تیتر شیطنت‌آمیز «تنش‌زدایی با اسرائیل» دلواپسان را بار دیگر به بازی در زمین تل‌آویو کشاند

روزنامه توسعه ایرانی نوشت: بعد از نشست خبری که مسعود پزشکیان در داخل کشور برگزار کرد، عده‌ای نسبت به ادبیات او و نحوه بیان اظهاراتش، هشدار دادند؛ شوروی خواندن روسیه یا جمله‌ای که درباره موشک‌های بالستیک به خبرنگار الجزیره گفت، از جمله مواردی بود که موجب شد ناظران بر این موضوع که پزشکیان در سفرهای خارجی خود باید وسواس بیشتری در این خصوص به خرج دهد، تاکید کنند. 

ادبیات او اما همزمان بستر موج‌سواری غوغاسالاران را نیز فراهم کرد. او در بخشی از نشست خبری‌اش درباره آمریکا گفت: ««اگر آمریکا برادری‌اش را ثابت کند، ما هم دعوا نداریم.» آنچه او گفت نه ادعای برادری با آمریکا، بلکه ضرب‌المثلی رایج و همه‌فهم بود که از قضا در توضیحش آمده که «مفهوم این ضرب‌المثل به افراد حیله‌گر و فرصت‌طلبی اشاره دارد که قصد دارند بدون انجام کاری به منفعتی برسند» و از این حیث کنایه به جایی درباره آمریکاست. اما مسئله اینجا بود که مخاطب خارجی فهم درستی از چنین پاسخ‌های کنایه‌آمیزی نمی‌تواند داشته باشد. 

گذشته از این ایراد، اما مخالفان داخلی هم که منظور او و این ضرب‌المثل را به خوبی درک می‌کردند، او را آماج هجمه‌های بسیار کردند؛ به ویژه که در نشست خبری سخنگوی وزارت خارجه، خبرنگاری از او پرسید: «رئیس‌جمهور ایران دیروز گفت ما با آمریکایی‌ها برادریم و آن‌ها باید دشمنی با ایران را خاتمه دهند و حسن نیت خود را در عمل نشان دهند. آیا شما در این باره نظری دارید؟»

متیو میلر، پاسخ داد: «این برادری باید در عملکرد ایران نشان داده شود نه در گفتار.» این جواب سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، بهانه تازه‌ای شد برای نو کردن هجمه‌ها به پزشکیان؛ در حالی که چنین پاسخ‌هایی پیش از این نیز بارها از سوی ایران و آمریکا نسبت به یکدیگر داده شده که عملکردشان سنجیده خواهد شد نه اظهاراتشان. 

مخالفان داخلی پزشکیان اما اساس آنچه او در سیاست خارجی دنبال می‌کند را زیر سایه این حواشی می‌برند. این موضوع در نشست دو روز پیش او با مدیران رسانه‌ای آمریکا نیز تکرار شد. 

 از بلومبرگ شروع شد و به تهران رسید

«آماده‌ایم برای مذاکره»، «اولویت ما همسایگان ما هستند»، «به روسیه موشک بالستیک نداده‌ایم» و هشدار درباره «جنگ‌افروزی‌های اسرائیل»، سر فصل مهمترین اظهارات پزشکیان در نشست با خبرنگاران آمریکایی بود که بیش از همه در رسانه‌های خارجی بازتاب پیدا کرد. 

همزمان اما یکی دو جمله از پزشکیان درباره اسرائیل، روی تمامی این سرفصل‌ها سایه انداخت و طیف مخالف او را به صف کرد تا متن سیاست و دیپلماسی‌ای که او در سفر نیویورک دنبال می‌کند را زیر سوال ببرند. 

در ابتدا خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی نوشت که رئیس‌جمهور ایران اعلام کرده که آماده کاهش تنش با اسرائیل است. 

موضوع از سوی دولت و همراهان رئیس‌جمهور تکذیب شد، اما ساعتی بعد فایل صوتی آن منتشر شد. خبرگزاری «فارس» با بازنشر این فایل نوشت که رئیس‌جمهور دچار سبق لسان (اشتباه لفظی) شده است. 

الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت نیز گفت که «بلومبرگ درباره موضع رئیس‌جمهور در خصوص رژیم صهیونیستی شیطنت کرده است.»

فضای مجازی پُر شد از توهین به مسعود پزشکیان بابت این جمله و اظهار تاسف از آنچه تحقیر ملت از سوی رئیس‌جمهور می‌خواندند. مجتبی یوسفی، نماینده اهواز و عضو هیأت رئیسه مجلس در تذکری شفاهی گفت: «قطعاً آقای پزشکیان روحیه استکبارستیزی دارد، اما اخیراً صحبت‌هایی مطرح کرده است که می‌دانم نظر وی نیست، بلکه نظر مشاورانش است. همچنین نظر نظام جمهوری اسلامی ایران، مردم و رئیس‌جمهور ما این است که اسرائیل زبان زور را می‌شناسد و باید فقط با زبان زور پاسخ جنایات و ددمنشی‌های این رژیم داده شود.»

رسانه‌ها نیز اظهاراتی که بلومبرگ از قول پزشکیان نوشته بود را «عجیب» خواندند. 

خشم و هیاهوی بی‌دلیل

در فایل صوتی که منتشر شده، شنیده می‌شود که رئیس‌جمهور می‌گوید: «ایران حاضر است سلاح‌های خود را زمین بگذارد، اگر اسرائیل سلاح‌هایش را زمین بگذارد.»

دلواپسان این گفته را به معنای تسلیم در برابر اسرائیل و پشت کردن به سیاست کلی نظام در خصوص این رژیم تفسیر کردند. حاشیه چنان در حال بالا گرفتن بود که محمدجواد ظریف در ایکس به آن واکنش نشان داد و نوشت: «در دام روایت‌سازانی که ۷۰ سال است چهره‌ای وارونه از منطقه ما ساخته‌اند نیافتیم و به جای رسانه‌های صهیونیستی به خدمتگزاران خود اعتماد کنیم.»

او نوشت: «دکتر پزشکیان مستدل‌ترین دفاع از مقاومت مردم فلسطین، لبنان و یمن را در نیویورک بیان کردند و با صریح‌ترین عبارات، جنایات رژیم اسرائیل و برخورد دوگانه کشورهای غربی با موضوعاتی همچون تسلیحات، جنگ و حقوق بشر را افشا نمودند.»

در واکنشی دیگر احمدزیدآبادی، تحلیلگر سیاسی در توئیتی با عنوان «خشم و هیاهوی بی‌دلیل»، نوشت: «اینکه رئیس‌جمهور گفته باشد «اگر اسرائیل سلاح‌های خود را زمین بگذارد، ما هم زمین می‌گذاریم» چه مشکلی دارد که عده‌ای در خارج و داخل کشور بر سر آن جنجال به پا کرده‌اند؟

در واقع منظور آقای پزشکیان همان «خلع سلاح منطقه‌ای» است. واضح است که اسرائیل تحت هیچ شرایطی به این موضوع تن نمی‌دهد، چرا که تکنولوژی تسلیحاتی مهمترین نقطه قوت آن است. بدون تسلیحات پیشرفته، اسرائیل اصلاً آیند‌ه‌ای برای امنیت خود نمی‌بیند. حال پیشنهادی که اگر به فرض محال پذیرفته هم شود، از هر جهت به زیان اسرائیل است، چرا باید مدعیان اسرائیل‌ستیزی را به خشم و هیاهو وادارد؟»

او معتقد است «هیاهوی جاری بر سر جمله‌ای از آقای پزشکیان صرفاً برای ترساندن او و تیم همراهش از مذاکرات صاف و صریح و سازنده بر سر رفع تحریم اقتصادی کشور است. کار هم کار راستگرایان اسرائیلی و مدافعان آنها در کنگره و حزب جمهوریخواه و رسانه‌های در اختیار است!»  این تحلیلگر سیاسی در پایان به پزشکیان و همراهانش توصیه کرده است که «از این غوغا نترسند و کار درست خود را به انجام رسانند.»

 اظهارات پزشکیان ربطی به مصالحه با اسرائیل ندارد

رضا نصری، کارشناس سیاست خارجی نیز در خصوص حواشی که به دنبال این اظهارات پزشکیان به راه افتاده، نوشت: «رئیس‌جمهور در اینجا به استاندارد دوگانه‌ای که در غرب نسبت به عملکرد ایران و رژیم اسرائیل اِعمال می‌شود اشاره می‌کند: از ایران می‌خواهند به گروه‌های مقاومت کمک نکند، اما اسرائیل را تا دندان مسلح می‌کنند. از ایران می‌خواهند برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای‌اش را جمع کند، اما اسرائیل می‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد و دیگران را با آن تهدید کند. از ایران می‌خواهند برنامه موشکی‌اش را متوقف کند، اما اسرائیل می‌تواند هر سلاحی که خواست در اختیار داشته باشد.

در چنین بستری می‌گوید ما آماده‌ایم تمام سلاح‌های‌مان را بگذاریم کنار به شرط اینکه اسرائیل هم بگذارد کنار! هدف از این عبارت این است که نامربوط بودن توقع غربی‌ها را نشان دهد. هیچ ارتباطی به مصالحه با اسرائیل ندارد.»

بازی در زمین تل‌آویو

اتهامات به پزشکیان در حالی است که او و تیمش در سفر به نیویورک به طور جدی در تلاش برای احیای مذاکرات با غرب هستند؛ مذاکراتی که به باور تحلیلگران در صورت کلید خوردن و رسیدن به توافق می‌تواند بزرگترین ضربه را به اسرائیل به ویژه در این مقطع بزند. 

علی‌رغم اینکه حذف اسرائیل، موضع همیشگی نظام در این چهل سال و اندی بوده است اما هیچگاه در دوران ریاست هیچ رئیس‌جمهوری، تا این اندازه خطر اسرائیل برای ایران و درگیری آن با ایران جدی نبوده است. 

مسعود پزشکیان در نخستین روز ریاست‌جمهوری‌اش، در حالی به سوی پاستور می‌رفت که تنها چند ساعت پس از تحلیفش، میهمان خاص و ویژه مراسم تحلیف او در تهران ترور شده بود.  همان آغاز تلخ نشان می‌داد که او در ادامه چه روزهای سختی را از ناحیه اسرائیل، پیش رو خواهد داشت. 

و اکنون در حالی که اوضاع در لبنان بحرانی است، ناظران این احتمال را مطرح می‌کنند که ولع نتانیاهو برای طولانی کردن و گسترش جنگ؛ ایران را تبدیل به جبهه سوم جنگ برای آن کند. 

در نزاع اسرائیل و لبنان نیز مانند جنگ اسرائیل و حماس، به وضوح تفاوت فاحش قدرت نظامی و تسلیحاتی میان دو طرف پیداست و کارشناسان تاکید می‌کنند که حزب‌الله به‌رغم تبلیغاتی که می‌شود، توان کافی برای غلبه بر اسرائیل را ندارد. 

همزمان به طور مکرر دست به تحریک ایران می‌زند و بیم جنگ را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی دیپلماسی برای توافق با غرب، می‌تواند مکمل میدان برای مهار اسرائیل شود؛ هر چند که موانع بسیاری بر سر راه چنین توافقی وجود دارد اما به هر ترتیب کارشناسان تاکید می‌کنند که زیر سوال بردن دیپلماسی دولت در نیویورک با پررنگ کردن این دست حواشی، بازی کردن در زمین اسرائیل است.

احسان اقبال سعید