سود روسیه از تحریم های ایران در عراق

 در ۲۴ و ۲۵ آوریل، نشست سطح عالی بین کمیسیون دولتی روسیه و عراق برای تقویت همکاری های اقتصادی، علمی و فنی در بغداد برگزار شد. حاصل این نشست ۱۶ توافق نامه و یادداشت تفاهم در حوزه مخابرات، تجارت، انرژی، برق، تولید، فن آوری اطلاعات، حمل و نقل و بانکداری بود. 

یوری بوریسوف، معاون نخست وزیر روسیه (رئیس هئیت مسکو در سفر به بغداد) در ۲۰ آوریل چند روز قبل از این نشست به دمشق سفر کرده بود. وی در سوریه در مورد راه های احیا و بازسازی اقتصاد این کشور با رئیس جمهور بشار اسد گفت وگو کرد و قرارداد اجاره ۴۹ ساله بندر طرطوس برای استفاده اقتصادی توسط روسیه را به دست آورد. 

در سال ۲۰۱۷ مسکو و دمشق، توافق نامه ای را برای استقرار مرکز حمایت لجستیک نیروی دریایی روسیه در طرطوس به امضا رساندند. بوریسوف در مصاحبه با خبرگزاری تاس گفت: «دیدار من از سوریه تمام این توافق نامه را تسریع بخشیده است. ما یک پیشرفت قابل توجهی در این مورد ایجاد کرده ایم و امیدواریم که در ظرف یک هفته زمینه شکل گیری توافق فراهم شود و بندر طوطوس به مدت ۴۹ سال برای تجار روس استفاده خواهد شد.» 

تغییر پرداخت ها به پول ملی موردی بود که در دستورکار طرفین روسی – عراقی قرار گرفت. روس ها بر افزایش صادرات غلات به عراق تاکید کردند. عراقی ها همچنین با روس ها در نتایج بازرسی ماه آوریل به هفت شرکت روسی مشارکت کردند. با این وجود مذاکرات طرفین عمدتا در زمینه همکاری های متقابل در حوزه نفت و گاز صورت گرفت. بوریسوف گفت: «میزان سرمایه گذاری لوک اویل حدود ۸ میلیارد دلار است و با توافقی که با عراق داشتیم ممکن است تا سال ۲۰۳۵ به میزان ۴۵ میلیارد دلار برسد. اما با وقوع تحولات قابل توجه این پروژه در مذاکرات با عراق نیازمند اصلاحات است.»

بوریسوف گفت: «واگیت آلکپروف، رئیس شرکت لوک اویل در ۲۹ مارس با عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق دیدار کرد. در این دیدار بغداد به بزرگترین شرکت خصوصی نفت روسیه برای حمایت از نقش آنها در توسعه پالایشگاه میدان اریدو (بلوک ۱۰) اطمینان خاطر داد. در عین حال این شرکت گفت که تولید منطقه غوران غربی در جنوب عراق به میزان ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است که این امر وضعیت لوک اویل به عنوان شریک قابل اعتماد برای عراق را تقویت می کند.» وی افزود: «در سال ۲۰۱۷ روزنفت و باشنفت همچنین توافق نامه هایی را برای استخراج و تولید مواد معدنی در عراق منعقد کردند. با وجود این که این پروژه ها در مراحل اولیه خود هستند اما دارای چشم انداز خوبی هستند.»

در ۱۰ آوریل برهم صالح، رئیس جمهوری عراق از نقش مسکو در توسعه همکاری های نفتی و گازی به عنوان بخشی از تلاش برای بازسازی این کشور استقبال کرد و خواستار برقراری روابط نزدیک با روسیه شد. در این راستا بوریسوف در دیدارش از بغداد با برهم صالح، عادل عبدالمهدی و محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق ملاقات کرد. طرفین در مورد دستورکارهای بین المللی و فرایند سیاسی در دولت های عربی با یکدیگر به رایزنی پرداختند. طرفین در این دیدار بر ماهیت استراتژیک روابط روسیه و عراق در ابعاد سیاسی، امنیتی و تجاری تاکید کردند. در این راستا پیامد مثبت مذاکرات را می توان حذف موانع قانونی تجارت دوجانبه و توسعه روش هایی برای افزایش و تقویت پروژه های اقتصادی مشترک دانست. در حدود زمانی که اعضای کمیسیون در بغداد گردهم آمدند، مسکو میزبان هشتمین کنفرانس امنیت بین المللی به رهبری وزیر دفاع روسیه بود. محمد جواد خادم العبادی، دبیر کل وزارت دفاع عراق گفت: «همکاری روسیه و عراق در عالی ترین سطح ممکن است و همکاری ها بین سرویس های اطلاعاتی روسیه، ایران، عراق و سوریه ادامه پیدا خواهد کرد.»

در بعد منطقه ای، تحریم های ضد ایرانی به شدت برای معاملات تجاری احتمالی عراق اثرات بدی خواهد گذاشت. در اوایل ماه مه، ایالات متحده امریکا به معافیت تحریمی شش ماهه برای واردات نفت – که به هشت کشور اجازه تجارت با ایران را می داد – پایان می دهد. اگر چه عراق نفتی از ایران وارد نمی کند اما آنها در زمین واردات گاز و برق به شدت وابسته به ایران هستند. خاتمه دادن به معافیت های تحریمی فشار بیشتری را به تهران و بغداد وارد می کند. به هرحال تلاش ایالات متحده آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران در بازار جهانی، سهم نفت عراق را افزایش خواهد داد. با توجه به جایگاه شرکت های نفتی روسیه در این کشور، آنها نقش مهم و تعیین کننده ای را ایفا خواهند کرد. اگر چه در کوتاه مدت، استراتژی واشنگتن برای تضعیف نفوذ ایران به سود مسکو خواهد بود اما با پیروی عراق از تجارت با ایران و اعمال تحریم علیه بغداد توسط واشنگتن تهدید و بی ثباتی بزرگتری را برای بازار عراق و منافع روسیه در این کشور به ارمغان خواهد آورد.

ترجمه: علیرضا علیپور