اجرایی شدن اینستکس طبق انتظار با کوک‌شدن ساز مخالف مخالفانی که مخالفت‌خوانی برایشان به اصلی اصولی تبدیل شده است، همراه شد تا یکبار دیگر این سوال طرح شود که «چطور می‌شود، گروهی به راحتی تصمیم می‌گیرند، مصالح مهم کشور و نظام را بازیچه‌‌ای برای بازی‌های سیاسی خود کنند» و اینکه پدیده هزینه‌ساز موازی‌کاری را با توجه به چه الزام‌هایی می‌توان به نقطه پایان رساند تا از این طریق منفعت عمومی کمتر مورد تعرض و آسیب قرار بگیرد؟
محمود صادقی با گفتن اینکه «درباره موضوع‌های استراتژیکی چون امنیت و دیپلماسی نباید وارد مجادلات سیاسی شد. در واقع اگر کشوری بخواهد به‌خود اجازه تهاجم به‌ایران را بدهد، رویارویی‌های سیاسی رنگ می‌بازد و همه سلیقه‌ها حمیت را باید اصل قرار بدهند.» تاکید دارد که مخالفان امور نباید نظر خود را همانی بدانند که مورد نظر نظام است.
گفت‌وگوی «همدلی» با عضو فراکسیون امید مجلس دهم در زیر می‌آید:
نهاهای موازی چه تبعاتی را دارند و احیانا چه تاثیرهای مثبتی را می‌توانند به‌جای بگذارند؟
آنچه در قانون اساسی آمده است، این است که کارها به‌نوعی تقسیم‌بندی شده‌اند که قوه‌مجریه اجرای برنامه‌ها را برعهده دارد و ارگان‌های دیگر به‌اقتضای موقعیت دولت را یاری می‌کنند. اما به‌طور مشخص در بحث مهمِ سیاست‌خارجی، تصمیم‌گیری‌ها هم در دولت، هم در قوه‌مقننه و هم توسط شخص مقام‌معظم‌رهبری مدیریت و هدایت می‌شود.
بنابراین نهاد به آن معنی که شما در نظر دارید، وجود ندارد و کارها قانونی انجام می‌شوند.
اما به طور مثال در موضوع سیاست‌خارجی برخی از اظهارنظرها و همچنین ورود بی‌جا موجب تحمیل هزینه می‌شود.
من نمی‌دانم نظر دادنِ برخی از افراد بر چه پایه‌ای است و به‌همین دلیل افرادی که زیر نظر مجموعه رهبری یا دولت قرار می‌گیرند، هر موقع لازم ببینند، به بحث ورود می‌کنند. بنابراین از نظر قانون اساسی مشکلی مشاهده نمی‌شود. البته تحلیل گروهی این است، حضور بخشی از نیروهای نظامی در فراتر از مرزهای ایران غیرقانونی است، باید گفت که آمریکایی‌ها هم در عراق ۷۴۰ پایگاه دارند که این نوع حضور به‌طور قانونی و بعد از مذاکره با کشور فوق انجام شده است. اگر مقصود شما حضور نیروهای سپاه در عراق، لبنان یا سوریه است که بر اساس قانون صورت گرفته است و به‌دعوت مراجع قانونی و حقوقی آن کشورها صورت گرفته است. اما یک‌موقعی است که در داخل کشور، با توجه به مسایل بودجه‌ای و... و براساس اولویت‌های نظام این طور تشخیص داده می‌شود که «حضور‌مستشاری» در کشورهای دیگر ضرورتی ندارد، آن بحث دیگری است. در واقع باید گفت، اعتراض بدون ادله، تحرکی پوپولیستی است که از سوی عوام صورت می‌گیرد. در دوره شاه هم نیروهای نظامی ایران با دعوت کشورهای دیگر به‌خارج از کشور اعزام می‌شدند.
برخی فعالیت‌هایی هم هستند که حتی مورد نقد تصمیم‌گیران دستگاه دیپلماسی کشور قرار می‌گیرند.
ببینید! به‌عنوان مثال گاهی شنیده شد که عده‌ای به پرتاب موشک در خلال مذاکرات هسته‌ای اعتراض کرده و این عمل را در تناقض با منافع ملی عنوان می‌کنند. در پاسخ به آنها باید این طور گفت، سیاست‌های دفاعی امری اجتناب‌ناپذیر است که تحتِ‌هیچ شرایطی نمی‌توان با بی‌توجهی از کنارش رد شد. نیروهای دفاعی که نمی‌توانند کار خود را تعطیل کنند. البته در مانورهای نظامی نباید طوری عمل کرد که داشته‌های‌مان را به سمع‌ونظر
جهانیان برسانیم. به‌همین دلیل، لازم است در امور همه نهادها و دستگاه‌ها هماهنگی لازم را داشته باشند.
گروهی هم هستند که به‌طور کاملا ملموسی اصرار به سیر در مسیر موازی با دستگاه حاکم دارند.
نکته بسیار بسیار مهمی که متاسفانه در کشور ما به‌آن بی‌توجهی می‌شود، این است که درباره موضوع‌های استراتژیکی چون امنیت و دیپلماسی نباید وارد مجادلات سیاسی شد. در واقع اگر کشوری بخواهد به‌خود اجازه تهاجم به‌ایران را بدهد، رویارویی‌های سیاسی رنگ می‌بازد و همه سلیقه‌ها حمیت را باید اصل قرار بدهند. به‌همین دلیل باید مراقب بود تا نهادها و بعضا چهره‌هایی که گاهی در نظام هم شناخته شده هستند، رفتاری هزینه‌ساز را از خود بروز ندهند.
البته یکی از مشکلات ما همین مخالف‌خوانی‌هایی است که در شرایط حساس بعضا ضربه‌های سختی را به‌منافع ملی وارد کرده‌اند. البته این مهم را نباید فراموش کرد که اجازه اظهارنظر نشانگر پویایی نظام است و برخلاف بایدها و نبایدهای استبداد قلمداد می‌شود. البته این مهم است که یک روزنامه مهم یا ائمه جمعه سعی نکنند این ذهنیت را به‌ذهن مردم تزریق کنند که نظرشان، نظر نظام است.
مهمی که متاسفانه گاهی مشاهده می‌شود. در کل باید گفت، رهبری و دولت تصمیم‌گیر اصلی‌اند و اجرا را به‌عهده دارند و نهادهای دیگر فقط نظر مشورتی ارائه می‌کنند. به‌عنوان مثال در موضوع با اهمیت برجام، اینکه این قرارداد به امضاء برسد تصمیم با رهبری و وزارت خارجه بود یا در مساله مقابله با داعش هم نهادهایی چون سپاه یا بسیج یا ....
فقط می‌توانند گزارش بدهند که در راستای انجام شدن تصمیم‌های اتخاذ شده چطور می‌توانند یاری‌رسان باشند. در پایان لازم به‌یادآوری می‌دانم، در نظام بین‌الملل همکاری مبتنی بر موضع مقامات رسمی دولت‌ها است و به‌همین دلیل اظهارنظرهای چهره‌هایی که مسئولیت رسمی‌ای ندارند، مهم نیستند. همانطور که این روزها اظهارات جان‌کری را ما به‌رسمیت نمی‌شناسیم، اما اگر پمپئو حرفی بزند و ادعایی داشته باشد، دستگاه خارجی نسبت به‌آن واکنش لازم را نشان خواهد داد.
سعید شمس
- 11
- 105
