استیضاح ترامپ؛ هدف یا بهانه

این روزها حال و هوای انتخابات جدید ریاست جمهوری در آمریکا، مرزهای داخلی این کشور را پشت سر گذاشته و خبرهای مبارزات اولیه انتخاباتی دموکرات ها و جمهوری خواهان، حجم وسیعی از اخبار جهان را به خود اختصاص داده است. اگرچه به طور طبیعی پیش در آمد آغاز انتخابات در هر کشوری و به طور خاص در آمریکا با منازعاتی این چنینی بین احزاب و گرایش های سیاسی قدرتمند کشورهمراه است، اما مسائلی مانند احتمال استیضاح رئیس جمهور و محکوم کردن او به سواستفاده از قدرت، در جهتی خلاف با اهداف امنیت ملی و البته در آستانه انتخابات را می توان چیزی بیشتر از یک منازعه مرسوم سیاسی ارزیابی کرد.

گذشته از تمامی رفتارهای عجیب ترامپ، توئیت های بی وقفه و پر حاشیه او، عکس العمل ها و صحبت های معمولا حیرت آورش درباره مقامات سیاسی دیگر کشورها و یا حتی اتهامات جنسی او که می تواند موضوعاتی غیرمهم و در حد حاشیه‌های خبری محسوب شوند، با این وجود نمی توان انتظار داشت که مخالفان سرسخت دموکرات او به رهبری نانسی پلوسی از اتهاماتی نظیر دخالت سازمان های اطلاعاتی روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ به نفع ترامپ و یا سوء استفاده او از قدرت در جهت مشروط کردن کمک ۲۹۰ میلیون دلاری تصویب شده در کنگره به اوکراین در ازای مخدوش کردن چهره رقیب انتخاباتی دموکرات خود در انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا، چشم پوشی نمایند.

هرچند حدود سه ماه پیش به درخواست ال گرین، یکی ازنمایندگان دمکرات مجلس نمایندگان آمریکا، طرح استیضاح ترامپ به جرم تبانی با روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ و تقاضای محاکمه و عزل او با استقبال چندانی روبرو نگردید و نهایتا با ۳۳۲ رای مخالف در برابر تنها ۹۵ رای موافق، رد شد.

اما پس از آن و با اعتراف یک مامور سیا مبنی براطلاع او از محتوای مکالمه ترامپ با رئیس جمهور اوکراین و درخواست ترامپ از او در این مکالمه برای در اختیار قراردادن اطلاعات اقتصادی فرزند جو بایدن در اوکراین، دموکرات ها از این اقدام ترامپ به عنوان سوءاستفاده رئیس جمهور از قدرت و نادیده انگاشتن امنیت ملی در جهت تضعیف موقعیت رقیب انتخاباتی خود یاد کردند و مساله طرح استیضاح رئیس جمهور را دوباره به جریان انداختند.

به نظر می رسد از آنجا که اکثریت اعضای مجلس سنا را جمهوری خواهان در دست دارند، تلاش در جهت استیضاح ترامپ، به نتیجه مطلوب دموکرات ها دست نیابد، چرا که احتمال آن بسیار کم خواهد بود که حزب جمهوری خواه به برکناری رئیس جمهور هم حزبی خود رای دهد.

اگرچه دموکرات ها در پی آن هستند که حداکثر توان خود را به کار گیرند تا از این اتفاقات به عنوان ابزاری در جهت کاهش بیشتر محبوبیت ترامپ در میان طرفداران خود استفاده کرده و حتی زمینه هایی را برای برکناری احتمالی او از مقام ریاست جمهوری فراهم آورند اما در حقیقت، آنان خود بر این مساله واقف هستند که احتمال وقوع این امر بسیار کم است.

رای گیری و تصویب استیضاح در مجلس نمایندگان، تایید اعلام جرم رئیس جمهور توسط کمیته قضایی و در نهایت رای گیری و تائید توسط مجلس سنا که اکثریت آن را طرفداران و هم حزبی های رئیس جمهور تشکیل می دهند، مراحل پیچیده ای است که در هیچ کدام از سه دوره پیشین استیضاح، در تاریخ سیاسی آمریکا، منجر به برکناری رئیس جمهور از طریق کنگره نشده است.

بنابراین آنچه به عنوان هدف اصلی دموکرات ها از صرف این همه وقت و هزینه در جهت استیضاح رئیس جمهور به نظر می آید، همانا دستیابی به همان هدف اولیه یعنی کاهش قدرت ترامپ در مبارزه انتخاباتی پیش روست.

در بستر همین اتفاقات، میزان تاثیرگزاری تحلیل های خبری و رسانه ای و نیز پیام ها و اظهار نظرهای مختلف مقامات مهم آمریکایی درباره عملکرد رئیس جمهوری کنونی آمریکا بر روی افکار عمومی این کشور به نحو محسوسی افزایش پیدا کرده به گونه ای که موسسه گالوپ، در آخرین نظرسنجی انتخاباتی خود، ترامپ را بازنده انتخابات سال ۲۰۲۰ آمریکا معرفی کرده است. حتی کارتر، یکی از روسای جمهور پیشین آمریکا، ترامپ را یک رئیس جمهور نامشروع خوانده که مشروعیت داشتن مقام ریاست جمهوری در این کشور را ندارد.

این روزها البته مساله خروج نیروهای آمریکایی از شمال سوریه و حمله ترکیه به این کشور نیز، خود بستر جدیدی شده تا دموکرات ها، متحدین جدیدی از میان سناتورهای جمهوری خواه را در جمع خود ببینند. انتقادهای صورت گرفته از ترامپ در این زمینه ، آنقدر افزایش یافته که حتی هم حزبی های او در مجلس سنا نیز خارج کردن نیروهای آمریکایی از شمال شرق سوریه به دستور او را مورد نکوهش قرار داده و این امر را یک اشتباه راهبردی بزرگ خوانده اند. مساله ای که به وضوح میزان درایت ترامپ را در زمینه تصمیم گیری درباره مسائل سیاست خارجی مورد تردید قرار داده و برگ برنده دیگری به دست دموکرات ها داده است.

البته که این تمام ماجرا نیست و دموکرات ها با حساسیت و درایت بیشتری مساله استیضاح را دنبال می کنند. چرا که در حال حاظر گام نهادن در مسیر برنامه استیضاح ترامپ به مانند یک شمشیر دو لبه ایست که می تواند حتی با داشتن ظاهری دست بالاتر دموکرات ها، در عمل به کام ترامپ و جمهوری خواهان تمام شده و فرجامی برخلاف اهداف دموکرات ها در انتخابات آینده بیافریند. چنانچه اگر فرایند استیضاح، آنچنان که دموکرات ها انتظار دارند به نتیجه اصلی خود دست نیابد، حزب دموکرات را متحمل خسارات سیاسی بالقوه در نتیجه این فرآیند خواهد کرد.

شاید از همین روست که خانم نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا و رهبر اکثریت دموکرات مجلس، روند استیضاح ترامپ را به حالت تعلیق درآورده و انجام آن را به آینده ای نزدیک و بازنگری دوباره موکول کرده است.

این تصمیم در حالی اعلام شده است که دونالد ترامپ و همپیمانان جمهوریخواه در رویکردی جدید، با فشار بر پلوسی ، خواهان شروع هر چه زودتر برگزاری رای‌گیری رسمی و آغاز تحقیقات استیضاح شده اند. آنها معتقدند چنین اتفاقی به جمهوریخواهان قدرت و نفوذ بیشتری خواهد داد و آنان را قادر می سازد تا در این فرآیند از قابلیت مربوط به صدور فراخوان برای شاهدان خودشان استفاده نمایند.

به هر روی، آنچه در چشم انداز آینده نتیجه این منازعات بیشتر به نظر می آید، بیان این نکته است که اگر چه احتمال برکناری رئیس جمهور ترامپ در نتیجه یک استیضاح، بسیار ضعیف به نظر می رسد اما بهره گیری سیاسی دموکرات ها در کاهش محبوبیت ترامپ و استفاده آنها از دامی که او برایشان پهن کرده بود، موفق عمل کرده و تا به اینجا افکار عمومی را با خود همراه کرده است.

شاید بتوان گفت اگرچه موضوع استیضاح ترامپ فعلا از دستور کار مجلس نمایندگان خارج شد اما همین مطرح کردن مساله استیضاح و رسانه ای کردن آن، به اندازه کافی افکارعمومی جامعه آمریکا را در جهت فهم دلایل این استیضاح به سمت بررسی و درک برخی از فعالیت های ترامپ سوق داد، و همین برای دموکراتها کافی بود تا در آستانه انتخابات، به بخشی از اهداف خود در برابر جمهوری خواهان دست یابند.

محسن رفیق