چهل سال از انقلاب اسلامي مي‌گذرد و در اين مدت دولت‌هاي مختلفي بر سر کارآمده‌اند، اما روساي دولت‌ها در پايان دوره خود با مساله‌اي مشترک به نام حاشيه‌روي مواجه شدند. اينکه چرا روساي دولت‌ها در پايان دوره به حاشيه رفته و مورد عتاب قرار مي‌گيرند، پرسشي است که براي همه روساي جمهور مطرح شده است. البته نبايد از اين مساله نيز گذشت که خود روساي جمهور نيز به اين مساله دامن زده‌اند؛ مثلا احمدي‌نژاد در زمان رياست جمهوري به تخريب دولت‌هاي پيشين پرداخت و روحاني نيز دولت احمدي‌نژاد را.
همين امر موجب نگراني مردم نسبت به عملکرد آنها شده است. در اين ميان حسن روحاني که هنوز دوره‌اش به پايان نرسيده براي اينکه بتواند دوسال پاياني را به سلامت طي کند بايد به مردم بازگردد و مطالبات و وعده‌ها را محقق کند.
چرا رؤساي جمهور به حاشيه رانده مي‌شوند؟
نگاهي به دولت‌هاي پس از انقلاب يا به عبارت بهتر پس از دوران دفاع مقدس نشان مي‌دهد که اين دولت‌ها فارغ از تعلقات جرياني و جناحي همواره در طول دوران فعاليت خود به‌خصوص در مدت زمان پاياني دوره خود به انواع و انحاي گوناگوني به حاشيه رانده شده‌اند. اين موضوع را مي‌توان در دولت سازندگي مرحوم آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني، دولت اصلاحات، دولت احمدي‌نژاد و دولت تدبير و اميد حسن روحاني به وضوح مشاهده کرد. دولت هاشمي به ليبرال بودن، سرمايه‌داري و اشرافي‌گري متهم بود، دولت اصلاحات به غرب‌گرا بودن، دولت احمدي‌نژاد به انحراف از انقلاب و دولت روحاني نيز به سازشکاري و بعضا ناکارآمدي متهم است.
پاسخ اينجاست که جامعه و جريان‌هاي سياسي در هر دوره‌اي مطالباتي متناسب زمان و وقت خود دارد و اگر آن مطالبات به اضافه وعده‌هاي داده شده از سوي رئيس‌جمهور عملي نشده يا کمتر بدان پرداخته شود اين مساله موجبات نارضايتي و مورد عتاب قرار گرفتن دولت‌ها را فراهم مي‌سازد. هر چند که برخي معتقدند با توجه به عقبه عملکردي دولت‌ها بايد اين امر را نيز مورد بحث و بررسي قرار داد که اساسا دولت‌ها با توجه به صلاحيت و توانايي، وارد عرصه مديريت کلان کشور شده يا با توجه به مولفه‌هايي ديگر در اين عرصه قدم گذاشتند. پاسخ به اين پرسش مي‌تواند دلايل کارايي يا ناکارآمدي برخي از دولت‌ها را روشن کند. هر چند هر دولتي به ميزان توانايي‌هاي خود عملکردهاي مثبت و منفي از خود برجاي گذاشته، اما اين عملکردها در برخي دولت‌ها مثل دولت اصلاحات کمي پررنگ‌تر و در برخي دولت‌ها مثل دولت احمدي‌نژاد کمي کمرنگ‌تر بوده است. اين در حالي است که برخي تحليلگران معتقدند در کمتر از دو سال باقي مانده به پايان دوره روحاني مي‌توان به نحوي عمل کرد که او نيز به سرنوشتي مانند روساي جمهور پيشين دچار نشود. روحاني بايد به مردم برگردد، سرمايه اجتماعي خود را دريابد و از ياد نبرد که اگر در اين مقام و موقعيت است آراي مردم او را بدين جا رسانده است. پس بايد به وعده‌هاي داده شده و مطالبات مردم رسيدگي کند.
علل افت دولت‌ها
يک فعال سياسي اصلاح‌طلب در اين خصوص اظهار داشت: يکي از دلايل اين مساله برخوردهاي سياسي با افراد است که عمدتا جريانات سياسي مخالف رئيس‌جمهور مستقر با توسل به برخي اقدامات به تخريب و به حاشيه کشيدن رئيس‌جمهور مي‌کنند. مصطفي هاشمي‌طبا به «آرمان ملي» گفت: به طور عموم چون معمولا شرايط کشور در پايان دوره روساي جمهور از اوايل دوره بهتر نيست و معمولا روساي جمهور نتوانستند به قول‌هايي که دادند جامه عمل بپوشانند در پايان دوره مورد عتاب قرار مي‌گيرند. حال بحث عدالت اجتماعي و تفاوت‌هاي طبقاتي نيز مزيد بر علت مي‌شود و از اين روست که روساي جمهور با وعده و وعيد مي‌آيند و وقتي دوره‌شان تمام مي‌شود نتوانسته‌اند کار خود را تمام کنند. معاون رئيس‌جمهور در دولت سازندگي افزود: در نهايت به دليل اينکه منش خاصي در ارتباط با تخصيص اعتبارات، اقتصاد کشور و مردم نداريم طبيعتا دولت‌ها پس از چندي محبوبيت خود را از دست داده و به حاشيه مي‌روند.
روحاني به فکر مردم باشد
يک فعال سياسي اصلاح‌طلب اظهار داشت: در کشور ما بعضا جريانات سياسي مخالف دولت مستقر، فقط به عملکرد دولت ايراد نمي‌گيرند و تلاش مي‌کنند که دولت را وابسته به بيگانگان نشان داده و خائن قلمداد کنند. اين مساله را مي‌توان در دوره‌هاي آقاي هاشمي، اصلاحات، احمدي‌نژاد و اکنون آقاي روحاني مشاهده کرد. علي صوفي درخصوص عملکرد رئيس‌جمهور در دو سال آينده به «آرمان ملي» گفت: در اين موقعيت آقاي روحاني بايد توجه خود را نسبت به مردم بيشتر مي‌کرد، اما با طرح گراني بنزين بيشترين هزينه را خودش پرداخت. اگر آقاي روحاني در چند ماه مانده به انتخابات اين طرح را به تاخير مي‌انداخت و به مردم نشان مي‌داد که به فکرشان است و هرگونه اصلاحات اقتصادي را به شرط آسيب نديدن مردم انجام خواهد داد، مي‌توانست پشتوانه مردمي را داشته باشد، اما متاسفانه آقاي روحاني در همين جريان نيز به مردم پيام مناسبي نداد.
فاصله ميان دولت و ملت کم شود
يک فعال سياسي اصولگرا نيز درخصوص عملکرد دولت‌ها و علل به حاشيه رانده شدن آنها گفت: هر دولتي که بخواهد طرحي را اجرا کند، بايد رضايت مردم را به همراه داشته باشد و با توجيه و تشريح دلايل اقدامش براي مردم آنها را با خود همدل و همراه کنند تا اجراي آن طرح به نحو مطلوب‌تري در جامعه صورت بگيرد و منافع آن نيز براي مردم محسوس باشد. حميدرضا ترقي به «آرمان ملي» گفت: در واقع اشکال بر روش است و خصوصا در دولت‌هايي که تکيه بر راي مردم دارند مهم‌ترين مساله در اجراي سياست‌ها همراه کردن مردم است. دولت به علت فقدان صداقت کامل با مردم و کاهش اعتماد مردم به دولت و عدم اجراي قول‌ها و تعهدات سرمايه اجتماعي خود را از دست داده است. لذا با توجه به اين قضيه بايد در مسير تقويت و افزايش سرمايه اجتماعي خود گام بردارد تا بتواند در جهت پياده کردن تصميمات خود موفق‌تر عمل کند. عضو شوراي مرکزي حزب موتلفه تصريح کرد: رئيس‌جمهور بدون همراهي مردم قادر به حل مشکلات کشور نيست. لذا بايد فاصله ميان دولت و ملت کم شود تا رضايت عامه مردم به‌دست آيد.
روحاني مردم را همراه خود کند
يک فعال سياسي اصولگرا درخصوص چرايي مورد عتاب قرار گرفتن دولت‌ها در پايان دوره اظهار داشت: مکانيزم معيوب انتخاب رئيس‌جمهور در کشور ما به لحاظ نبود احزاب قدرتمند و قوي و اينکه اين افراد بر اساس شعارهاي پوپوليستي انتخاب مي‌شوند و به لحاظ نداشتن تجربه لازم يا عقبه سياسي قدرتمند و کارآمد مورد آزمون ملت قرار مي‌گيرند و با هريک بي‌عهدي که از خود نشان مي‌دهند سرمايه اجتماعي خود را از دست مي‌دهند و عمدتا مورد قضاوت قرار مي‌گيرند.
حسين کنعاني مقدم به «آرمان ملي» گفت: هر کسي هم به جاي روساي جمهور پيشين و کنوني بود همين رويه را طي مي‌کرد. لذا فقط دولت‌هايي مي‌توانند موفق از هشت سال رياست جمهوري بيرون بيايند که به وعده‌هاي خود عمل کنند و کارآمدي خود را نشان دهند. وي ادامه داد: اگر آقاي روحاني بتواند از همين مسئوليت استفاده کند و مردم را با خود همراه سازد، هم براي مشکلات راه حل به‌وجود خواهد آمد و هم اقبال مردم بيشتر مي‌شود و قضاوت مردم نسبت به رئيس‌جمهور تغيير خواهد کرد.
حميد شجاعي
- 14
- 5
