گفت: هر دو کشور به این نتیجه رسیده‌اند که اگر وارد معادلات سوریه نشوند بدون تردید نفوذ ایران همانند پرونده عراق در سوریه افزایش پیدا خواهد کرد. از منظری دیگر دولت سوریه طی هفت سال گذشته در برابر جریان‌های تروریستی مختلف ایستادگی کرده و عربستان به خوبی می‌داند که بخشی از این جریان‌ها (مانند شاخه القاعده در سوریه) تا حدی به جریان اخوان‌المسلمین وابسته هستند؛ این بدان معناست که ریاض حیات سیاسی و داعیه‌داری رهبری جهان اسلام را در تهدید می‌بیند و نمی‌خواهد معادلات بیش از این به ضرر آنها رقم بخورد. در این میان، قطعاً دولت سوریه از این خطرها آگاه است و اجازه نخواهد داد که فعالیت امارات و عربستان بر سیاست‌های کلی این کشور تاثیر بگذارد.
وی افزود: باید توجه داشته باشیم که دولت حاکم بر دمشق به هیچ وجه مخالف عادی‌سازی رابطه با امارات و سایر کشورهای عربی نیست اما ملاحظات امنیتی آنها همچنان به قوت خود باقی است. مساله مهمتر این است که اتحادیه عرب و اعضاء آن با یکدیگر وارد چالش جدی شده‌اند و وجاهت شورای همکاری خلیج فارس نیز زیر سوال رفته است. لذا احتمال دارد امارات متحده عربی و عربستان، از بحث عضویت سوریه در اتحادیه عرب به عنوان «کارت مشوق» استفاده کنند. به عنوان مثال یکی از سناریوها این است که در صورت خروج قطر از اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج‌فارس، عربستان و امارات برای دهن‌کجی به دوحه اقدام به عضویت سوریه در این دو نهاد منطقه‌ای و عربی کنند.
زنگنه در پایان خاطرنشان کرد: کشورهایی مانند الجزایر، عمان، کویت، پاکستان، ایران و بسیاری از کشورهای دیگر در طول هفت سال گذشته سفارت خود در خاک سوریه را تعطیل نکردند و این به معنای فعال بودن کانال دیپلماتیک میان دمشق و سایر کشورهای منطقه و فرامنطقه است. در این راستا جاری بودن زندگی پنج میلیون نفر در دمشق و از سرگیری مبادلات تجاری و اقتصادی نشان از سرپا بودن حاکمیت سوریه دارد. بنابراین آنچه که باید در عادی‌سازی روابط مذکور مورد نظر قرار بگیرد، این است که عربستان و امارات به زودی سناریوی کشش سوریه به سمت خود را اجراء خواهند کرد اما دولت سوریه باید مراقب ملاحظات امنیتی، سیاسی و نظامی در این فرآیند باشد.
- 13
- 7
