کره‌شمالي حتي اگر دست به آزمايش موشکي هم نزند، مي‌تواند در بطن و کانون تقابل‌هاي بين‌المللي قرار گيرد. در واقع داستان از جايي شروع شد که دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمريکا از چين به‌واسطه دورزدن تحريم‌هاي سازمان ملل و ارسال نفت به پيونگ‌يانگ، ابراز نارضايتي کرد. ترامپ روز پنجشنبه در توييتي با اشاره به اينکه مُچِ چين حين رساندن نفت به کره‌شمالي گرفته شده، نوشت که اين اقدام چين مانع رسيدن به يک راه‌حل صلح‌آميز درخصوص برنامه هسته‌اي کره‌شمالي مي‌شود.
هرچند چين روز گذشته رسما ادعاهايي را که درخصوص فروش غيرقانوني و پنهاني محصولات نفتي به کره‌شمالي مطرح شده بود، انکار کرد اما خبر توقيف يک کشتي چيني در کره‌جنوبي به اتهام انتقال نفت به کره‌شمالي، ابعاد تازه‌اي به اين قضيه بخشيده است. اين انتقاد از چين در شرايطي صورت مي‌گيرد که در راهبرد امنيتي جديد آمريکا نيز از چين به عنوان يک رقيب استراتژيک ياد شده بود.
سندي که رو شد
روز جمعه و يک روز بعد از انتقاد ترامپ از رويکرد چين در قبال کره‌شمالي، کره‌جنوبي از توقيف يک کشتي هنگ‌کنگي که مظنون به انتقال نفت به کره‌شمالي برخلاف تحريم‌هاي بين‌المللي بود، خبر داد. طبق اعلام مقامات کره‌جنوبي، اين کشتي ١٤ هزار تن محصولات نفتي را ١١ اکتبر در کره‌جنوبي و به مقصد تايوان بار زده است. اما در عوض در تاريخ ١٩ اکتبر، حدود ٦٠٠ تن از اين محصولات نفتي را به يک کشتي کره‌شمالي منتقل کرده است.
قطع‌نامه اخير شوراي امنيت سازمان ملل که تحريم‌هاي جديدي را عليه پيونگ‌يانگ وضع کرده، به تمام کشورهاي عضو اين سازمان اجازه توقيف، بازرسي و ضبط کشتي‌هايي را مي‌دهد که مظنون به انتقال اقلام ممنوعه به مقصد کره‌شمالي يا از مبدأ اين کشور هستند. از ٢٥ خدمه اين کشتي توقيف‌شده، ٢٣ نفر داراي مليت چيني و دو نفر نيز اهل ميانمار هستند که بعد از پايان بازجويي‌ها به آنها اجازه خروج از کره‌جنوبي داده خواهد شد. قرار است کره‌جنوبي نتايج اين بازجويي‌ها را به کميته تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل گزارش دهد. مقامات چيني تا اين لحظه حاضر به پاسخ‌گويي درخصوص اين اتهام نشده‌اند.
گمانه‌زني‌ها درخصوص انتقال نفت از چين به کره‌شمالي بعد از آن بالا گرفت که يک روزنامه در کره‌جنوبي به نقل از مقامات دولتي فاش کرد که ماهواره‌هاي جاسوسي آمريکا موفق به شناسايي کشتي‌هاي چيني در حال انتقال نفت به کره‌شمالي شده‌اند. طبق گزارش اين روزنامه، از ماه اکتبر تاکنون کشتي‌هاي چيني حدود ٣٠ بار در حال انتقال نفت به کشتي‌هاي کره‌شمالي رصد شده‌اند. البته مقامات آمريکايي تا اين لحظه جزئيات اين گزارش را تأييد نکرده‌اند.
گزينه‌هاي ترامپ
ترامپ هر گونه توافق تجاري با چين را به همکاري اين کشور درخصوص بحران هسته‌اي کره‌شمالي منوط کرده است. او در همان زمان تبليغات انتخاباتي‌اش نيز با انتقاد از روابط تجاري با پکن، چين را به تجاوز به آمريکا متهم کرده بود. با اين حال رئيس‌جمهور آمريکا در مصاحبه اخير خود اين‌طور گفته است: «اگر چيني‌ها به من درخصوص کره‌شمالي کمک کنند، مي‌توانم نگاه متفاوتي به تجارت داشته باشم، حداقل براي يک دوره زماني و اين کاري است که تا امروز انجام داده‌ام. اما وقتي نفت به کره‌شمالي برسد، اصلا براي من خوشايند نيست.» به نظر ترامپ با اين کار مي‌کوشد با افزايش فشار، پکن را بر سر دوراهي انتخاب تجارت با آمريکا يا حمايت از پيونگ‌يانگ قرار دهد.
پيش‌تر نيز ايالات متحده فهرستي از ١٠ کشتي را تهيه كرده و از شوراي امنيت سازمان ملل خواسته بود اين کشتي‌ها را به خاطر انتقال اقلام ممنوعه از کره‌شمالي در ليست سياه قرار دهد. دولت ترامپ در پاسخ به آزمايش‌هاي موشکي کره‌شمالي، مکررا خواستار تشديد تحريم‌ها عليه پيونگ‌يانگ شده است. هرچند در يک نوبت شوراي امنيت سازمان ملل با صدور قطع‌نامه‌اي تحريم‌ها عليه اين کشور را تشديد کرد اما از نظر ايالات متحده، اين تحريم‌ها بدون کمک و پايبندي روسيه و چين، چندان راه به جايي نخواهد برد.
در حال حاضر، ايالات متحده در حال تهيه پيش‌نويس قطع‌نامه‌اي است که در آن با کاهش ٩٠ درصد صادرات محصولات نفتي به کره‌شمالي، کل صادرات محصولات نفتي به اين کشور را به ٥٠٠ هزار بشکه در سال کاهش دهد. در ماه سپتامبر، شوراي امنيت براي صادرات محصولات نفتي به کره‌شمالي، سقف دو ميليون بشکه در سال را تعيين کرد. وزارت خزانه‌داري ايالات متحده ماه گذشته شش شرکت کشتي‌راني و تجاري و ٢٠ کشتي اين دو شرکت را تحريم و در ادامه اقدام به انتشار عکس‌هايي کرد که يک کشتي کره‌شمالي را در حال نقض تحريم‌ها و انتقال نفت نشان مي‌داد.
محور چيني-روسي، اميد پيونگ‌يانگ
در واکنش به اتهامات وارده، هوآ چانيونگ، سخنگوي وزارت خارجه چين در يک کنفرانس خبري، ضمن انکار ارتباط پکن با فروش نفت به کره‌شمالي، بر پايبندي کشورش به قطع‌نامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل تأکيد کرد. او همچنين خاطرنشان کرد که چين هيچ‌گاه به شرکت‌هاي چيني و شهروندانش اجازه نقض قطع‌نامه‌ها را نمي‌دهد.
او درخصوص انتقال نفت از يک کشتي چيني به يک نفت‌کش متعلق به کره‌شمالي در تاريخ ١٩ اکتبر، عنوان کرد که کشتي فوق‌الذکر از ماه آگوست در هيچ‌يک از بنادر چين لنگرگيري نکرده است. در واقع اين واکنش به اين معناست که کشور چين انتقال نفت از يک کشتي چيني به نفت‌کش‌هاي کره‌شمالي را تأييد کرده اما اينکه اين نفت از چين و با هماهنگي مقامات دولتي صورت گرفته را منکر شده است.
او همچنين تأکيد کرد در صورتي که هرگونه تخطي از سوي کشتي‌هاي چين از قطع‌نامه‌هاي سازمان ملل محرز شود، کشورش طبق قوانين و مقررات با خاطيان برخورد خواهد کرد. چين به لطف مرز مشترک بيشتر و پيوندهاي نزديک با پيونگ‌يانگ، همچنان اصلي‌ترين شريک تجاري کره‌شمالي محسوب مي‌شود به‌طوري که ٩٠ درصد از تجارت خارجي کره‌شمالي را در اختيار دارد.
مدتي پيش نيز گزارش‌هايي درخصوص مراودات پنهاني روسيه و کره‌شمالي از طريق يکي از شهرهاي مرزي اين کشور منتشر شده بود. حدود دو ماه پيش «واشنگتن‌پست» از افزايش عبور و مرور تانکرهاي نفت‌کش ميان بنادر کره‌شمالي و ولادي‌وستوک، شهري در منتهااليه شرقي روسيه خبر داده بود که به نوعي مرز مشترک دو کشور به حساب مي‌آيد.
بنا بر اين گزارش، شهروندان روسي با هدف سرپوش‌گذاشتن بر بده‌بستان‌هاي تجاري خود با پيونگ‌يانگ اقدام به تأسيس مجموعه شرکت‌هايي سوري کرده‌اند. کالاهاي قاچاق‌شده از روسيه به کره‌شمالي اکثرا گازوئيل و ديگر انواع سوخت‌هاي فسيلي است که براي اقتصاد کره‌شمالي نقشي حياتي داشته و کره‌شمالي قادر به توليد آنها نيست. در گذشته نيز مواردي از صادرات تجهيزات صنعتي و سنگ‌هاي معدني از روسيه به کره‌شمالي گزارش شده بود.
- 12
- 6
