کرونا، ترامپ را در کاخ سفید نگه می‌دارد؟

در آمریکا انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری مانند آدمک‌های بولینگ یکی یکی لغو شد، کنوانسیون ملی دموکرات‌ها به تعویق افتاد و کمپین‌های انتخاباتی هم فعلا متوقف شده‌اند. تمامی این اتفاقات یک سؤال بزرگ ایجاد می‌کند: آیا انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا از ویروس کرونا جان سالم به در می‌برد و برگزار می‌شود؟

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا قرار است سوم نوامبر سال جاری میلادی برگزار شود. این تاریخ براساس قانون فدرال تعیین شده و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری فعلی آمریکا به تنهایی قدرت قانونی تغییر تاریخ برگزاری آن را ندارد. تغییر تاریخ برگزاری انتخابات در آمریکا نیازمند مصوبه کنگره و امضای آن توسط رئیس‌جمهوری است. پرداختن به چنین مسئله‌ای برای بسیاری از سیاستمداران آمریکایی هنوز دور از ذهن است اما در یک ماه گذشته شیوع ویروس کرونا بسیاری از غیرممکن‌ها را ممکن کرده است.

مونیکا مک درموت، استاد علوم سیاسی دانشگاه فوردهام نیویورک در این باره به گاردین گفته است: «ما کاملا در آب‌های سرگردان شناوریم و معتقدم هیچکس نمی‌داند که چه اتفاقی خواهد افتاد. وقایع ماه نوامبر می‌تواند مسائلی باشند که حتی به فکر کسی خطور نکرده است. ما حتی نمیدانیم انتخابات ریاست جمهوری قرار است طبق برنامه برگزار شود؛ در حالی که صحبت‌هایی از به تعویق اقتادن آن یا برگزاری کامل آن به صورت اینترنتی مطرح شده است».

بی‌ثباتی عمیق طوری کمپین‌های سیاسی را زمینگیر کرده که هیچکس در تاریخ معاصر جهان شاهد آن نبوده است. همین یک ماه پیش بود (سوم مارس) که جو بایدن، معاون رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در سه شنبه بزرگ، مهم ترین روز انتخابات مقدماتی در ۱۰ ایالت به پیروزی رسید و جایگاهش در حزب دموکرات تحکیم پیدا کرد. هم‌زمان ترامپ هم در حال برگزاری کمپین‌هایش در سالن‌هایی بود که جمعیت در آنها از سر و کول یکدیگر بالا می‌رفتند.

اکنون اما بایدن در زیرزمینش در ویلمینگتون دلور گیر افتاده و تلاش می‌کند از طریق مصاحبه‌های تلویزیونی و کمپین‌های مجازی روحیه خودش و هوارادانش را حفظ کند. ترامپ هم از آن طرف مجبور شده چشمانش را روی دوست‌داشتنی‌ترین تفریحش، تجمع‌های انتخاباتی، ببندد اما این تفریح را با رسانه مورد علاقه اش جایگزین کرده است: تلویزیون؛ او هر روز برای ارائه گزارش‌هایی درباره ویروس کرونا به روی صفحه تلویزیون ظاهر می‌شود. در همین حال نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند کسی که از این قرنطینه و توقف فعالیت‌های انتخاباتی سود می‌برد، فردی نیست جز دونالد ترامپ.

محتوای رسانه‌ای در آمریکا و حتی دیگر نقاط جهان که تا پیش از این هر لحظه وقایع مربوط به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا را به روز می‌کردند، حالا مسائل حوزه بهداشت عمومی و بحران اقتصادی ناشی از کرونا در بر می‌گیرند. آن هم در شرایطی که پیش‌بینی می‌شود تعداد قربانیان کرونا در آمریکا به ۱۰۰ هزار نفر برسد. در چنین شرایطی ترامپ و بایدن هر دو به نظر می‌رسد این چنین در نظر گرفته‌اند که این بحران هر چه که باشد تا نوامبر کمی آرام می‌گیرد. این اوضاع بسیاری را به یاد انتخابات میان دوره‌ای سال ۱۹۱۸ آمریکا می‌اندازد که آنفلوانزای اسپانیایی جهان را در برگرفته بود اما باوجود کشته‌شدن ۶۷۵ هزار نفر، انتخابات برگزار شد.

اما اکنون ۱۵ ایالت و یک حوزه کنگره انتخابات اولیه خود را به زمان دیگری موکول کرده‌اند و به نوعی شانس را از بایدن برای ادامه پیروزی در مقابل رقیب ورمونتی‌اش، سناتور برنی سندرز گرفته اند. در این شرایط تنها ویسکانسین قرار است این انتخابات را در روزهای هفته آینده برگزار کند، آن هم درحالی که نه تنها برنی سندرز با آن مخالف است، بلکه فقدان نیروی کافی برای استقرار در حوزه‌های انتخابی احتمال ورود گارد ملی به این ماجرا را بالا برده است.

اگر چنین در نظر بگیریم که انتخابات اولیه بر اساس تاریخ‌های خود برگزار خواهد شد، ماه ژوئن شاهد انفجارهای انتخاباتی در آمریکا خواهیم بود؛ فقط در روز دوم ژوئن رأی ۷۰۰ نماینده کنوانسیون ملی دموکرات‌ها در ۱۰ ایالت و منطقه کلمبیا مشخص می‌شود. این در حالی است که پنجشنبه گذشته کمیته ملی دموکرات‌ها از به تعویق افتادن کنوانسیون ریاست جمهوری در میلواکی تا ۱۷ اگوست خبر داد.

با تمام اینها باید در نظر گرفت که تغییر تاریخ انتخابات اصلی به مراتب موضوعی پیچیده‌تری خواهد بود. برای تغییر این تاریخ کنگره باید قانون جدیدی تصویب کند و پس از آن حتی با موانع قانونی برای تشکیل کنگره آینده و آغاز به کار دولت جدید مواجه خواهد شد چرا که کنگره جدید باید سوم ژانویه و رئیس‌جمهور جدی بیستم این ماه سوگند یاد کنند.

تاریخ تحلیف هم سال ۱۹۳۳ و بر اساس بند بیستم اصلاحیه قانون اساسی آمریکا تعیین شد. جالب است بدانید قانون اساسی آمریکا تنها ۲۷ بند اصلاحیه دارد. برای اصلاح بند دیگری در قانون اساسی و تغییر تاریخ روز تحلیف، ابتدا باید توسط دوسوم اعضای مجلس نمایندگان و مجلس سنا این موضوع تأیید شود، و سپس سه چهارم ایالات باید آن را تصویب کنند.

از طرف دیگر اگر انتخابات براساس تاریخ تعیین شده روز سوم نوامبر برگزار شود، ایالاتی که تا پیش از این هم شاهد برگزاری انتخابات ایمیلی و غیابی بوده‌اند، به خوبی شرایط را از سر می‌گذرانند. برای مثال ایالت واشنگتن که سال‌هاست انتخابات را به صورت ایمیلی برگزار می‌کند، توانست به خوبی انتخابات اولیه اش را هم در تاریخ مقرر انجام داد. اما ۱۷ ایالت هنوز هستند که مقدمات برگزاری انتخابات غیابی در آنها فراهم نیست. تعدادی دیگر از ایالت‌ها باید جدای از صرف هزینه‌های هنگفت بسیاری از قوانین خود را تغییر دهند. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های برگزاری انتخابات غیرحضوری ضعف سیستم ایمیلی آمریکا در شرایط فعلی است. بنابراین برگزاری این چنینی انتخابات آن چنان که گمان می‌شود، ساده نیست. این مشکلات فنی می‌تواند نگرانی‌هایی درباره نتایج انتخابات ایجاد کند؛ اینکه آیا اساسا چنین انتخاباتی مشروعیت خواهد داشت. 

علاوه بر شهروندان، احزاب سیاسی مسئله دیگری در این مسیر هستند. در حالی که دموکرات‌ها تمام تلاششان را برای تأمین هزینه‌های انتخابات غیابی به کار گرفته اند، شخص ترامپ به عنوان نماینده جمهوری‌خواهان می‌گوید: «به نظر من بسیاری از مردم در انتخابات غیابی تقلب می‌کنند و برای مقابله با این اتفاق باید ابزار مشارکت غیابی در انتخابات با استفاده از شماره شناسایی محقق شود». ترامپ صراحتا اعلام کرده است که «انتخابات ریاست جمهوری پیش‌رو نباید به صورت غیابی برگزار شود».

مسئله‌ای که هنوز پاسخ مشخصی ندارد این است که آیا همه گیری کرونا به پیروزی ترامپ در این انتخابات کمک می‌کند. ترامپ ۱۳ مارس اعلام وضعیت فوق العاده در آمریکا کرد، اما به دلیل کوچک جلوه دادن ماجرای کرونا، هدردادن روزهای اولیه برای مقابله با آن و رها کردن کشور در بحران، به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است.

با این حال از زمان اعلام وضعیت فوق العاده در آمریکا، میزان محبوبیت ترامپ از ۴۰ درصد به ۴۹ درصد افزایش یافته است. تحلیلگران معتقدند این واکنش اصیل آمریکایی‌ها در اوضاع بحرانی است. همین اتفاق سال ۲۰۰۱ پس از ماجرای ۱۱ سپتامبر برای جورج بوش پسر و پس از ترور اسامه بن لادن برای باراک اوباما رخ داد.

برای ترامپ این واکنش این چنین است که او حالا پس از ماه‌ها تعلل سر عقل آمده و می‌خواهد نه تنها این ماجرا بلکه تمامی اتفاقات سیاسی-اقتصاد کشور را جدی بگیرد. با این اوصاف همه چیز حتی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری پیش رو به اقداماتی برمی‌گردد که ترامپ در یک ماه آینده انجام خواهد داد. این یعنی تحلیلگران که تا پیش از این گمان می‌کردند، کرونا به شکست ترامپ در انتخابات منتهی می‌شود، حالا ورق را برگشته می‌بینند و معتقدند کرونا، ترامپ را روی این صندلی نگه می‌دارد.