مدیران غیرهمسو؛می‌مانند یا می‌روند

حسن روحانی دیروز در مراسم گرامیداشت هفته کارگر بار دیگر سخنان خود را بر روی نوع مدیریت مدیران ارشد خود متمرکز کرد و گفت که «در ذهنم وزرای خود را به دو دسته تقسیم‌بندی می‌کنم؛ هر دو دسته پرتلاش هستند یک عده از اول‌ سال نوایشان نوای ناامیدی است می‌گویند امسال بودجه کم است، نفت ارزان شد و نفروختیم و مالیات چه شد؟ امسال وضع بد است و خشکسالی است که تلاش کردم گوش من نسبت به اینها کم بشنود؛ اما یک عده همیشه امیدوارانه حرف می‌زنند و می‌گویند مشکل این است و باید بیشتر تلاش کنیم. هم پیشنهاد می‌دهند

و هم امیدوارند.»

به نظر می‌رسد که رئیس‌جمهوری همچنان دل پری از شیوه کار مدیران ارشد خود دارد؛ چرا که وی چندی پیش در نشست هم‌اندیشی مدیران ارشد دولت تدبیر و امید راه انتقاد را از مدیران خود باز کرده بود. روحانی در آن نشست اظهار کرد که «مدیران دولتی ما روزه سکوت گرفته‌اند. نمی‌دانم از چه می‌ترسند. هر کس در پست مدیریتی خود باید بداند طبق قانون اساسی و وظیفه شرعی، دارای توانمندی بالایی است و باید به وظیفه خود عمل کند و اگر می‌ترسد و از اخم این و آن هراس دارد، باید کنار برود. واجب نیست این افراد تا پایان چهار ‌سال بر صندلی خود بنشینند.» اکنون که انتقادات روحانی از مدیران سطح بالای خود اوج گرفته، چه کسی باید با آنها برخورد کند یا برای ادامه کار امیدوار نگه دارد؟ پرسشی که اصحاب سیاست نیز سعی در رسیدن به آن دارند.

سخنان روحانی درباره لزوم ایستادگی مدیران دولتی در برابر فشار، با واکنش‌هایی عمدتا انتقادی روبه‌رو شد. به گفته یک نماینده مجلس، تنها کسی که می‌تواند «برخورد قاطع» کند، شخص رئیس‌جمهوری است. اظهارات روحانی با واکنش‌های متفاوتی از سوی رسانه‌ها و چهره‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب رو‌به‌رو شد. گر چه رسانه‌های اصولگرا سخنان روحانی را محمل مناسبی برای حمله به او یافتند، اما اصلاح‌طلبان نیز عمدتا رویکردی انتقادی به اظهارات او داشتند.

مدیران ترسو؟

حسن روحانی یک هفته پیش در جمع مدیران ارشد دولتی ضمن انتقاد از مدیرانی که «روزه سکوت گرفته‌اند» و «معلوم نیست از چه می‌ترسند»، گفته بود: «هر کس در پست مدیریتی خود باید بداند طبق قانون اساسی و وظیفه شرعی دارای توانمندی بالایی است و باید به وظیفه خود عمل کند و اگر می‌ترسد و از اخم این و آن هراس دارد، باید کنار برود. واجب نیست این افراد تا پایان چهار ‌سال بر صندلی خود بنشینند.» روحانی با بیان این‌که مدیران باید از اختیارات خود استفاده کنند، افزوده بود: «وقتی کسی از تلفن یا اخم یک نفر می‌ترسد و عقب‌نشینی می‌کند، این صندلی مدیریت بر او حرام می‌شود، بنابراین باید صندلی را رها کند و کنار برود.»

درخواست برخورد از خود روحانی

حمیده زرآبادی، عضو فراکسیون امید مجلس، روز یکشنبه ۲ اردیبهشت در همین رابطه به اعتمادآنلاین گفته که «اگر چنین افرادی در دولت وجود دارند، کسی که می‌تواند آنها را عزل کند شخص رئیس جمهوری است. اگر روحانی احساس می‌کند چنین افرادی در دولت وجود دارند در هر سمتی هم که باشند، باید آنها را عزل کند.» این نماینده اصلاح‌طلب با اشاره به نارضایتی عمومی از «سیاست‌گذاری‌های اقتصادی، سیاست‌های ارزی، پولی و بانکی» از یک‌سو و نارضایتی از سیاست‌های مرتبط با آزادی‌های اجتماعی و مدنی، «بحث‌های دانشگاهی، موضوع شبکه‌های اجتماعی و برخورد نیروی انتظامی» از سوی دیگر افزود: «به ‌هر حال شخص رئیس‌جمهوری بهتر می‌تواند منظورش را بیان کند و کسی هم که می‌تواند برخورد قاطع انجام دهد، شخص رئیس‌جمهوری است؛ چرا که این موضوع از اختیارات او است.»

زرآبادی سپس با تأکید بر لزوم «بازسازی در کابینه دولت» گفت: «به نظر می‌رسد در تیم اقتصادی، آن سیاست‌گذاری و اقداماتی که انتظار می‌رفت، انجام‌ نشده و در این راه موفق نبودند. بنابراین می‌توان در بخش اقتصادی با تغییراتی یک انسجامی به وجود آورد و مشکلات را برطرف کرد. در بخش‌هایی که مربوط به آزادی‌های اجتماعی و مدنی است نیز به نظر می‌رسد نیازمند به بازنگری باشیم.»

این وضع مشکلاتی را برای دولت ایجاد می‌کند

البته داستان غیرهمسوبودن برخی مدیران دولتی با سیاستگذاری‌های دولت مستقر مسبوق به سابقه است و در دوره اول روحانی نیز بحث آن داغ بود؛ یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این مورد گفته که «حضور مدیران ناکارآمد، کشور را با مشکلاتی مواجه می‌کند برای همین دولت و در رأس آن روحانی، باید به‌ناچار در مورد برخی مدیران سیاسی خود تجدیدنظر کند.» محسن مهرعلیزاده در گفت‌وگو با ایلنا، در مورد عدم هماهنگی برخی مدیران اجرایی با سیاست‌های دولت یازدهم اظهار کرد که «درصد بالایی از مدیران هنوز به این دولت اعتقاد ندارند، حتی شنیده‌ام آمار این مدیران با عدد و‌ درصد به دولت رسیده است. استاندار اصفهان گفته بود که «افرادی از دولت قبل باقی ماندند که همراهی لازم را با دولت روحانی ندارند، اگر قرار باشد وضع به همین منوال پیش برود، موضوع تعارف‌بردار نیست؛ چرا که این مسأله مشکلات زیادی را برای دولت ایجاد می‌کند.»

انتقاد روحانی از مدیران دستمایه حمله مخالفان

رسانه‌های اصولگرا اما عمدتا با اشاره به وضع اقتصادی کشور به سخنان روحانی تاختند. روزنامه کیهان در این میان در شماره روز یکشنبه، ۲ اردیبهشت خود نوشت: «رئیس‌جمهوری در حالی با فرافکنی تلاش می‌کند که سکوت معنادار مدیران دولتی را به مسائلی مبهم و خیالی ارتباط دهد که کارنامه خالی از عملکرد و عدم تحقق شعارها و وعده‌های دولت در حوزه مختلف به‌ویژه وعده‌های برجامی، پشت پرده سکوت امروز مسئولان دولت در برابر مردم را به خوبی عیان کرده است.» روزنامه جوان نیز در گزارش همین روز خود از اظهارات روحانی، او را متهم کرده که با به میان کشیدن پای «یک نهاد نظارتی (احتمالا سازمان بازرسی کل کشور) باعث شده تا «به‌ یک‌باره همه سایت‌های داخلی و رسانه‌های معاند خارجی را روی همان موضوع متوقف کند.»

اشاره این روزنامه به انتقاد روحانی از دخالت دستگاه‌های نظارتی در فعالیت‌های اجرایی است. روحانی گفته بود: «زمانی یک دستگاه نظارتی برای یک وزارتخانه دولت نوشته بود که در خرید هواپیما چه نوع هواپیمایی را باید خریداری کند و بنده برای آن دستگاه نوشتم که به تو چه ربطی دارد و تو چه کاره‌ای که دخالت می‌کنی. تصور کرده‌اند که چون دستگاه نظارتی هستند، باید نوع هواپیما، خودرو و دارویی را هم که می‌خواهیم خریداری کنیم آنها مشخص کنند. در صورتی که آنها اگر تخلفی بر مبنای قانون دیدند، باید اعلام کنند. البته اگر بر مبنای قانون باشد، نه بر مبنای عقل ناقص خود؛ عقل ناقص تو که مبنا نیست، آقای دستگاه نظارتی.» روحانی با اشاره به این‌که مدیران دولتی نباید به نامه‌های تهدیدآمیز دیگر نهادها «اعتنا» کنند، خطاب به آنها گفته بود: «اگر می‌ترسید به آنها جواب دهید، برای من بفرستید تا من پاسخ دهم.»

در این میان برخی رسانه‌های اصلاح‌طلب یا میانه‌رو نیز همچون «ایران»، «جمهوری اسلامی» و «سازندگی» از اظهارات روحانی به‌عنوان سخنانی دلگرم‌کننده در ترغیب مدیران به جسارت بیشتر استقبال کرده‌اند. «آرمان امروز» اما تلویحا خواستار برگذشتن روحانی از «حرف» به مرحله «عمل» شده و «اعتماد» هم از سخنان روحانی نتیجه گرفت که او در مجموعه دولت تحت امرش تنهاست.

آیت وکیلیان