روزنامه آمریکایی یواس‌ای تودی، در تحلیلی سیاست‌های خارجی ترامپ را محکوم به شکست دانست و نوشت: نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا پس از آنکه دونالد ترامپ برای براندازی او تلاش کرد و با شکست مواجه شد، وی را به مسخره گرفته است. کیم جونگ‌اون، در حال آزمون عشق ترامپ به خود و نیز عزم وی برای مذاکرات دوباره است. از طرف دیگر رهبران ایران در حال یافتن راه‌های جدیدی برای تهدید ایالات‌متحده و نیز شکست کارزار فشار حداکثری ترامپ بر این کشور هستند.
در کوتاه مدت شیوه سیاست خارجی ترامپ، در حال تخریب قله‌های دیپلماتیک آمریکا و نتایج فاجعه بار بالقوه برای این کشور است.
برخی می‌گویند ترامپ از ایجاد هرج و مرج و اغتشاش ابایی ندارد و عمداً به این سمت می‌رود. دیگران اما عقیده دارند که این اتفاقات نتیجه سیاست‌های گمراه و تصمیم‌گیری‌های متناقض و نامنظم درون کاخ سفید است.
در هر صورت رئیس‌جمهور آمریکا این هفته با مجموعه‌ای از شکست‌های خیره‌کننده در سیاست‌های خارجی خود مواجه شد که اذهان را درگیر رویکرد وی به مداخله نظامی و روابط بین‌المللی کرد.
بلندپروازی‌های شکست‌خورده
رابرت مالی، یکی از مشاوران ارشد کاخ سفید در موضوع منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و خلیج‌فارس در دولت اوباما گفت: آنچه شاهدش هستیم عدم هماهنگی بین ابزارها و غایت اهداف است؛ چه این موضوع در مورد ونزوئلا باشد و چه کره شمالی یا ایران. انتهای اهداف همواره شامل بلند پروازی می‌شود در حالی که ابزارهای دیپلماتیک تمایل به حداقل‌ها دارد. ما خود را در معرض خطری قرار می‌دهیم که هیچ دلیلی برای آن نیست.
جان بی آلترمن، یکی از معاونین ارشد در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل که اندیشکده‌ای غیرحزبی است، گفت: مجموعه‌ای از بحران‌های سیاست خارجی که این روزها به اوج رسیده‌اند، بخشی به دلیل رویکرد ترامپ است.
آلترمن گفت: رئیس‌جمهور نسبت به هر رئیس‌جمهور دیگری در تاریخ مدرن با آشوب راحت‌تر است. ترامپ بلاتکلیفی و آشفتگی را مسئولیت خود و آن را دارایی خود می‌داند.
بر همین اساس والترمن عنوان کرد که افزایش تنش با ایران و بن‌بست در ونزوئلا نه تنها الزاماً به معنای گمراهی رویکرد ترامپ نیست، بلکه رویکرد متناقض و متغیر عامدانه او به روابط جهانی است.
نتیجه رویکرد فانتزی ترامپ
نتیجه این رویکرد را می‌توان در رویدادهای روزهای اخیر، به‌تمامی مشاهده کرد: روز سه‌شنبه هفته گذشته (هفدهم اردیبهشت ماه) پنتاگون بمب‌افکن‌های بی-۵۲ و ناوهواپیما‌بر تهاجمی خود را در واکنش به نشانه‌های اطلاعاتی ضد و نقیض مبنی بر حمله احتمالی ایران یا نیروهای نیابتیش به سربازان و تجهیزات آمریکایی، به خلیج‌فارس فرستاد. یک روز بعد، رئیس‌جمهور ایران اعلام کرد که تعهداتش به توافق هسته‌ای چندجانبه که با هدف جلوگیری از ایجاد تسلیحات هسته‌ای ایران ایجاد شده بود را کاهش می‌دهد.
روز پنجشنبه (نوزدهم اردیبهشت ماه) کره‌شمالی یک آزمایش مشکوک موشکی کوتاه برد را انجام داد و این دومین گام تحریک‌آمیز رژیم کیم در طول یک هفته بود.
روز جمعه، (بیستم اردیبهشت ماه) ترامپ با انتشار، حذف و توییت دوباره اینکه پیشرفت مذاکرات تجاری با چین به روش دوستانه پیش می‌رود و نیازی برای هجوم به سمت یک توافق نیست و این در حالی بود که روز قبل از آن دولت وی تعرفه ۲۰۰ میلیارد دلاری را بر کالاهای وارداتی از چین وارد کرده بود و دو طرف نتوانستند به یک توافق تجاری دست یابند، بذر آشفتگی را در دل بازارها نهاد.
هفته گذشته میلادی، پس از شکست خیزش مردمی به رهبری گوایدو در ونزوئلا و اعلام حمایت آمریکا از این خیزش؛ مادورو این اقدام را به استهزا گرفت و آن را حماقت کودتاچیان بر شمرد و پس از آن مقامات ارشد دولت ترامپ از جمله مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، بر طبل احتمال اقدام نظامی آمریکا در ونزوئلا کوبیدند.
ترامپ اما، عنوان می‌کند که در حال تمیزکاری آشفتگی باقی‌مانده از رئیس‌جمهورهای پیشین است، از توافقات تجاری بعد در سرتاسر جهان گرفته تا منازعات نظامی طولانی مدت در سوریه و افغانستان.
ترامپ در جریان یک مناظره سیاسی که روز چهارشنبه (هجدهم اردیبهشت ماه) در ایالت فلوریدا برگزار شد، گفت: ما قاطعانه بر ترمز سیاست‌های اشتباه خارجی که منجر به قربانی حاکمیت ما شد و مشاغل ما را از بین برد و ما را به جنگ‌های بی‌پایان خارجی گره زده بود، کوبیدیم.
عصبانیت دموکرات‌ها
دموکرات‌ها تلاش‌های ترامپ برای انداختن تقصیر مشکلات سیاست خارجی بر گردن روسای جمهور پیشین را به تمسخر گرفتند.
سناتور کریس‌مورفی، از حزب دموکرات، در جریان یک همایش امنیت ملی که روز جمعه با حمایت مقامات دولت اوباما برگزار شده بود، در جایگاه کمیته روابط خارجی سنا گفت که رئیس‌جمهور به هر موضوع بین‌المللی دست برده منجر به آشفتگی شده است؛ اتحاد ما با کشورهای متزلزل شده است. در جنگ تجاری گیر کرده‌ایم که هزینه‌اش پول‌های آمریکا است. ما به ایران اجازه دادیم تا برنامه هسته‌ایش را دوباره آغاز کند. ما هیچ پیشرفت ملموسی در کره شمالی نداشتیم. خاورمیانه بیشتر دچار هرج و مرج شده است. هنوز ۲۰ هزار عضو داعش باقی مانده که در تلاش برای تشکیل دوباره گروهشان هستند.
ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی گفت که مشکل اساسی با رویکرد ترامپ به سیاست خارجی این است که او به دنبال اهداف بزرگ است، اما اشتیاق یا توانایی برای رسیدن به آن‌ها ندارد. وی گفت: رئیس‌جمهور همواره از اهداف بلندپروازانه‌ای سخن می‌گوید که عموماً به‌طور قطع در رسیدن به آن‌ها شکست می‌خورد.
برای مثال، ترامپ عنوان می‌کند که او از کره شمالی می‌خواهد کل ذخایر هسته‌ایش را تسلیم کند و این کار فوراً انجام شود. او می‌خواهد رژیم ایران فروبپاشد یا کل رفتارهای خاورمیانه‌اش را تغییر دهد. وی خواستار تغییرات بنیادین در سیاست تجاری چین است.
هاس گفت: همه این‌ها در بهترین حالت می‌تواند در لیست اهداف بلندمدت تعریف شوند.
هاس، نویسنده کتاب جهانی در بی‌نظمی: سیاست خارجی آمریکا و بحران در نظم قدیمی گفت: در همه موارد بالا او باید مصالحه کند؛ اگر نه بازنده است.
دیگران نیز صحبت‌های وی را تأیید کردند اما گفتند تناقض‌هایی که از داخل کاخ سفید بر می‌آید، منجر به تشدید این موضوع از سوی ترامپ شده است.
تناقض بین ترامپ، بولتون و پمپئو
ونزوئلا جایی که ترامپ به شدت از گوایدو حمایت می‌کند تا مادورو را برکنار کند، دچار بحران شده است؛ رهبر سوسیالیست این کشور به بحران دامن زده و آن را به لبه پرتگاه سقوط اقتصادی کشانده است. اما دیدگاه ترامپ نیز از سوی جنگ‌طلبان درون دولتش از جمله پمپئو و جان بولتون، مشاور امنیت ملی وی هدایت می‌شود.
پس از شکست خیزش‌ها علیه مادورو در هفته گذشته، بولتون و پمپئو به پنتاگون رفتند تا با پاتریک شاناهان، کفیل وزارت دفاع آمریکا در مورد گزینه‌های احتمالی نظامی صحبت کنند. اما چنین مداخله‌ای مستقیماً تقابل با غرایز شخص ترامپ و وعده‌های انتخاباتی وی مبنی بر دوری از هرگونه مداخله نظامی است. مالی گفت: مشاوران ترامپ ظاهراً بسیار مشتاق به تهدید نظامی هستند در حالی که ترامپ خود بسیار کمتر به آن تمایل دارد. این تمایز بین ترامپ و مشاورانش خود منجر به آشفتگی شده است؛ از طرف دیگر کشمکشی دیگر در ذهن ترامپ وجود دارد.
وی افزود: در حالی که ترامپ همواره گفته که می‌خواهد از گرفتاری‌های نظامی آشفته بدور باشد، در عین حال می‌خواهد نشان دهد که در موضع قدرت و مشتاق به رفتن در آستانه تقابل است. مالی گفت که این موضع القای شکست یا بن‌بست در مسائلی همچون ونزوئلا می‌کند، جایی که بولتون پیش‌بینی کرده بود کنار رفتن مادورو فقط تابعی از زمان است. در برخی مواقع همچون کره شمالی نیز ایجاد زخم‌های عمیق می‌کند، جایی که ترامپ از تهدید به آتش و خشم به عاشق شدن روی آورد.
آلترمن گفت فشار اقتصادی همچون تحریم‌هایی که ترامپ علیه دولت مادورو اعمال کرده است، عموماً هیچ‌وقت منجر به تغییر رژیم یا خیزش عمومی علیه رهبر استبدادگرا نشده است. اما به نظر نمی‌رسد که ترامپ واقعاً قصد برداشتن گام بعدی به سوی مداخله نظامی در مکان‌هایی همچون ونزوئلا داشته باشد.
این موضوع درمورد ایران نیز صدق می‌کند؛ جایی که ترامپ با هدف قرارگرفتن اهدافی بلندپروازانه، خود را در معرض شکست قرارداد. اهدافی همچون تغییر رژیم ایران یا آنطور که آلترمن می‌خواند: خود رژیم تغییری. اما رئیس‌جمهور به لفاظی‌های فتنه‌جویانه برای رسیدن به چنین هدفی تکیه کرده که به عقیده والترمن به‌طور قطع جواب نمی‌دهد.
جنگ نمی‌شود مذاکره نمی‌شود
برایان هوک، فرستاده ویژه وزارت خارجه برای ایران، رویکرد ترامپ به ایران را میوه‌ای رسیده می‌داند و دلیل آن عقب‌نشینی ایران از حمایت مالی گروه‌های شبه‌نظامی در سوریه و لبنان است.
اما هوک و دیگران موافق هستند که ایران در آستانه مذاکرات دوباره با ایالات‌متحده برای رسیدن به توافقی بزرگ‌تر که بتواند برنامه موشک‌های بالستیکش یا حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی را متوقف کند، نیستند. تنها چند روز پس از ارسال بمب‌افکن‌های پنتاگون به منطقه در واکنش به تهدید ایرانیان، ترامپ به حامیانش گفت که دوست دارد با رئیس‌جمهور ایران بنشیند و مذاکره کند.
وی در جریان گردهم‌آیی سیاسی در ایالت فلوریدا گفت: من دوست دارم در مقطعی بنشینیم و برای توافقی منصفانه گفت‌و‌گو کنیم. ما به دنبال آسیب رساندن به هیچ‌کس نیستیم... ما فقط نمی‌خواهیم آن‌ها تسلیحات هسته‌ای داشته باشند.
- 11
- 6
