بده بستان کرملین در زمین کاراکاس

دولت سوسیالیست ونزوئلا که این روزها با مشکلات زیادی دست به گریبان است، بیش از پیش برای تأمین پول نقد و اعتبار چشم به کرملین دوخته است. البته حاتم‌بخشی‌های روسیه نیز بدون مزد و مواجب نبوده و مسکو در مقابل، وعده بهره‌گیری از منابع نفتی غنی و دولتی را گرفته است. به عبارت ساده‌تر، روسیه در ازای ایجاد یک خط اعتباری به کاراکاس، رؤیای تصاحب پروژه‌های نفتی بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام جهان را به واقعیت بدل كرده است.

از دیگر سو روسیه با کمک به حضور «نیکلاس مادورو» در قدرت، اجازه نمی‌دهد آمریکای جنوبی دربست به حیاط خلوت آمریکا بدل شود. در مقابل نیز دولت مادورو به نظر بدون پول روسیه قادر به تأمین مایحتاج اساسی کشور نخواهد بود. با این اوصاف، شاهد یک همزیستی هستیم که در آن «ولادیمیر پوتین» و مادورو به لطف منابع غنی نفتی، تداوم حضور خود در قدرت را تضمین می‌کنند. «رویترز» در گزارشی تفصیلی به چگونگی و نحوه این بده‌بستان میان روسیه و ونزوئلا در سال‌های اخیر پرداخته است.

دوستی با چاشنی طلای سیاه

طبق گفته یکی از مقامات ارشد دولت ونزوئلا و افراد مطلع، شرکت دولتی نفت ونزوئلا از اوایل سال جاری مذاکراتی را بر سر واگذاری ٩ پروژه نفتی بزرگ به شرکت «رزنفت»، بزرگ‌ترین شرکت نفت دولتی روسیه پیش می‌برده است. طبق اعلام «رزنفت» این شرکت در ماه جاری بیش از شش ‌میلیارد دلار به شرکت نفت دولتی ونزوئلا وام پرداخت کرده است که با این احتساب، کل اعتبار و وام پرداختی از سوی روسیه به ونزوئلا از سال ٢٠٠٦ به بعد را به رقم ١٧‌ میلیارد دلار می‌رساند.

دولت مادورو بخش زیادی از این وام را صرف بازپرداخت بدهی دولت به دارندگان اوراق قرضه کرده است تا از وخامت اوضاع در این کشور جلوگیری كند. علاوه بر این، «رزنفت» خود را به یک واسطه میان فروش نفت ونزوئلا و مشتریان آن در سراسر جهان تبدیل كرده است. «رزنفت» درحال‌حاضر روزانه ٢٢٥‌ هزار بشکه از نفت ونزوئلا را که معادل ١٣ درصد از کل صادرات نفت این کشور می‌شود، به فروش می‌رساند.

در واقع بخش عظیمی از این نفت حکم بازپرداخت وام‌های ‌میلیاردی را دارد که دولت مادورو از روسیه در سال‌های اخیر دریافت کرده و همچنان نیز می‌کند. درحالی‌که مادورو به روسیه به‌عنوان طناب نجات ونزوئلا چنگ زده است، رهبران اپوزیسیون در این کشور، رفتار روسیه را ویرانگر توصیف می‌کنند. الیاس ماتا، نايب‌رئیس کمیسیون انرژی مجمع ملی ونزوئلا در گفت‌وگو با رویترز، روس‌ها را به سوءاستفاده از ضعف و نیاز مبرم دولت به پول نقد متهم می‌کند. مقامات دولتی روسیه و همچنین مسئولان شرکت «رزنفت» حاضر به اظهارنظر در این رابطه نشده‌اند.

در ماه مارس، پارلمان ونزوئلا که اکثریت را در آن مخالفان مادورو در دست دارند، با هرگونه انعقاد قرارداد نفتی جدید با روسیه مخالفت کرد. این امر باعث شد دادگاه عالی این کشور که اعضاي آن را چهره‌های وفادار به مادورو تشکیل می‌دهند، اختیارات این پارلمان را سلب کند. این مسئله آغازگر اعتراضاتی بود که تاکنون نزدیک به ١٢٠ کشته برجای گذاشته است.

روس‌ها، خلاف جریان آب

خلاف دیدگاه مخالفان، دولت ونزوئلا سرمایه‌گذاری روسیه در صنعت نفت این کشور را نشانه اعتماد به شرکت نفت دولتی ونزوئلا، ثبات مالی و فرصت‌های تجاری در این کشور می‌داند. این در حالی است که چین به خاطر دیرکرد در بازپرداخت وام‌ها و افزایش میزان جرم و جنایت که تهدیدی علیه فعالیت‌های چینی در ونزوئلا محسوب می‌شود، از حجم سرمایه‌گذاری‌های خود در این کشور کاسته است.

به‌عبارتی، درحالی‌که بسیاری از شرکت‌های چندملیتی به علت اوضاع نابسامان اقتصادی و تنش‌های سیاسی فعالیت خود را در این کشور کاهش داده یا به حالت تعلیق درآورده‌اند، «رزنفت» کاملا خلاف جریان آب شنا کرده و به نظر قصد دارد از نمد این وضعیت نابسامان برای خود کلاهی ببافد. گفته می‌شود اخیرا نیز مذاکراتی برای مبادله نفت در برابر پول نقد در نتیجه تهدید ترامپ برای تحریم صنعت نفت ونزوئلا صورت گرفته است.

واشنگتن در واکنش به اقدام اخیر مادورو در تشکیل مجمع بازنویسی قانون اساسی که آن را تلاش برای تضعیف کنگره این کشور می‌داند، کاراکاس را به تحریم نفتی تهدید کرد؛ تهدیداتی که در اظهارات اخیر ترامپ از بحث اقتصادی فراتر رفته و رنگ و بویی نظامی نیز گرفته است.

جالب اینکه شرکت «رزنفت» نیز به علت بحث انضمام کریمه به روسیه، از سوی ایالات متحده تحریم شده است. آمریکا هنوز هیچ تحریمی را علیه صنعت نفت ونزوئلا که روزانه حدود ٧٤٠‌ هزار بشکه نفت به کشورهای آمریکای لاتین صادر می‌کند، وضع نکرده است؛ اقدامی که می‌تواند ضربه سنگینی را به اقتصاد در حال فروپاشی ونزوئلا و متعاقبا دولت مادورو وارد كند.

گزینه نظامی در حیاط خلوت

روز جمعه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، ونزوئلا را به مداخله نظامی تهدید کرد. این اظهارنظر جنجالی بعد از آن صورت گرفت که بحران سیاسی در ونزوئلا در روزهای اخیر و سلب اختیارات کنگره این کشور و به‌سرقت‌رفتن سلاح‌های یک پایگاه نظامی از سوي نیروهای ضددولتی بار دیگر شدت گرفته است. البته اظهارات جنجالی ترامپ با واکنش‌هایي در آمریکا و ونزوئلا همراه شد. در یکی از اولین واکنش‌ها به اظهارات ترامپ، ولاديمیر پادرینو، وزیر دفاع ونزوئلا، این تهدید را دیوانه‌وار و نتیجه حاکم‌شدن عقاید افراطی بر آمریکا توصیف کرد.

ارنستو ویلگاس، وزیر ارتباطات ونزوئلا نیز اظهارنظر اخیر ترامپ را یک تهدید بی‌سابقه علیه حاکمیت ملی خواند. ترامپ در حالی از احتمال توسل به گزینه نظامی خبر داده است که مقامات ونزوئلایی از مدت‌ها پیش از نقشه آمریکا برای حمله نظامی به این کشور سخن می‌گفتند و یک فرمانده اسبق ارتش ونزوئلا نیز از استقرار سامانه ضدهوایی در مرزهای این کشور خبر داده بود.

کاخ سفید همچنین روز جمعه از درخواست مادورو برای یک گفت‌وگوی تلفنی با ترامپ خبر داد اما در ادامه اعلام کرد ترامپ این گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهور ونزوئلا را به بعد از بازاستقرار دموکراسی در این کشور موکول کرده است. ایالات متحده از زمان عملیات نظامی برای سرنگونی دولت نظامی هائیتی، هیچ‌گونه مداخله نظامی مستقیمی در آمریکای جنوبی نداشته است.