بیانیه برجامی ۵۰ چهره آمریکایی؛توافق هسته‌ای سریعا احیا شود

به دنبال شمارش آرای الکترال کالج و اعلام پیروزی قطعی جو بایدن، نامزد دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا حالا فرماندهان بازنشسته، دیپلمات های سابق و قانون گذاران قبلی ایالات متحده آمریکا با صادر کردن بیانیه ای مشترک خواهان برگشت سریع« جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب این کشور به توافق هسته ای ایران شده اند؛ کاری که به گفته آنها زمینه حل مناقشات خاورمیانه و توسعه همکاری ها در منطقه را فراهم می کند. هم زمان الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و ونزوئلا با اشاره به دیدارهای خود و دیگر مقامات دولت ترامپ با تیم بایدن گفت:« ما تلاش می کنیم آنها را قانع کنیم که دیگر سال ۲۰۱۵ نیست. تقریبا سال ۲۰۲۱ فرا رسیده و خیلی چیزها تغییر کرده است. پس فرمول هایی که فکر می کردید برای مذاکراتی[ برجامی] اصلی خوب بوده اند، دیگر خوب نیستند.» همینطور جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه در کنفرانسی خبری در برلین درخصوص کمیسیون مشترک برجام گفت:« ما دیدارمان در تاریخ ۱۶ دسامبر را حفظ می کنیم.»

بازگشت به برجام

بیش از ۵۰ شخصیت و مقام سابق آمریکایی از دولت آتی آمریکا خواسته اند به توافق هسته ای با ایران بازگردد. به گزارش خبرگزاری فارس، در میان افرادی که این بیانیه را امضا کرده اند نام پنج سفیر سابق آمریکا در فلسطین اشغالی،« جوزف نای»، تئوری پرداز مفهوم قدرت نرم و« چاک هیگل»، وزیر دفاع اسبق آمریکا دیده می شود. در این بیانیه که از سوی پویش موسوم به« ائتلاف ملی جلوگیری از دست یابی ایران به سلاح هسته ای» منتشر و در تارنمای بنیاد سازمان مدنی« اف سی اس» منعکس شد، آمده است:« خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگرداندن تحریم ها سبب شد تا ایران که به این توافق پایبند بود از محدودیت های برجام در زمینه غنی سازی اورانیوم و انجام فعالیت های تحقیقاتی که منع شده بود، فراتر برود.»

به گزارش« ایرنا» ایران ۲ سال پس از خروج یک جانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش آغاز کرد. بر این اساس، ایران ۱۵ دی ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی( شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته ای ایران فقط براساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می یابد. جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است در صورت بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهدات برجامی از سوی دیگر طرف های این توافق بین المللی، گام های برداشته شده در مسیر کاهش تعهدات برجامی از سوی تهران به سرعت برگشت پذیر خواهد بود. بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا وعده داده که در صورت بازگشت ایران به اجرای کامل برجام، واشنگتن نیز به این توافق بازخواهد گشت. با این حال حادثه ترور ناجوانمردانه شهید محسن فخری زاده دانشمند ممتاز کشورمان با هدف افزایش تنش ها، مسیر بازگشت ایران به برجام را پر هزینه کرده است.

گام های دیپلماتیک

سیاستمداران کهنه کار آمریکایی با اشاره به سیاست های جنگ طلبانه رژیم صهیونیستی، دولت های عرب حاشیه خلیج فارس و دولت دونالد ترامپ، نسبت به تشدید اوضاع در خاورمیانه اخطار داده و تصریح کرده اند که نبود کانال ارتباطی بین ایالات متحده آمریکا و ایران خطر این مساله را افزایش داده است. آنها در این بیانیه نوشته اند:« ترور یک دانشمند هسته ای ایران ریسک تشدید تنش ها را بیشتر کرده و بنابراین رهبران آمریکا و منطقه باید گام های دیپلماتیک را برای کاهش تنش ها و حفظ گزینه بازگشت به برجام بدون فوت وقت بردارند.» نویسندگان بیانیه یادشده با اشاره به اینکه تروئیکای اروپایی( فرانسه، آلمان و انگلیس) برای بازگشت آمریکا به برجام شرکای مهمی به شمار می روند ، خواستار لغو سریع تحریم ها علیه ایران برای تسهیل زمینه بازگشت واشنگتن به این توافق شدند.

آنها تصریح کرده اند که هیچ منع قانونی به لحاظ قوانین ایالات متحده آمریکا و بین المللی برای بازگشت کامل این کشور به برجام وجود ندارد و رئیس جمهوری در هر لحظه می تواند گام های لازم را برای بازگشت آمریکا به تعهداتش بردارد. مقام های بلندپایه اسبق آمریکا تاکید کرده اند که دولت جدید باید پس از رفع تمام موانع واردات دارو و تجهیزات پزشکی به ایران، تعهد آمریکا را درخصوص مسائل بشردوستانه احیا کند. آنها در همین حال با اشاره به مصوبه جدید مجلس شورای اسلامی درباره‌ی ضرب الاجل لغو تحریم ها و انتخابات ریاست جمهوری سال آینده در ایران، فرصت ایالات متحده آمریکا را برای بازگشت به برجام محدود خوانده و عنوان کردند که تعهد سریع برای بازگشت به برجام از اولویت بالایی برخوردار است. این بیانیه در پایان می افزاید:« تعهد سریع آمریکا برای بازگشت به برجام نیازمند بازگشت ایران به اجرای کامل این توافق است و سپس می توان زمینه ای را برای حل مناقشات و توسعه همکاری های منطقه ای ایجاد کرد.»

این بیانیه از سوی ۵۱ مقام سیاسی و نظامی اسبق آمریکا از جمله ویلیام پری وزیر دفاع دولت بیل کلینتون به امضا رسیده است.

جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده که آمریکا در وضعیت تعیین شرط برای بازگشت به برجام نیست و اگر به تعهدات اصلی و اولیه اش پایبند باشد، ایران نیز پایبندی خود را نشان خواهد داد. محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان می گوید:« لغو تحریم ها و برگشت ایران به تعهدات، زمانبر نیست و جو بایدن می تواند با سه فرمان اجرایی، تحریم ها را لغو کند.»

ادعاهای آبرامز از پیچیده‌گی مذاکرات بین ایران و آمریکا

از سوی دیگر نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و ونزوئلا با اشاره به دیدارهای خود و دیگر مقامات دولت ترامپ با تیم بایدن درباره برجام گفت:« ما سعی می کنیم آنها را قانع کنیم که دیگر سال ۲۰۱۵ نیست.» به گزارش« ایسنا» الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و ونزوئلا در گفت وگوی با« تایمز آو اسرائیل» درخصوص برجام هم گفت:« از نظر ما برجام یک توافق به شدت معیوب بود. ما با نخست وزیر نتانیاهو هم نظر هستیم.» آبرامز با اشاره به دیدارهای خود و دیگر مقامات دولت ترامپ با تیم بایدن گفت:« ما سعی می کنیم آنها را قانع کنیم که دیگر سال ۲۰۱۵ نیست. تقریبا سال ۲۰۲۱ فرا رسیده و خیلی چیزها تغییر کرده است. پس فرمول هایی که فکر می کردید برای مذاکرات[ برجامی] اصلی خوب بوده اند، دیگر خوب نیستند.»

وی با ابراز امیدواری نسبت به اینکه اقدامات ترامپ کاملا معکوس نخواهند شد، ادعا کرد :« شما چگونه برداشتن تحریم ها علیه شخصی که به طور واضح حقوق بشر را نقض می کند توجیه می کنید؟ چگونه می خواهید تحریم مرتبط با تروریسم علیه شخصی را که فرضا با نیروهای قدس در ارتباط بوده، بردارید؟ این کار همانند روشن و خاموش کردن کلید برق نیست که ناگهان تحریم ها را اعمال و سپس رفع کنیم. به گمانم این مذاکرات بسیار پیچیده ای بین ایران و آمریکا خواهد بود و فکر نمی کنم که تمامی تحریم ها برداشته شوند.» این مقام ارشد آمریکایی مدعی شد که تنها افسوس وی این است که ترامپ فشار حداکثری علیه ایران را زودتر آغاز نکرد.

کمیسیون مشترک برجام برگزار می شود

از طرف دیگر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنانی تاکید کرد که برنامه این اتحادیه درباره‌ی زنده نگه داشتن برجام و برگزاری کمیسیون مشترک برجام در روز چهارشنبه تغییری نخواهد کرد. به گزارش« ایسنا» به نقل از پولیتیکو، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه در کنفرانسی خبری در برلین درخصوص کمیسیون مشترک برجام بیان کرد:« ما دیدارمان در تاریخ ۱۶ دسامبر را حفظ می کنیم.»

او با اشاره به به تعویق افتادن شورای رابطه اقتصادی ایران و اروپا گفت:« کشورهای عضو اتحادیه اروپا تصمیم بر عدم مشارکت گرفتند و این نشست به تعویق افتاد. این نشست با شرایط کنونی رخ نخواهد داد؛ اما فکر نکنم که ما برنامه مان[ درباره‌ی کمیسیون مشترک برجام] و کارمان در زمینه زنده نگه داشتن برجام را تغییر دهیم. ما به همکاری مان در این زمینه ادامه می دهیم.»