به نظر می‌رسد این روزها محبوبیت و در دل مردم جای داشتن چندان نکته مثبتی به حساب نمی آید و دردسرهای خاص خودش را دارد. آن که از رای و حمایت بیشتری برخوردار است بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد.
چه رئیس جمهوری باشد و چه وزیر؛ چه نماینده باشد و چه ورزشکار. هنوز دولت دوازدهم شروع به کار نکرده، تخریب‌ها علیه محبوب ترین، پرکارترین و موفق ترین وزیر دولت یازدهم که قرار است در سمت خود ابقا شود شروع شده است. وزیری که به خاطر همین تخریب‌ها و کارشکنی‌ها برای حضور در کابینه جدید با تردیدهایی جدی روبه‌رو بود و حالا به نظر می‌رسد که برخی می‌خواهند عامدانه تردیدهای او را پس از مصمم شدن برای ادامه خدمت به نام ایران افزایش دهند. تخریب‌ها علیه محمدجواد ظریف ادامه دارد.
چند روزی بیشتر به جلسه رای اعتماد نمایندگان مجلس به وزرای پیشنهادی دولت دوازدهم باقی نمانده است.تا روز موعود، نمایندگان مشغول آمد و رفت به بهارستانند تا برنامههای خود را برای چهارسال آینده به اهالی خانه ملت ارائه کنند و با توضیحات‌شان روند رای‌گیری را تسریع کنند.
در این میان اما هنوز جلسات بین وزرای احتمالی با نمایندگان شروع نشده، روزنامه قدس که به برکت انتخابات ریاست جمهوری اسم و رسمی برای خود پیدا کرده است، حملات خود را به پرکارترین و موفق‌ترین وزیر دولت گذشته به طور علنی شروع کرده تا در میان تخریب‌چی‌های دولت جدید از پیشگامان به حساب بیاید.
قدس در مطلبی با عنوان «طرحی برای ممنوعیت اظهارنظر در مسائل سیاست خارجی» مدعی شد که محمد جواد ظریف در برنامه تدوین شده برای چهارسال آینده وزارت امور خارجه درصدد است تا فضا را برای نقد امور سیاست خارجی بر همه ببندد. روزنامه قدس نوشت: «ظریف برای اجرای این مهم در یکی از پیشنهادات خود می‌گوید به دنبال ایجاد یک سازوکار قانونی برای پیشگیری از مداخله و اظهارنظر مقامات غیرمسئول در مسائل سیاست خارجی است.» بندی که قدس از آن تعبیر به بستن دهان منتقدین، نمایندگان مجلس و کارشناسان حوزه سیاست خارجی و بین‌الملل کرده است.
شانتاژ پیش از موعد
آن چه واضح و مبرهن به نظر می‌رسد و چشم پوشی از آن نمی‌تواند یک خطای سهوی یا درک در محتوا به حساب بیاید، این نکته بدیهی است که درصورت وجود چنین بندی در برنامههای وزارت امور خارجه هرگز معنای آن بستن راه نقد و یا اظهارنظر نمایندگان مجلس در تریبون‌ها‌ی قانونی و جلسات مشترک با وزیر نیست. از قضا نمایندگان مجلس و به‌خصوص کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، شورای عالی امنیت ملی و برخی نهادها و مسئولین دیگر، مقامات مرتبط با سیاست خارجی به شمار می‌روند و تاکید بر عدم ورود و حاشیه‌سازی‌های خودسرانه افراد غیر مرتبط است.
بدون شک در این دوران خطیر و به خصوص با توجه به شرایط منطقه‌ای که قدس آن را بحران زده و بحران زا می‌داند، جمهوری اسلامی ایران بیش از هر زمان دیگری نیاز به وحدت و همگرایی در پیام‌ها‌یش به مجامع جهانی دارد. در بحبوحه تلاش‌ها‌ی کاخ سفید و برخی هم پیمانانش در منطقه برای کشاندن ایران به درگیری‌های بین‌المللی که تا به حال با درایت تیم وزارت خارجی دولت ناکام مانده است، لزوم شنیده شدن یک صدا و آن هم یک صدای تنش زدا و عزتمندانه از سوی ایران ضروری است.
قدس در گزارش خود ورود مجلس به برجام و ایراد چند نکته به آن را از جمله دلایلی معرفی کرده است که فکر می‌کند به خاطر آن ظریف می‌خواهد جلوی اظهارنظر نمایندگان را بگیرد. این در حالی است که روال قانونی مشخص در کشور آن قدر روشن است که همگان بدانند برجام پس از تبیین سیاست‌ها‌ی کلی نظام از سوی مقام معظم رهبری و مذاکرات پرفشار تحت نظر ایشان و با مجاهدت تیم مذاکره کننده، دست آخر به امضای نمایندگان مجلس رسید و قابلیت اجرایی پیدا کرد که این خود نشان از همراهی خوب وزارت امور خارجه با مجلس شورای اسلامی دارد. به همین خاطر تلاش زودهنگام و نسنجیده روزنامه قدس جز یک شانتاژ بی‌موقع و حساب نشده خبری به نظر نمی رسد.
اظهارنظر عجیب آقای نماینده
قدس برای تایید حرف‌های خود به سراغ محسن کوهکن نماینده اصولگرای کمیسیون صنایع رفته است. کوهکن نیز با اظهارنظر عجیب خود این طور القا کرده است که ظریف به دنبال کنار گذاشتن هم فکری نمایندگان مجلس است و این امر را در تعارض با قانون دانسته است. گو آن که هیچ کدام درک نکرده‌اند که افراد غیر مرتبط یعنی چه.
جدای از آن که هنوز برنامه ظریف و وزارت خارجه به طور رسمی منتشر نشده و معلوم نیست دقیقا چه واژگان و چه رویکردی به کار گرفته شده است، آن چه مسلم به نظر می‌رسد آن است که همان طور که قدس نیز اشاره کرده است سیاست خارجی کشور مسئله‌ای نیست که یک نفر به تنهایی برای آن تصمیم بگیرد و بدون شک، جلساتی که میان ظریف و تیم وزارت امور خارجه با مقام معظم رهبری برگزار می‌شود و امثال کوچک زاده آرزوی حضور در آن را دارند از جمله تصمیم‌گیری‌های جمعی و در راستای وحدت کلمه وزارت امور خارجه و باقی مقامات رسمی کشور است.
توضیحات دقیق آقای واقعا «نماینده»!
در همین راستا و به جهت شفاف سازی در خصوص شایعه مطرح شده، علیرضا رحیمی نماینده با سابقه مردم تهران در گفتگو با آفتاب یزد با بیان این نکته که وزیر امور خارجه کشور برنامههای خودش را برای دولت دوازدهم در حوزه سیاست خارجی و دیپلماسی کشور در ۲۳ صفحه به مجلس ارائه داده و نکته محرمانه‌ای هم در میان نبود و در اختیار همه نمایندگان هم قرار گرفت، اظهار کرد: «در چند روز گذشته شخص آقای دکتر ظریف به کرات در جلسات مختلف فراکسیون‌ها و کمیسیون‌ها حضور پیدا کردند و به تفصیل برنامههایشان را توضیح دادند.
ضمن آن که همه سوالات و ابهاماتی را هم که احیانا درذهن نمایندگان وجود داشت به روشنی پاسخ دادند.» رحیمی تصریح کرد: «آن بندی که اشاره شده، به هیچ وجه در برنامههای آقای ظریف نیست و این یک اتهام بی اساس است.
به نظر می‌رسد که در آستانه رای اعتماد برای وزرای موفقی که توفیقات‌شان توفیقات ملی بود و به صورت اجماعی نظر بر موفقیت این وزرا بوده است، یک جوسازی و اجحافی در حال صورت گرفتن است؛ هم در حوزه رسانه و هم در حوزه افکار عمومی که خاستگاه این تخریب‌ها و اتهامات بی اساس هم طبیعتا منتقدینی هستند که با محور تخریب موفق نشدند در انتخابات ۹۶ نتیجه بگیرند و نوک پیکان حملات‌شان هم به سوی آقای دکتر ظریف و دستاوردهای موفق دیپلماسی‌شان بوده است.»
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در ادامه با تاکید بر غیرمحرمانه بودن برنامههای ظریف برای نمایندگان و اشاره به این نکته که چنین شایعاتی با رویکرد دیپلماسی عمومی ما سازگاری ندارد، خاطرنشان شد: « اتفاقا نقطه مقابل این بحث‌ها در برنامههای آقای ظریف آمده است که ایشان یک راهبرد کلی پیشنهاد داده اند و آن «مدیریت تنش با آمریکا»ست.
ذیل مدیریت تنش با آمریکا در واقع برنامههای مختلفی را تعبیه کرده‌اند از جمله استفاده منسجم و هدفمند از ابزارها و روش‌ها‌ی مکمل دیپلماسی و توجه ویژه به جامعه مدنی به خصوص در فضای مجازی.» رحیمی افزود: «این به معنای این است که در واقع فضا را برای اظهار نظر عمومی در امور دیپلماسی باز کردند. اظهارنظر نمایندگان مجلس و مراجع ذی ربطی هم که اساسا یک مرجع قانونی به شمار می‌روند حق قانونی شان است و رویکرد آقای ظریف و تجربه و عملکردشان نشان داده که حداکثر استقبال را از نظرات مردم و مسئولین در حوزه دیپلماسی انجام داده اند.»
نماینده مردم تهران ادامه داد: « نکته دومی که ذیل مدیریت تنش با آمریکا آورده‌اند اتکا بر خرد جمعی و تلاش برای اجماع سازی ملی در این خصوص است. خب اتکا بر خرد جمعی استفاده از نظرات مختلف است؛ چه نمایندگان مجلس و چه NGOها و سازمان‌ها‌ی مرجع مردمی.»
وی در خصوص شایعه مطرح شده عنوان کرد: « یک بندی را که آقای ظریف مطرح کردند و ممکن است از این بند سوءاستفاده شده یا بد تعبیر شده باشد «پیشگیری از تحمیل شرایط داخلی، منطقه‌ای و بین المللی بر تصمیم‌گیری‌ها»ست؛ که در واقع به‌هیچ‌وجه هیچ شرطی نباید بر تصمیم گیری‌ها‌یی که در حوزه سیاست خارجی انجام می‌شود تحمیل شود. چون وقتی تصمیم‌گیری می‌شود که همه مشورت‌ها صورت گرفته، نظرات شنیده شده و نگاه‌ها دیده شده است.
عدم تحمیل شرایط داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی بندی است که با هوشمندی آقای دکتر ظریف در برنامههایشان آمده تا بتوانند در واقع با نگاه منافع ملی یک تصویرسازی کلانی که برای نظام انجام می‌شود را پیش ببرند.» علیرضا رحیمی در پایان نیز خاطرنشان شد: «بخش دیگری از برنامههای آقای دکتر ظریف هم تحت عنوان راهبردهای کلان است که در این قسمت باز چند بند لحاظ شده و از جمله آن «ایجاد زمینه‌های لازم جهت مشارکت فردی و جمعی ایرانیان در توسعه ملی» است.
حوزه توسعه ملی یکی از حوزه‌هایش دیپلماسی عمومی است که همه این موارد بیانگر این است که نگاه و رویکرد آقای ظریف در دیپلماسی و سیاست خارجی کشور استفاده از نظرات کارشناسان و گروه‌های مرجع از جمله نمایندگان مجلس است.»
وقتی منفعت ملی برای برخی شعار است
محمدجواد ظریف به زودی در حضور اهالی بهارستان قرار می‌گیرد تا همان طور که مدت‌ها پیش از مردم رای اعتماد گرفت برای دومین بار پیاپی نیز با مجوز خانه ملت در راس امور دیپلماسی کشور مشغول به کار شود. دستاوردهای ظریف و تیم سیاست خارجی کشور که در طول مفهوم تدبیر و امید به دنیا دیکته شد، اولین بار نیست که با تخریب روزنامه‌ها و گروه‌های خاص رو به رو می‌شود.
عالی ترین مقام دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در چهارسال گذشته تحت فشارها با مشکلات عصبی جدی روبه‌رو شد و مدتی را به دلیل ناجوانمردی‌ها‌ی مکرر خودی‌ها (و نه آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها) تحت مراقبت‌های شدید پزشکی به کار ادامه داد. این‌بار اما مردم بیشتر از همیشه هوای وزیرشان را دارند و بدون شک در چهار سال آینده هرگونه تخریب و شایعه‌پراکنی که بر مدار حق نباشد و منفعت ملی را زیرسوال ببرد، با واکنش مردم، نمایندگان و اصحاب رسانه رو به رو خواهد شد. دیپلماسی ایران بدون محمدجواد ظریف می‌توانست شکل و شمایل و پیامدهای دیگری داشته باشد.
محمد مهدی حسین نیا
- 9
- 2
