سیاست مثلث ترامپ، پمپئو و بولتون در قبال ایران

پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا نیز در هفته‌ های اخیر بر شدت اظهارات تهدیدآمیز خود علیه ایران افزوده است. مثلث ترامپ، بولتون و پمپئو سیاست آمریکا در قبال ایران را چگونه پیش می‌برند و چه در سر دارند؟

به گزارش مردم سالاری آنلاین، جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرده اعزام ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن و یگان بمب‌افکن ارتش آمریکا به منطقه تحت نظارت سنتکام (فرماندهی مرکزی آمریکا)، حامل این پیام روشن برای ایران است که هرگونه تعرض نظامی علیه منافع ایالات متحده آمریکا و یا متحدان آن، با «نیرویی بی‌امان» مواجه خواهد شد.

ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن در حال حاضر در دریای مدیترانه حضور دارد و احتمالاً به زودی در قالب مانور ایران‌ هراسی دولت آمریکا، رهسپار خاور میانه شود. بولتون در بیانیه خود گفته است: «آمریکا قصد جنگ با دولت ایران را ندارد اما کاملاً آماده واکنش نشان دادن به هرگونه حمله‌ای چه از سوی نیروهای نیابتی [مورد حمایت ایران]، سپاه پاسداران و نیروهای نظامی متعارف ایران است».

بعد از آن‌ که دولت ترامپ در اقدامی بی‌سابقه، سپاه پاسداران که یک نیروی نظامی رسمی است را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد، ایران نیز دست به اقدام تلافی‌جویانه زد و نیروهای تحت فرماندهی سنتکام را تررویست نامید. حالا قرار است ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن و شماری بمب‌افکن به نیروهای تحت فرماندهی سنتکام در خاور میانه اضافه شوند.

در کنار تهدید به حمله نظامی، دولت آمریکا تهدید به اعمال تحریم‌ های بیشتر را نیز در دستور کار قرار داده است. پایگاه خبری اکسیوس به نقل از دو مقام ارشد آمریکایی، گزارش داده که دولت ترامپ قصد دارد بخش جدیدی از اقتصاد ایران را با تحریم‌های تازه، در هفته جاری، هدف قرار دهد. این دو مقام آمریکایی که نامشان فاش نشده، اظهار نکردند که دولت ترامپ کدام بخش اقتصاد ایران را نشانه خواهد گرفت، اما گفتند که این بخش، حوزه انرژی نخواهد بود. به گفته این دو مقام آگاه، دولت ترامپ احتمالا روز چهارشنبه دور جدیدی از تحریم ها را علیه ایران اعلام می‌کند. 

روزنامه وال استریت ژورنال هفته پیش گزارش داده بود که تحریم‌های جدید آمریکا، صادرات محصولات پتروشیمی ایران را هدف می‌گیرد. دو مقام ارشد دولت ترامپ به اکسیوس گفته‌اند که تحریم پتروشیمی نیز بزودی احتمالاً اعمال می‌شود، اما تحریم‌های برنامه‌ریزی شده برای این هفته، بخش متفاوتی از اقتصاد ایران را نشانه می‌گیرد.

** هدف دولت آمریکا چیست؟

ماپک پمپئو در کنار جان بولتون و شخصِ رئیس‌جمهور آمریکا، در ماه‌ های اخیر، کمپین «فشار حداکثری» به ایران را پیش برده‌اند. این کمپین «فشار حداکثری»، دارای دو خصوصیت است که اولین خصیصه نقش بارز و علنی دارد و بر خصیصه دوم اگرچه برخی اوقات تأکید می‌شود، اما فعلاً دولت آمریکا سعی کرده آن را در سایه نگه داشته و بیشتر با سیاستِ ایجاد ابهام با آن برخورد کند. خصوصیت اول در سیاست ضدایرانی دولت ترامپ، تحریم شدید و فزاینده و خصوصیت دوم تهدید به اقدام نظامی و تلاش برای تحریک ایران است. دولت آمریکا قصد دارد ظرف روزهای آتی در آستانه سالروز خروج آمریکا از برجام، تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال کند. این تحریم‌ها به احتمال زیاد، بخشی از صادرات غیرنفتی ایران را هدف خواهند گرفت. هدف دولت ترامپ از تحریم‌ها این است که جریان ورود ارز به ایران را به کلی مختل کند تا اقتصاد ایران با فشار بی‌سابقه‌ای روبرو شود. 

کاخ سفید، پس از اجرایی کردن سیاست تحریم کامل نفت ایران، احتمالاً به سراغ ایجاد محدودیت برای صادرات غیرنفتی خواهد رفت. اثرگذاری آمریکا بر صادرات غیرنفتی ایران، دشوارتر از اثرگذاری بر صادرات نفت خام است. صادرات غیرنفتی ایران، تنوع کالایی بسیاری دارد، به مشتریان عمدتاً خُرد فروخته می‌شود و رهگیری این کالاها در بازار کشورهای مختلف، بسیار دشوار است. با این حال، دولت ترامپ تمام توان خود را گذاشته تا از این ناحیه نیز به اقتصاد ایران، ضربه وارد کند.

دولت ترامپ معمولاً تحریم‌ها را به‌صورت ناگهانی و غافلگیرانه اعلام می‌کند و از نشت خبرها به رسانه‌ها جلوگیری می‌کند؛ با این هدف که اقدامات ضدایرانی‌اش بیشترین تأثیر روانی را داشته باشد و بازارها در ایران ملتهب شوند. امروز بازار بورس در ایران با سقوط بی‌سابقه ۸ هزار و ۲۳۶ واحدی روبرو شد و یکی از دلایل این سقوط، خبر اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران بود. التهابات در بازار ارز نیز در هفته‌ های اخیر تحت تأثیر سیاست تحریم فزاینده دولت ترامپ بیشتر شده است. در واقع، دولت ترامپ با جنگ روانی به دنبال آن است که از سیاست تحریمی خود، بیشترین نتیجه را بگیرد و بیشترین ضربه را به اقتصاد ایران وارد کند.

بولتون در مثلث ترامپ پمپئو بولتون، نقش یک چهره جنگ‌ طلب را ایفا می‌کند. هدف بولتون، در وهله اول، مخابره کردن این پیام به دولت ایران است که در صورتی که تسلیم نشود، دولت آمریکا ممکن است دست به اقدام نظامی علیه ایران بزند. وی در عین حال، به دنبال تحریک ایران نیز است تا از این طریق، بهانه‌ای برای فشار به ترامپ به‌منظور اقدام نظامی علیه ایران بیابد. تحریک ایران، اگر عملی شود، اروپایی‌ها را نیز به کاخ سفید نزدیک‌تر می‌کند. پس بولتون، سیاست ماجراجویانه در پیش گرفته و به انتظار نشسته است تا ایران نیز وارد این بازیِ ماجراجویی شود.

وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در دوران مذاکرات هسته‌ای، امروز در توئیتی گفته است: «واقعاً جان بولتون به دنبال این است که ما را درگیر جنگ با ایران و ونزوئلا کند. جنگی ندیده ‌ام که او نخواهد آن را برپا کند. پس دونالد ترامپ کجاست؟» بال سیاست نظامی آمریکا در قبال ایران را بولتون پیش می‌برد و پمپئو نیز بال سیاست تحریمی را هدایت می‌کند؛ ترامپ هم به ‌عنوان رئیس این دو نفر تصمیم‌گیر نهایی است که هر لحظه ممکن است تصمیم‌اش بنا به شرایط سیاست داخلی آمریکا، دچار تغییراتی شود. در چنین شرایطی، منطقی است که ایران طبق روال ماه‌ های اخیر، سیاست منطقی و صبورانه خود را ادامه دهد و سعی کند تا بحران موجود را با کمترین هزینه پشت سر بگذارد.