واگن‌های کابینه دوازدهم کم‌کم دارد کامل می‌شود. بعد از این‌که حبیب‌الله بی‌طرف برای تصدیگری وزارت نیرو رأی اعتماد نیاورد، حالا نوبت به رضا اردکانیان است تا پس از این‌که رئیس‌جمهوری او را برای کابینه‌اش معرفی کرد، بخت خود را برای کسب آرای موافق در مجلس بیازماید. اردکانیان نیز موافقان و مخالفانی در مجلس دارد که هفته آینده نتیجه‌اش مشخص می‌شود، چراکه برخی‌ها او را به‌عنوان فردی توانمند نمی‌شناسند و عده‌ای از کارشناسان به معرفی وزیر نیرو انتقادهایی جدی دارند.
این روزها یکی از بزرگترین چالش‌های پیش‌روی دولت دوازدهم بحران آب است، همین هم شده که وزارت نیرو به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین وزارت‌ها برای حل این معضل نیاز به وزیری دارد تا برای حل این بحران راهکاری ارایه دهد. به گفته منتقدان، اردکانیان کسی نیست که بتواند بحران آب را در کشور حل کند، اما موافقان او را فردی توانمند در این حوزه می‌دانند و معتقدند سوابق او نشان می‌دهد که در وزارت نیرو موفق ظاهر خواهد شد. این پرونده به دنبال این است که تا قبل از جلسه هفته آینده مجلس جهت رأی‌گیری برای وزیر پیشنهادی رئیس جمهوری این موضوع را بررسی کند.
رضا اردکانیان کیست؟
متخصص بین‌المللی مدیریت منابع آب و محیط‌زیست؛ این عنوان وزیر پیشنهادی نیرو است. او در اوایل دهه٦٠ مدرک کارشناسی مهندسی عمران خود را از دانشگاه صنعتی شریف دریافت کرد و بعد از آن تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب ادامه داد. اردکانیان دکتری مدیریت منابع آب را نیز از دانشگاه مک مستر کانادا اخذ کرد. او سوابق تحصیلی و اجرایی زیادی در حوزه محیط‌زیست و آب دارد و تاکنون بیش از صد مقاله و کتاب علمی، گزارش‌های پژوهشی و مطالب آموزشی را تالیف و ویرایش کرده است.
با این حال، یک روی سکه نشان می‌دهد سوابق تحصیلی و علمی رضا اردکانیان نقطه عطفی برای تصدیگری وزارت نیرو است و روی دیگر سکه سوابق اجرایی او در حوزه انتقال آب را عاملی برای مخالفت‌ها نشان می‌دهد. متخصص بین‌المللی مدیریت منابع آب و محیط‌زیست؛ اردکانیان پیشتر در دهه ۶۰ معاونت هماهنگی امور عمرانی وزارت کشور و سپس مقام‌های متعددی در وزارت نیروی ایران ازجمله معاون برنامه‌ریزی و هماهنگی امور اقتصادی، قائم‌مقام و معاون امور آب وزیر نیرو را برعهدهداشته است.
دو وزیر از یک زادگاه
رضا اردکانیان یکی از کسانی است که در نخستین دولت‌های جمهوری اسلامی مسئولیت‌های مختلفی را به عهده داشت. مشاور و مسئول دفتر وزیر کشور در سال ٦٤، همکاری با اداره معاونت برنامه‌ریزی و هماهنگی امور اقتصادی ٦٩-٦٨، قائم‌مقام و معاون وزیر نیرو در دولت‌های سیدمحمد خاتمی از مهمترین فعالیت‌های وزیر پیشنهادی نیرو است. با این حال، تصدیگری وزارت نیرو در دولت دوازدهم با چالش‌های زیادی همراه بود، چراکه بیش از یک‌ماه پیش حبیب‌الله بی‌طرف (وزیر نیرو در دولت هفتم و هشتم) در لیست پیشنهادی رئیس‌جمهوری برای این وزارتخانه قرار گرفت، اما درنهایت نتوانست از مجلس رأی اعتماد بیاورد.
اردکانیان در دوران وزارت بی‌طرف سابقه همکاری با او را دارد و همین موضوع یکی از دلایل مخالفت‌ها با او است. از طرف دیگر نیز در آن دوران بحث‌های زیادی بر سر سدسازی‌ها و انتقال آب کارون از جنوب به استان یزد به راه افتاده که خیلی‌ها مقصر اصلی این طرح‌های مهندسی و عمرانی را وزارت نیرو می‌دانستند. اردکانیان که مانند بی‌طرف در خطه فلات مرکزی کشور متولد‌شده از تیررس انتقاد مخالفان دور نمانده و خیلی‌ها او را نیز در این اتفاقات مقصر می‌دانند. از طرف دیگر، بسیاری از موافقان کارنامه علمی و اجرایی او را مثبت ارزیابی می‌کنند و معتقدند که اردکانیان سال‌ها در این حوزه فعالیت کرده و با دغدغه‌ها و مشکلات این بخش به خوبی آَشناست و به‌طور قطع نگاه ویژه‌ای به حل بحران‌ها در حوزه کاری‌اش خواهد داشت.
چالش‌های پیش‌روی وزارت نیرو
با همه اینها آیا اردکانیان گزینه مناسبی برای وزارت نیرو است؟ آیا با هجمه انتقاداتی که نسبت به او می‌شود می‌تواند از مجلس رأی اعتماد بیاورد؟ و اگر او به‌عنوان وزیر نیرو رأی بیاورد آیا در آینده نزدیک و عمر دولت دوازدهم اتفاقات خوبی برای بحران آبی کشور خواهد افتاد؟ مشکلات پیش‌روی وزارت نیرو در دولت جدید زیاد است. بحران آب، بزرگ بودن دستگاه‌های زیرمجموعه این وزارتخانه و یکسان‌نبودن توزیع ناعادلانه آب موارد مهمی است که این وزارتخانه را با چالش‌های زیادی روبه‌رو کرده است. با همه اینها باید دید وزیر نیروی دولت دوازدهم چه کسی است و چطور می‌تواند از عهده مشکلات بربیاید. درست نیست که دو هم‌زادگاهی را در یک ترازو قرار بدهیم.
با توجه به سوابق علمی و اجرایی هر فرد باید بی‌طرف را در یک کفه و اردکانیان را در کفه دیگر ترازو قرار داد. به همین علت باید دید در هفته آینده با توجه به ارزیابی‌های مثبت و منفی از این دو نفر، اردکانیان در ماراتن انتخاب وزیر نیرو چه آرایی را کسب خواهد کرد. امروز در صفحه «یک پرسش چند پاسخ» با نمایندگان مجلس در رابطه با وزیر پیشنهادی وزارت نیرو گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
پیشینهگذشته «بی طرف» آینده «اردکانیان»
همه این جنجال‌ها بر سر آب است. سد گتوند، سد کارون ٣ و اجرای تعداد زیادی طرح سد و انتقال آب در دوران وزارت حبیب‌الله بی‌طرف سال‌هاست که انتقادات زیادی را به همراه داشته است. ساکنان خطه جنوب غربی کشور از این سدسازی‌ها و طرح‌ها بشدت انتقاد دارند؛ وجود نمک در اطراف سد گتوند، مهاجرت برخی از ساکنانی که در اطراف این سدها زندگی می‌کردند، خشک شدن رودها و تالاب‌ها از دلایل اصلی این جنجال‌هاست. ایران کشوری خشک و نیمه‌خشک است و مدیریت می‌تواند تأثیر زیادی در یکسان‌سازی شرایط تحمیلی اقلیم‌های مختلف داشته باشد.
اما واقعیت این است که رضا اردکانیان آمده یا نیامده به وزارت نیرو زیر هجمه‌های مختلف انتقادات قرار دارد، به این معنی که خیلی‌ها به این دلیل که در آن دوران به‌عنوان مشاور و معاون وزیر نیرو در این وزارتخانه فعالیت می‌کرد، او را شریکمشکلات به وجود آمده در دوران وزارتحبیب الله بی‌طرف می‌دانند. این دیدگاه و انتقادات نسبت به این موضوع تا آن‌جایی تاثیرگذار بود که ٢٩مرداد امسال حبیب الله بی‌طرف گزینه معرفی شده از سوی حسن روحانی به شکل غیرمنتظره‌ای از مجلس رأی اعتماد کسب نکرد.
١٣٢ رأی مخالف در برابر ١٣٣ رأی موافق و ١٧ رأی ممتنع کافی بود تا ناظران و کسانی که هرگز تصور نمی‌کردند بی‌طرف از مجلس رأی اعتماد نگیرد، در بهت و ناباوری فرو بروند.
اما از همان روز به بعد تا همین چند روز پیش که دوباره رئیس جمهوری، وزیر جدیدی را برای وزارت نیرو پیشنهاد داد، بحث‌ها و گمانه‌زنی‌های زیادی برای وزیر نیروی دولت دوازدهم وجود داشت. به‌نظر می‌رسد، این‌روزها که صدای مخالفت‌ها با «رضا اردکانیان» نیز به گوش می‌رسد، نشان می‌دهد که ایراد کار او از دید مخالفان هم‌زادگاهی‌بودن با بی‌طرف و همکاری در وزارتخانه او در دوران اصلاحات است. با همه اینها باید دید پیشینه بی‌طرف تا چه حد روی آینده اردکانیان تاثیرگذار خواهد بود و آیا هفته آینده طلسم انتخاب وزیر نیروی دولت دوازدهم شکسته خواهد شد.
نظر موافق
«اردکانیان» یک برند جهانی است
سیدابوالفضل موسوی‌بیوکی- عضو کمیسیون عمران مجلس| دلایل موافقت و مخالفت‌ها در هر حوزه‌ای هیچ‌‌وقت منطقی به نظر نمی‌رسد؛ مثلا اگر یک مدیر به دلیل سوابق تحصیلی‌اش انتخاب شود، مخالفان می‌گویند سوابق تحصیلی بدون سوابق اجرایی ارزشی ندارد؛ اگر هم بر عکس این باشد باز هم نظر مخالفان عکس این می‌شود؛ با همه اینها اما وزیر پیشنهادی وزارت نیرو هم سوابق تحصیلی دارد و هم اجرایی؛ همین هم شده که توانسته در لیست موافقان قرار بگیرد. سید ابوالفضل موسوی‌بیوکی، عضو کمیسیون عمران مجلس یکی از کسانی است که مدتی قبل نیز طی نامه‌ای که برای رئیس جمهوری ارسال کرد، نام مهندس اردکانیان را در صدر لیست وزرای پیشنهادی نیرو نوشت. این نماینده مجلس در این‌باره به «شهروند» می‌گوید:
«مهندس اردکانیان مانند بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت و محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه یک برند جهانی است. او در حوزه خودش چهره‌ای متخصص و صاحبنام در جهان و مجامع بین‌المللی است و این موضوع اهمیت ویژه‌ای برای کار تخصصی این وزارتخانه دارد. بحث اصلی در وزارتخانه نیرو مسأله آب و بحران آب است؛ موضوعی که تخصص اصلی آقای اردکانیان است و ایشان در این حوزه استاد تمام هستند. بنابراین باید گفت شاید ٤الی ٥ نفر مانند او در کشور داشته باشیم.»
موسوی‌بیوکی که خودش نیز از خطه فلات مرکزی و استان یزد است، درباره دلیل مخالفت‌ها با وزیر پیشنهادي نیرو اظهار می‌کند: «اگر چه بحث زادگاه و یزدی‌بودن ایشان و آقای بی‌طرف از طرف برخی از مخالفان مطرح شد، اما خیلی از مخالفان ایشان نیز بعد از این‌که با سوابقش بیشتر آشنا شدند، نظرشان تغییر کرد. مشکلات مهم بحث آب است؛ تخصص ایشان نیز آب است در آن مقطع زمانی که مطرح می‌شود، خودش تصمیم‌گیرنده نبوده اما با توجه به سوابق مدیریتی و تخصصی که دارد، به طور قطع از عهده وزارت نیرو برمی‌آید.»
این نماینده مجلس در پایان با تأکید بر این‌که بحث‌های حاشیه‌ای پیرامون آقای اردکانیان کمرنگ شده، در این‌باره می‌افزاید: «سوابق کاری و علمی آقای اردکانیان در کنار مناعت طبع و رفتار او باعث شده تا مخالفت‌ها نیز نسبت به ایشان کمرنگ‌تر شود. این وزیر پیشنهادی در جلسات متعدد به صورت کاملا تخصصی پاسخگوی سوالات بوده است و به همه مسائل با دیدگاه علمی و کاملا کارشناسانه پاسخ می‌دهد؛ بنابراین همه این فاکتورها برای تصدیگری وزارت نیرو قانع‌کننده است.
نظر مخالف
از اردکانیان پرسیدم چرا بی‌طرف رأی نیاورد؟!
سهراب گیلانی- نماینده مردم شوشتر و گتوند و دبیر کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس| نظر نمایندگان خوزستان درباره وزیر نیرو هنگام رأی اعتماد به حبیب‌الله بی‌طرف مشخص شد. همان روزی که حبیب‌الله بی‌طرف از مجلس رأی اعتماد نگرفت، مشخصا بیشتر نمایندگان حوزه زاگرس جزو کسانی بودند که به او رأی ندادند. بحران آب و سد گتوند در این منطقه باعث شده است که خوزستانی‌ها خاطره خوبی از طرح‌های عمرانی وزارت نیرو در دهه گذشته نداشته باشند. با همه اینها بی‌طرف رأی نیاورد اما وزیر پیشنهادی رئیس‌جمهوری برای وزارت نیرو فردی است که در دوران وزارت بی‌طرف معاون او بود و همین هم شده که انگشت اتهام مخالفان به سمت او نشانه رفته و برخی او را هم شریک جرم بی‌طرف می‌دانند.
سهراب گیلانی، نماینده مردم شوشتر و گتوند که از نزدیک با درد و مشکلات مردم این منطقه آشناست، یکی از کسانی است که چندان با اردکانیان موافق نیست، اما در جلسات متعددی که تاکنون با او داشته مشکلات این منطقه را مطرح کرده است. او در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «ما حرفی که داریم این است که چرا بی‌طرف افتاد؟ چرا نتوانست رأی نمایندگان خوزستان را داشته باشد؟ مردم خوزستان انتظار دارند زیرساخت‌های این منطقه تقویت شود. در این رابطه چند موضوع مهم وجود دارد. اول این‌که بحث اقلیم خوزستان مسأله مهمی است. این منطقه گرم و خشک است و تغییرات آب‌وهوایی و ریزگردها مشکلات زیادی را برای خوزستانی‌ها به همراه داشته است.
نکته بعدی مشکلات آب شرب، برق و سایر مشکلات نیز باعث شده که در چند‌سال اخیر خوزستانی‌ها به شهرهای دیگر کشور مهاجرت کنند. بنابراین بخش زیادی از این مشکلات با تدبیر وزارت نیرو حل خواهد شد.» گیلانی با بیان این‌که مسأله اسفبار در این منطقه سد گتوند است، در این‌باره می‌افزاید: «کوه نمکی پشت این سد تشکیل شده و حالا ٧میلیون تن نمک آب شده و به داخل حوضچه سد سرازیر شده است. شوری آب پشت سد سه برابر شوری آب خلیج‌فارس شده است و این بسیار خطرناک است، چرا که با یک زمین‌لرزه یا سیلاب، این آب سنگین و نمکی گتوند تا خرمشهر را تخریب خواهد کرد.»
نماینده مردم شوشتر و گتوند اظهار می‌کند: «آقای اردکانیان باید به فکر حل این مشکلات باشد و باید به ما برنامه بدهد. من در جلسه چند روز پیش که با ایشان داشتم از او پرسیدم که فکر می‌کنید دلیل رأی نیاوردن آقای بی‌طرف چه بود؟ وزیر نیرو باید دغدغه همه مردم کشور را بشناسد و تنها به فکر آبادانی یک منطقه نباشد. در این جلسه آقای اردکانیان گفت من پزشک آب هستم و حتی گفت روی کاغذ می‌نویسم و اگر در دوران وزارتم به وعده‌هایم عمل نکردم من را استیضاح کنید.»
نظر کارشناسمتخصص اما سیاسی
حسین هاشمی‌تختی نژاد- عضو کمیسیون عمران مجلس| دلایل ارزیابی وزیر نیرو چند وجهی است. حالا کم‌کم شمارش معکوس برای وزارتخانه بی‌وزیر نیرو آغاز شده و تا چند روز دیگر جمع‌بندی‌های مسئولان و کارشناسان درخصوص انتخاب وزیر پیشنهادی دولت مشخص می‌شود. حسین هاشمی‌تختی‌نژاد، عضو کمیسیون عمران مجلس یکی از کسانی است که براساس ارزیابی‌هایش از رضا اردکانیان نه‌چندان موافق است و نه‌چندان مخالف. او دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «ما به چند دلیل دل‌مان می‌خواهد وزارت نیرو وزیر داشته باشد، چراکه این وزارتخانه چند ماه است که وزیر ندارد و به همین علت کارها به آن شکل که باید انجام داده شود،
انجام نمی‌شود. این درحالی است که وزارت نیرو نقشی کلیدی در مدیریت بحران آب و برق کشور ایفا می‌کند و هرچه زودتر باید تکلیف آن مشخص شود. در رابطه با وزیر پیشنهادی نیرو باید گفت او تجربه خوبی در این زمینه دارد و در این حوزه زیاد کار کرده است. بنابراین این دو دلیل برای این‌که کمک کنیم تا او در مجلس رأی بیاورد، کاملا متقاعد‌کننده است، اما از طرف دیگر نگرانی‌ای نیز در این خصوص وجود دارد، آن هم این است که آقای اردکانیان یک چهره سیاسی است و بیم آن وجود دارد که با تصدیگری وزارت نیرو فضای وزارتخانه را سیاسی کند.»
هاشمی‌تختی‌نژاد معتقد است با همه مشکلات پیش‌رو بحران آبی کشور هرچه زودتر باید تکلیف وزیر نیرو مشخص شود و در رابطه با اولویت‌های کاری این وزارتخانه می‌افزاید: «بحران آب مسأله‌ای جدی در کشور است و به همین علت حل مشکلات آب و سفره‌های زیرزمین و خشک‌شدن تالاب‌ها در نتیجه پروژه‌های عمرانی و سدسازی باید در اولویت‌های وزارت نیرو قرار بگیرد.» این نماینده مجلس با تاکید بر این‌که قیمت برق نیز باید یکسان‌سازی و تعدیل شود، اظهار می‌کند: «در برخی از مناطق گرمسیری مردم مجبور به استفاده از کولرهای گازی هستند. در چند‌سال اخیر با افزایش قیمت برق مشکلی جدی برای مردم ایجاد شده است، به‌طوری که حتی قبض برق یک خانه روستایی نیز یک‌میلیون تومان آمده بود! خب این منطقی نیست و قطعا روستاییان توان پرداخت چنین مبلغی را ندارند. بنابراین وزیر نیرو دولت دوازدهم باید به مسأله تعدیل قیمت‌ها و کاهش قیمت برق توجه داشته باشد، چراکه همه این مسائل یک بحران ملی است که در صورت حل آن رضایت مردم کشور به دست می‌آید.»
تجربه دیگران«انرژی» وزارتخانه‌ای جهانی
بیشتر کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه جهان وزارتخانه‌ای تحت عنوان وزارت نیرو یا وزارت انرژی دارند که درگیر مسائل انرژی و ایمنی در دولت‌ها هستند، بنابراین وزارت نیرو نقشی کلیدی در کشورها و دولت‌ها دارد و براساس نیازها و بحران‌های مربوط به حوزه‌اش فعالیت می‌کند.
آمریکا: ایالات‌متحده آمریکا کشوری پهناور با سیستم حکومتی جمهوری مشروطه است. نظام سیاسی این کشور یک نظام فدرالی است و رئیس‌جمهوری نیز به‌عنوان قوه مجریه از طرف مردم انتخاب می‌شود. تشکیل وزارتخانه‌های مختلف در کشور توسعه‌یافته آمریکا یکی از نیازهای اصلی و اساسی اداره کشور است. این نوع وزارتخانه‌ها در هر کشوری براساس نیازها و بحران‌های روز مربوط به اقلیم خود فعالیت می‌کنند. برنامه جنگ‌افزار هسته‌ای کشور، تولید رآکتور هسته‌ای برای نیروی دریایی، نگهداری انرژی، پژوهش‌ها در زمینه انرژی، دفع ضایعات هسته‌ای و توسعه انرژی داخلی از وظایف وزارتخانه انرژی در آمریکاست. درحال حاضر «ارنست مونیز» وزیر انرژی آمریکاست و طبق سیاست‌های دولت دونالد ترامپ این وزارتخانه قرار است در حوزه انرژی نقش مهمی را ایفا کند. با این حال، طوفان‌ها در چند ماه گذشته باعث شد تا مشکلات زیادی برای وزارت انرژی این کشور به وجود بیاید.
افغانستان: دولت افغانستان نیز وزارتخانه‌ای به نام وزارت انرژی دارد. پس از تشکیل دولت انتخابی رئیس‌جمهوری حامد کرزی، محمد اسماعیل‌خان را به‌عنوان وزیر انرژی و آب به پارلمان معرفی کرد و او نیز توانست رأی اعتماد به دست بیاورد، اما درحال‌حاضر علی احمدعثمانی، وزیر این وزارتخانه در افغانستان است. او قبل از انتخاب‌شدنش ضعف مدیریتی در اجرای پروژه‌های وزارت انرژی و آب را از چالش‌های بزرگ این کشور دانست و وعده اصلاح نظام مدیریتی وزارت انرژی و آب را داده بود.
به‌ناز مقدسی
- 10
- 2
