«صدای مردم»؛ این بهترین عبارتی است که می‌توان درباره مواضع سیاسی و اقتصادی حجت‌الاسلام شیخ قدرت‌ا... علیخانی به کار برد.کسی که سه دوره نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی بوده و امروز به یکی از پناهگاه‌های اصلی مردم برای بیان دردها و مشکلات خود تبدیل شده است.حجت‌الاسلام علیخانی که از سابقون انقلاب اسلامی است با صدایی گرفته عنوان می‌کند:«میزان فقری که امروز در جامعه وجود دارد نگران‌كننده است. بسیاری از مردم از بیان دردهای خود به دلیل شرم و حیا خودداری می‌کنند و در واقع آبروداری می‌کنند».
ایشان ادامه می‌دهد:«اگر واقع بین باشیم باید عنوان کنم که اعتماد بخش‌هایی از جامعه از مسئولان سلب شده و اگر این وضعیت ترمیم نشود نمی‌توان به بهبود وضعیت جامعه در آینده امیدوار بود». مشاور پارلمانی مرحوم آیت ا... هاشمی در مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین با انتقاد از رویکرد برخی از وزرا عنوان می‌کند:«متاسفانه آقای روحانی هنوز موفق نشده‌اند پاسخ مناسب و متناسب با ۲۴میلیون رأیی که مردم به ایشان داده‌اند، را به جامعه بدهند».
در ادامه متن گفت وگوی آرمان با حجت‌الاسلام قدرت‌ا... علیخانی را از نظر می‌گذرانید.
افکار عمومی و بدنه جریان اصلاحات به چه میزان از عملکرد دولت دوازدهم رضایت دارند؟ ناآرامی‌های اخیر چه تاثیری در رفتار دولت داشته است؟
در شرایط کنونی کشور با چالش‌ها و مشکلات زیادی مواجه است و به همین دلیل دولت آقای روحانی کار سختی در آینده پیش‌رو خواهد داشت. با این وجود برخی تلاش می‌کنند مشکلات کنونی کشور را به مشکلات اقتصادی تقلیل بدهند و همه چیز را در وضعیت اقتصادی مردم خلاصه کنند. به نظر من نباید همه چیز را به مسائل اقتصادی تقلیل داد. بدون شک در ناآرامی‌های اخیر مسائل سیاسی نیز دخیل بود و نمی‌توان منکر این قضیه شد.کشور ما دارای جمعیت جوانی است و به همین دلیل ما باید دغدغه‌های جوانان را در زمینه‌های مختلف جدی تلقی کنیم. بنده مرتب با مردم در ارتباط و از نزدیک با مشکلات آنها آشنا هستم. وضعیت فقر موجود در جامعه بسيار نگران‌كننده است و در نوع خود یک فاجعه است. در شرایط کنونی مراکز رسمی آمارهایی درباره فقر در جامعه ارائه می‌کنند که به نظر مي رسد با واقعیات همخوانی ندارد و وضعیت فقر بسیار جدی‌تر و گسترده‌تر از این آمارهاست.
چرا چنین اتفاقی رخ داده است؟
اين موضوع معلول عوامل مختلف كوتاه مدت و بلندمدت داخلي و حتي خارجي است. اما مهمترين عامل سياست‌هاي غلطي است كه در حوزه‌هاي مختلف براي دوره‌هاي طولاني اجرا شده و اكنون آثار و نتايج آن به‌آن شكل خود را نشان مي‌دهند. اين وضعيت نگران‌كننده فقط در حوزه اقتصادي نيست، در حوزه اجتماعي و آسيب‌هاي آن كه امروز موجب جلب توجه همگان شده است نيز همين صدق می‌کند. عبور از اين وضعيت نيازمند عزم و اجماع ملي و تغييرات جدي در برخي سياست‌ها، برنامه‌ها و البته رويكرد مديران در همه قوا به ويژه دولت است و تا اين اتفاق نيفتد، نمي‌توان نسبت به بهبود شرايط خوش‌بين بود.
بر چه اساسي فقر موجود را بسيار نگران كننده مي‌دانيد؟
در سال‌های اخیر دولت بودجه سازمان‌هایی مانند کمیته امداد و بهزیستی را چندین برابر کرده است. این در حالی است که عده‌ای به دلیل شرم و حیایی که دارند وضعیت خود را به کمیته امداد و سازمان بهزیستی اعلام نمی‌کنند و از چنین نهادهایی کمک نمی‌گیرند. در نتیجه بسیاری از مردم آبروداری می‌کنند و مشکلات خود را برای کسی بازگو نمی‌کنند.
۷ ماه از آغاز به كار دولت يازدهم مي‌گذرد. عملكرد دولت را در اين مدت چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
مردم در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ نزدیک به۲۴میلیون به آقای روحانی رأی داده‌اند. این در حالی است که به نظر من آقای روحانی هنوز موفق نشده پاسخ مناسب و متناسب با اين آرا را به جامعه بدهد و اميدوارم زمان نگذرد. ۲۴ میلیون، رأی قابل توجهی است. آقای روحانی مي‌توانست و مي‌تواند با اين پشتوانه قوي از جامعه و پايگاه اجتماعي خود براي حل مشكلاتي كه كشور و دولت با آن مواجه است، كمك بگيرد. اما متاسفانه نه تنها اين اتفاق نيفتاده، بلكه برخي مديران ارشد دولت با مردم رو راست نبوده‌اند و برخي هم فاقد انگيزه لازم براي پيگيري جدي امور هستند. برخي وزرا به‌دليل اينكه دنبال دردسر نبودند - مثلا پرهيز از مواجهه با مجلس يا نهادهاي نظارتي و قضايي- اساسا نمي‌خواستند در دولت باشند و رئيس جمهور آنها را به زور در دولت نگه داشت. مشخص است وزيري كه اينگونه در كابينه مي‌ماند، عملكردش و حتي نوع برخوردش با مردم و حتي حاميان دولت متفاوت مي‌شود و بيشتر منتظر پايان دوره است تا يك اقدام اساسي و ماندگار. سوال مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که درست است که برخی از این وزرا به جریان حامي دولت نزدیک هستند اما در کشور «قحط الرجال» كه نيست، مي توان افراد پر انگيزه، جسور و جوان‌تر را به كار دعوت كرد. نكته ديگر توصيه‌اي است كه به آقاي رئيس جمهور دارم و آن اين است كه برخي اقدامات و گزارشات وزرا را به‌شكل دقيق‌تري بررسي نمايند. از اين نظر كه اگر برخي طرح هايي كه آقايان در جهت خدمت‌رساني ارائه مي‌كنند، عملي است، ابتدا اجرا و سپس خبرش را به رئيس جمهور براي اعلام بدهند، نه اينكه از رئيس جمهور براي اعلام برخي طرح‌ها كه قابليت اجراي كامل ندارد، هزينه كنند. ما حامی دولت آقای روحانی بوده‌ایم و امروز هم هستیم. با این وجود هنگامی که مي‌بينيم يك مدير مياني دولت با خود دولت و برنامه‌هايش هماهنگ نيست و تغيير هم نمي‌كند، متعجب مي‌شويم. متاسفانه همچنان مديراني در سطوح مختلف دولت حضور دارند كه هيچ اعتقادي به شعارها، برنامه‌ها و سياست‌هاي اين دولت ندارند. به همین دلیل نیز نوعي انفعال در دولت به‌وجود آمده است.
چرا آقای روحانی به حضور وزرایی که علاقه‌ای به حضور در دولت ندارند، اصرار و پافشاری می‌کند؟
اگر این سوال از ایشان پرسیده شود به احتمال زیاد ایشان عنوان خواهند کرد که این افراد کارشناس و خبره کار بوده‌اند و به همین دلیل دولت از آنها استفاده کرده است. به هر حال آقای روحانی در این زمینه استدلال خاص خود را خواهد داشت. با این وجود بنده به عنوان یک فعال سیاسی و فردی که سه دوره در مجلس حضور داشتم چنین استدلالی را نمی‌پذیرم. برخی از وزرایی که از مجلس شورای اسلامی آرای خوبی هم کسب کردند فاقد کارآیی لازم هستند. بدون شک یکی از مهمترین دلایل نارضايتي‌های اخیر فاصله مسئولان از مردم و بی‌مهری نسبت به آنها بوده است. امروز در آستانه ۴۰سالگي انقلاب اسلامی، هنوز برخي ادارات و دستگاه‌ها در بخش‌هاي مختلف رفتار مناسبي با مردم ندارند. هنگامی که یک معترض رفتار غيرعادي نشان مي‌دهد، يك خانم در خیابان حجاب خود را برمی‌دارد، فردي با قمه به يك نهاد ریاست جمهوری حمله‌ور مي‌شود يا يك معترض مقابل مجلس روي سقف اتوبوس خود مي‌رود، در واقع عصبانیت خود را از وضعیت موجود جامعه و عملکرد برخي مسئولان نشان می‌دهد. اينها نشانه عصبانیت مردم است. این مردم همان مردمی هستند که در طول هشت سال جنگ تحمیلی برای شهادت از یکدیگر سبقت می‌گرفتند. چه شده که به این روز افتاده‌اند و دست به چنین کارهای می‌زنند؟ مسبب اصلی این وضعیت چه کسانی هستند؟ بنده نمی‌گویم همه مردم دست به چنین کارهایی می‌زنند؛ اما همین افرادی که چنین کارهایی را انجام می‌دهد به دلیل عملکردهاي نامناسب است که موجب شده اعتماد بخش‌هایی از جامعه از مسئولان سلب شود. در نتیجه تا زمانی که این مسأله ترمیم نشود نمی‌توان نسبت به بهبود وضعیت جامعه امیدوار بود.
شما تاكيد زيادي بر ارتباط ميان ناآرامي‌هاي اخير و عملكردها داريد...
بله. مسئولان باید به صورت جدی این سوال را از خود بپرسند که چه شد که به یک‌باره يك موج اعتراضي شكل گرفت؟ مردمی که انقلاب کردند، در جنگ تحمیلی سنگ تمام گذاشتند و عزیزان خود را برای حفظ نظام و انقلاب دادند و همواره پشتیبان و حامی نظام بودند. البته نبايد از برخي رويكردهاي يأس آفرين هم غافل شد. اينكه چرا صداوسيما فقط نكات منفي را در دولت مي بيند و منعكس مي‌كند. اينكه برخي ائمه جمعه در نماز جمعه به جای اینکه مردم و گروه‌های سیاسی را به وحدت دعوت کنند و عامل وحدت باشند، موضع‌گیری سیاسی و جناحي می‌کنند و موجب پيدايش زمینه دو دستگی در جامعه مي شوند.
فاصله مسئولان با مردم چگونه ترمیم می‌شود؟
ارتباط با مردم و نخبگان براي بيان واقعيات. بايد درخصوص مشكلات با مردم با صداقت و صراحت صحبت كرد و از مسيرهاي سخت موجود و آينده و راهكارهاي عبور از آنها سخن گفت. مردم اگر ببينند با آنها صادقانه و شفاف مسايل در ميان گذاشته مي شود حاضرند همراهي كنند و حتي هزينه‌هاي آن را هم بپردازند. نكته ديگر، شنيدن صدا و مطالبات مردم در همه حوزه‌ها و از سوي همه دستگاه‌ها و مسئولان است و نمايش اين اراده كه كشور و مسئولان آن توانايي و قصد عبور از چالش‌ها را به دور از درگيري‌هاي جناحي و مچ‌گيري‌هاي سياسي دارند. اگر این وضعیت ترمیم نشود نارضايتي‌ها در کشور به شکل جدی‌تری تکرار خواهد شد و در آن زمان به راحتی نمی‌توان آن را کنترل کرد. مخاطب سخن من فقط دولت نيست و اگر بر دولت تاكيد مي‌كنيم علت اين است كه به‌هرحال به‌لحاظ اجرايي مردم ارتباط و انتظار بيشتري از دولت نسبت به سايرين دارند.
ارتباط دولت با جامعه و حاميانش را همچنان ضعيف مي‌دانيد؟
ارتباط با مردم صرفا به معني گفت‌وگوی يك طرفه نيست. به عنوان مثال آقای روحانی در گفت‌وگوی تلویزیونی اخیر خود حرف جدیدی برای مردم نداشت و دو هفته پس از آن نيز در نشست خبری عمدتا همان مواضع قبلی را تکرار کردند. شايد اغلب کارشناسان سیاسی و رسانه‌ای با این سخن بنده هم عقیده باشند که هیچ ضرورتی برای برگزاری نشست خبری مجدد آقای روحانی وجود نداشت. در ارتباط با حاميان نيز دولت آقای روحانی همچنان نتوانسته ارتباط منسجم و تاثیرگذاری با حاميانش و جریان‌های سیاسی اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا برقرار كند.
منشأ این عدم ارتباط را باید در دولت جست‌وجو کرد و یا در بین جریان‌های حامی دولت؟
منشأ این عدم ارتباط را باید در دولت جست‌وجو کرد. آقای روحانی پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ جلسه‌اي با اصلاح طلبان برگزار کرد. من در آن جلسه درباره دو موضوع به آقای روحانی هشدار دادم و متاسفانه هر دو درست از آب در آمد. در شرایط کنونی رئیس دولت اصلاحات، بزرگان جریان اصلاحات و تشکل‌هایی مانند مجمع روحانیون مبارز از آقای روحانی حمایت می‌کنند. با این وجود رویکرد دولت در این زمینه سوال برانگیز است و به نظر مي‌رسد رويكرد دفتر آقای روحانی كه در گذشته عدم تمایل برای ارتباط با جریان حامی آقای روحانی با دولت بوده هنوز تغيير نكرده است و برخي هم مدعي نقل قول‌هايي هستند كه گفته شده اصلاح‌طلبان نقشی در پیروزی آقای روحانی در انتخابات نداشته‌اند، بلکه جریان اعتدال‌گرا بوده كه با حمايت از آقای روحانی، ایشان را به ریاست جمهوری رسانده است كه اميدوارم اين نقل قول‌ها صحيح نباشد. به نظر من آقاي واعظی بايد رويه غلطي را كه در گذشته وجود داشت تغيير دهد و راه را براي ديدارها، انتقادات و مشورت‌هاي جریان‌هاي اصلاح‌طلب و اصولگرا با آقای روحانی باز كنند كه اين بزرگترين خدمت به دولت است. ما باید این واقعیت را بپذیریم که در شرایط کنونی دولت آقای روحانی بهترین دولت ممکن است. ما در بین کاندیداهای ریاست جمهوری بهترین گزینه را برای ریاست جمهوری انتخاب کردیم. اما با اين وجود نقدهاي خود را هم بيان مي‌كنيم. برخي از شخصیت‌های سیاسی اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا نسبت به رویکردهايي از دولت انتقاد دارند و شاید مواضعشان نیز تندتر از بنده باشد. با این وجود اغلب این افراد پیش خود فکر می‌کنند اگر انتقادات خود را مطرح کنند باعث تضعیف دولت خواهد شد. به همین دلیل نیز از بیان انتقادات خودداری می‌کنند.
شما که با آقای دکتر جهانگیری رابطه نزدیک دارید آیا ایشان نسبت به رویکرد برخی افراد در نهاد ریاست جمهوری دلخوری دارند؟
آقای جهانگیری بزرگتر از آن است که نسبت به چنین مسائلی واکنش نشان بدهد. نديدم و نشنيدم ایشان هیچ‌گاه از این وضعیت گلایه كنند. اما بعيد نيست جريان‌هايي بي‌ميل به محدود كردن قدرت عمل ايشان باشند. باید این مسأله را پذيرفت که اين آقای جهانگیری است كه در همه ابعاد به دولت کمک می‌کند. دو نكته آخرم اين است كه اول، حضور مردم در صحنه همواره مشكلات را برطرف كرده است. اين مردم شايسته بهترين سپاس‌ها و احترام هستند. در راهپيمايي ۲۲ بهمن به ويژه در تهران كه خود حضور داشتم و در اين شرايط تهديدات خارجي و مشكلات داخلي، به حق حضور مردم گسترده و خيره‌كننده بود كه با هيچ زباني قابل توصيف نيست. دوم، با وجود نقدهايي كه بيان كردم، معتقدم كه دولت خدمات بزرگي در حوزه هاي مختلف داشته است و به همين دليل انتظار همچنان از دولت بالاست؛ اما نه دولت رسانه براي انعكاس آنها دارد و نه صداوسيما آنها را به‌شكل مطلوب براي اميدبخشي به مردم منعكس مي‌كند.
احسان انصاری
- 13
- 2
