تخت روانچی: وضعیت فعلی اینستکس کافی نیست/منتظر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا نیستیم

‌خروج آمریکا از برجام، اعمال تحریم و ناتوانی اروپایی‌ها در تأمین منافع اقتصادی ایران در برجام، باعث شد تا جمهوری اسلامی ایران برای توقف اجرای برخی موارد مندرج در توافق هسته‌ای بر اساس مفاد همین توافق تصمیم‌هایی را اعلام کند.

از سویی دیگر اقدامات تحریک آمیز آمریکا در منطقه خلیج فارس که منجر به سرنگونی یک پهپاد در حریم هوایی ایران شد هم موجی از نگرانی‌ها را برای وقوع یک درگیری دیگر در خاورمیانه افزایش داد.

اینها موضوعاتی بود که خبرنگاران رسانه‌های مختلف که همواره روایت یک طرفه آمریکایی‌ها را منتشر می‌کردند مشتاق کرد تا به نشست گفت وگو با «مجید تخت روانچی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد که یکی از عناصر کلیدی مذاکرات برجام بود، بیایند تا روایت دیگری را بشنوند که تا کنون کمتر شنیده‌اند.

یک گفت وگوی یک ساعت و یک دقیقه‌ای که در نمایندگی ایران برگزار و سوالات متعددی هم درباره برجام، سرنگونی پهپاد آمریکایی، روابط روسیه و چین با ایران، امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در آن مطرح شد.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد دراین نشست اظهار داشت: ایران متعهد است همکاری لازم را برای زنده نگهداشتن برجام انجام دهد، اما سایر طرف‌های این توافق هم باید بگذارند تا ایران از منافع آن بهره مند شود و تلاش کنند تا این توافق سرپا بماند.

تخت روانچی ادامه داد: از نظر ما هرج و مرج در خلیج فارس به سیاست‌های ضد ایرانی آمریکا بر می‌گردد. آمریکا از برجام خارج شد و پس از آن تحریم و اقداماتی را علیه ایران انجام داد. تحریم، عدم تمدید معافیت‌های فروش نفت ایران، اعزام ناوگروه و سایر اقدامات اخیر آمریکا در منطقه، اقداماتی هستند که قصد آن تحریک ایران است، اما ما تا کنون از خود خویشتنداری نشان داده‌ایم.

وی اضافه کرد: پهپاد آمریکایی به مرزهای ایران نزدیک شد، چهار بار به آن هشدار دادیم که به حریم ما وارد نشود اما وقتی توجهی نکرد و وارد حریم هوایی کشور شد، مجبور شدیم مطابق بند ۵۱ منشور ملل متحد، در دفاع از خود، آن را سرنگون کنیم.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد به پیشنهاد جمهوری اسلامی برای گفت وگوی منطقه‌ای و نامه‌ای که به دبیرکل سازمان ملل متحد در این باره نوشته، اشاره کرد و توضیح داد: در دیداری که با دبیرکل سازمان ملل متحد داشتم درباره مأموریت وی در قطعنامه ۵۹۸ صحبت کردم. از دبیرکل خواستم تا با استفاده از اختیارات خود در این قطعنامه برای ایجاد یک ساختار به منظور حفظ صلح و امنیت در منطقه استفاده کند تا تحت چتر سازمان ملل متحد گفت وگوهای منطقه‌ای آغاز شود.

تخت روانچی اظهار داشت: منطقه ما یک منطقه ثروتمند است، اگر ایران و همسایگان آن در صلح باشند، همه از آن بهره مند خواهند شد. هرچه زودتر به این مساله برسیم برای همه بهتر خواهد بود.

وی با اشاره به سیاست ضد ایرانی مقامات کاخ سفید ادامه داد: آمریکایی‌ها سیاستی را به نام سیاست فشار حداکثری بر ایران طراحی کرده‌اند اما باید گفت که اهداف آمریکا در منطقه با سیاست فشار حداکثری بر ایران به نتیجه نمی‌رسد.

نماینده ایران در سازمان ملل متحد اضافه کرد: برخی از مقامات آمریکا به دنبال تغییر رژیم در ایران هستند و هدف سیاست فشار حداکثری آنها هم همین است اما این سیاست تنها تنش را نه فقط در روابط ایران-آمریکا بلکه در کل منطقه افزایش داده است.

خبرنگاری درباره تصمیم اخیر جمهوری اسلامی ایران درباره افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده پرسید که تخت روانچی در پاسخ گفت: تصمیم ایران برای افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده بیش از ۳۰۰ کیلوگرم در چارچوب برجام انجام شده است. در برجام فرایندی برای صادرات اورانیوم غنی شده پیش بینی شده است.

وی افزود: آنچه که باعث می‌شد تا از سقف تعیین شده فراتر نرویم این بود که امکان صادرات آن و دریافت کیک زرد وجود داشت اما دولت آمریکا این فرایند را تحریم کرد.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: اکنون باید از آمریکا این سوال را پرسید که چرا چنین تحریمی را اعمال کرده است. از نظر ما اقدام ایران برای افزایش ذخایر خود، نقض برجام نیست بلکه در چارچوب مواد ۳۶ و ۲۶ توافق هسته‌ای قرار دارد. ایران حق دارد از برخی تعهدات موجود در برجام براساس همین مفاد، عدول کند.

**اینستکس

تخت روانچی درباره سازوکار مالی اروپا موسوم به «اینستکس» هم اینگونه پاسخ داد: شخصاً معتقدم که اینستکس در وضعیت فعلی، کافی نیست. این سازوکار بدون پول همچون ماشین بسیار زیبای بدون بنزین است.

وی افزود: اروپایی‌ها از ما خواستند تا در برجام بمانیم، ما یکسال هم طبق خواسته آنها صبر کردیم اما به همتایان اروپایی خود گفتیم که آنها هم باید اقدام ملموسی برای حفظ برجام انجام دهند. صرف اعلام حمایت جهانی از برجام، مشکل ما را حل نمی‌کند.

نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد یادآور شد: از زمانی که آمریکا از برجام خارج شد، اروپایی‌ها کار ملموسی انجام نداده‌اند، یعنی برجام به درستی کار نمی‌کند. ما نمی‌توانیم به ایفای تعهدات خود در برجام به صورت یکطرفه ادامه دهیم و از منافع آن بهره مند نشویم.

تخت روانچی تصریح کرد: ما بیش از این نمی‌توانیم صبر کنیم، کسی را تهدید نمی‌کنیم و برای کسی ضرب الاجل هم تعیین نمی‌کنیم، ما طرحمان را به آنها گفته‌ایم که اگر اقدامی نکنند تعهداتمان را کاهش می‌دهیم. اگر به تعهد و مسئولیتشان عمل نکنند ما هم اقدامات جدید انجام خواهیم داد.

وی درباره خروج ایران از برجام هم گفت: ما طرحی برای خروج از برجام نداریم. ۱۰ روز دیگر برای گام اول فرصت داریم و ۶۰ روز پس از آن هم برای برداشتن گام دوم. این مساله با خروج ما از برجام متفاوت است. بارها هم گفته‌ایم اگر بخش بانکی و دیگر بخش‌های برجام اجرا شوند، ایران هم به تعهدات برجامی باز خواهد گشت.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد با بیان اینکه در حال حاضر ما قربانی بدعهدی‌ها هستیم، خاطرنشان کرد: اگر این شرایط ادامه یابد به این معنا است که آنها برای تعهداتشان احترامی قائل نیستند.

**ادعای آمریکا برای مذاکره

تخت روانچی درباره ادعای آمریکا برای مذاکره با ایران هم اظهار کرد: هنگامی که «آبه شینزو» نخست وزیر ژاپن در تهران بود، آمریکایی تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کردند. اگر آنها آماده مذاکره بودند، این کارها چه معنایی داشت؟

وی تاکید کرد: مذاکره یک قانون انکارناپذیر دارد و آن احترام به طرف مقابل است. آمریکایی‌ها برای این کار آماده نیستند. آنها می‌خواهند نقش برادر بزرگ‌تر را بازی کنند که هرچه می‌گویند را دیگران بپذیرند. اگر به ایرانی‌ها احترام بگذارند، به آنها احترام گذاشته می‌شود و اگر هم حمله شود، قاطعانه پاسخ می‌دهند.

** روابط ایران و چین

ترامپ و برخی مقامات آمریکایی با طرح این موضوع که چین و ژاپن و برخی کشورهای دیگر بیشتر سهم نفت خلیج فارس را دریافت می‌کنند و آنها باید برای تأمین امنیت تنگه هرمز اقدام کنند.

این مساله منشأ سوال یکی از خبرنگاران شد که نماینده ایران در سازمان ملل متحد گفت: چین یک شریک تجاری مهم برای ایران است. ما روابط خوبی با آنها داریم. در دیدار رئیس جمهور روحانی با رئیس جمهور چین، حضور داشتم. مذاکراتی بسیار خوب و سازنده‌ای انجام شد. چین یک بازیگر مهم نه فقط در منطقه ما بلکه در جهان است.

تخت روانچی افزود: ما روابط سیاسی و تجاری خوبی با چین داریم و به آن ادامه می‌دهیم. چین تحریم‌های یکجانبه آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسد و به تجارت با ما ادامه می‌دهد.

وی با بیان اینکه «به هیچ کشور خارجی برای کنترل امنیت تنگه هرمز نیاز نیست»، اظهار داشت: صدها سال است که بدون هیچ مشکلی، حمل و نقل و امنیت این منطقه برقرار بوده، مشکل از آنجا آغاز شد که نیروهای خارجی به منطقه آمدند. این کار یک اقدام مسالمت آمیز نیست.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: ما با ترامپ موافقیم که گفته است باید از منطقه خارج شوند اما شاهد هستیم از سوی دیگر به منطقه نیرو اعزام می‌کنند. کشورهای منطقه از هر کسی دیگر بهتر می‌توانند از منافع و امنیت منطقه محافظت کنند.

** بمب اتم امنیت نمی‌آورد

تخت روانچی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش غنی سازی به معنای حرکت به سوی بمب اتم نیست، گفت: ایران هیچ گاه به دنبال بمب اتم نبوده است. رژیم صهیونیستی سال‌ها است که بمب اتم دارد اما امنیت ندارد. بمب اتم برای کسی امنیت نمی‌آورد.

وی در عین حال تاکید کرد: از نظر پیمان ان پی تی حق داریم به هر میزانی که نیاز داریم، غنی سازی داشته باشیم. به سمت بمب نمی‌رویم اما هر کاری که برای توسعه و پیشرفت علمی در زمینه تکنولوژی نوین نیاز باشد، انجام می‌دهیم.

**روابط روسیه و ایران

کنجکاوی درباره اینکه اگر درگیری در منطقه رخ دهد، واکنش روسیه چه خواهد و اینکه چقدر این درگیری به طول می‌انجامد، دیگر موضوع خبرنگاران بود که سفیر ایران پاسخ داد: درگیری نظامی در منطقه به نفع هیچ کسی نیست. نمی دانم چه کسی می‌تواند پیش بینی کند که این درگیری چند سال به طول خواهد انجامید.

تخت روانچی با یادآوری دو جنگی که آمریکا با اطلاعات دروغین به منطقه تحمیل کرد، افزود: به جنگ‌های افغانستان و عراق نگاه کنید؛ پس از ۱۸ سال هنوز مشکل باقی است. امیدوارم که جنگ دیگری در منطقه رخ ندهد.

وی ادامه داد: روسیه همواره از اقدامات یکجانبه آمریکا و مقابله کاخ سفید با چند جانبه گرایی انتقاد کرده است. مسکو همچنین همواره از حامیان اصلی برجام بوده است. آنها همچنین نسبت به هرگونه ماجراجویی نظامی آمریکا در منطقه هشدار داده‌اند که امیدوارم به این وضعیت نرسیم.

**انتخابات ۲۰۲۰

نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سوال که نگاه ایران به انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا چیست؟ گفت: منتظر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا نیستیم.