عملیات فرار البغدادی

به گزارش دنیای اقتصاد، هفت ماه از آغاز عملیات موصل می‌گذرد، اما هنوز داعش به‌طور کامل از این شهر اخراج نشده است. در این ۷ ماه حدود ۷۵ درصد از غرب موصل آزاد شده است. کمیسیون امنیت و دفاع در استانداری نینوا اعلام کرد که نیروهای امنیتی طرح جدیدی را در جنگ علیه داعش جهت آزادسازی محله‌ها و مناطق باقی مانده از موصل در پیش گرفته‌اند. در این مدت آنچه نادیده گرفته شده حضور غیرنظامیان در موصل بوده است.

آنها در چه شرایطی زیست کرده‌اند و رفتار داعش با آنها چگونه بوده است؟ پاتریک کاکبرن در تحلیلی برای ایندیپندنت می‌نویسد: مردم موصل در خانه‌های خود محصور شده‌اندو آب و غذای کافی ندارند. او معتقد است زندگی در موصل مانند زندگی در زندانی زیرزمینی است که دور و اطراف آن در محاصره جنگ و کشتار قرار دارد. دولت عراق می‌گوید در حوالی «موصل قدیم» پیشروی‌هایی داشته اما تک تیراندازهای داعش پیشروی را سخت کرده‌اند. کاکبرن به نقل از دولت عراق می‌نویسد تک تیراندازهای داعش دائم جای خود را عوض می‌کنند و این کار باعث شده شناسایی آنها دشوار شود. آنها در پس خانه‌های ویران شده و دیوارهای سوراخ‌سوراخ شده پناه می‌گیرند و از طریق همین سوراخ‌ها هر جنبنده‌ای را هدف می‌گیرند.

اکنون ۴۰۰ هزار نفر در موصل در محاصره داعش هستند. آنها فاقد برق هستند. به‌دلیل فقدان سوخت امکان روشن کردن ژنراتورها را هم ندارند. به همین دلیل، شب هنگام ظلمت محض بر موصل حکمفرما می‌شود و همین امکان تحرک زیادی به داعش می‌دهد و در مقابل، مانع پیشروی نیروهای دولتی می‌شود. عمر، جوانی ۳۹ ساله، می‌گوید: «کودکان از گرسنگی دائم در حال فریاد هستند. آرد نداریم. فقط گندم و سبوس گندم داریم. اندکی گندم یا سبوس در آن اندک آبی که داریم می‌ریزیم تا نرم شود و به کودکان می‌دهیم.» عمر به ایندیپندنت می‌گوید: «صدای تیراندازی و انفجار می‌شنویم اما جرأت خارج شدن از خانه نداریم.

نمی‌دانیم چه کسی با چه کسی و در کجا می‌جنگد.» برخی آمارها می‌گوید هم اکنون هزار تا ۴ هزار نیروی داعشی در موصل وجود دارد. مقام‌های عراقی می‌گویند امکان پیشروی ندارند و به‌دنبال طرح‌های دیگری هستند. اما «یگان طلایی» عراق در نظر دارد تا جنگ را در چندین جبهه شروع کند تا نیروهای داعش پخش شوند و در نهایت نبرد به جایی کشیده شود که نیروهای داعش از توان مقابله بازمانند. کاکبرن می‌نویسد اکنون امیدها به این «یگان طلایی» دوخته شده است.

این یگان در واقع همان «نیروهای عملیات ویژه عراق» است که به «یگان طلایی» معروف شده است. این یگان در حمله سال ۲۰۰۳ آمریکا به عراق از سوی نیروهای ائتلاف به‌وجود آمد. عمر- به‌عنوان تنها کسی که ایندیپندنت توانست با او تماس بگیرد و اخباری از درون موصل از وی بگیرد، هرچند به‌دلیل فقدان برق شارژ موبایل او تمام شد- می‌گوید داعش به خانواده‌های مستقر در موصل دستور داده که هر سه یا چهار خانواده در یک خانه استقرار یابند. آنها سپس خانه‌ها را اشغال کرده و با ایجاد سوراخ‌هایی در دیوار خانه‌ها سعی می‌کنند نیروهای دولتی یا آن دسته از غیرنظامیانی که قصد فرار دارند را هدف بگیرند. نیروهای داعشی با این کار، دیگر از پشت بام‌ها یا کوچه‌ها استفاده نمی‌کنند که در تیررس نیروهای دولتی قرار بگیرند. مشکل دیگر این است که ساکنان هم نمی‌دانند کدام خانه مورد استفاده داعش است.

داعش همچنین خودروهای ساکنان موصل را به زور گرفته و مورد استفاده قرار می‌دهد: خواه برای جابه‌جایی شب هنگام در سطح شهر، خواه برای استفاده از بنزین این خودروها در عملیات‌های خود و خواه استفاده از این خودروها برای عملیات‌های انتحاری و غیر آن. عدنان، پسر عموی عمر، هم می‌گوید داعش این خودروها را به‌عنوان وسیله انتحاری برای حمله به تانک‌ها و پایگاه‌های نیروهای دولتی و خودروهای زرهی ارتش عراق مورد استفاده قرار می‌دهد. به گفته عدنان، آنها خطاب به ساکنان می‌گویند: «وقتی بغداد را تصرف کردیم، پولتان را پس می‌دهیم. اگر کفار پیروز شدند، پولتان را از آنها بگیرید.» هیچ‌کس نمی‌داند نبرد موصل چقدر طول می‌کشد، اما یک چیز مسلم است: غیرنظامیان اعم از زنان و کودکان و جوانان باید هزینه آن را بدهند.

اما یک سوال دیگر مطرح است: ابوبکر البغدادی کجا است؟ آیا این حملات زیر نظر او انجام می‌گیرد؟ آیا اساسا او زنده است؟ کاکبرن در تحلیل دیگری برای ایندیپندنت چنین می‌نویسد: البغدادی دو ماه پیش از موصل گریخته است. «فواد حسین»، رئیس کارکنان مسعود بارزانی، در مصاحبه با ایندیپندنت می‌گوید: «داعش ۱۷ خودرو انتحاری را در موصل منفجر کرد. در عین حال، برخی از یگان‌های داعش در سوریه مسیر موصل به سوریه را پاکسازی کردند تا مسیر فرار البغدادی را مهیا سازند.» او می‌گوید رهبران کرد بر این باورند که داعش چنین حملات مرگباری را فقط برای رساندن البغدادی به جایی امن انجام داد. نیروهای داعش فقط در موارد معدودی مانند فراری دادن البغدادی حاضرند خسارات سنگین را تحمل ‌کنند. فواد حسین می‌گوید: «داعش ۳۰۰ مبارز خود را از سوریه به عراق آورد تا این مبارزه سخت برای فراری دادن البغدادی را به انجام رساند.»