تحلیل عبدالباری عطوان دربارۀ تور عربی اردوغان

به گزارش ایرنا، عبدالباری عطوان'تحلیلگر مسایل عرب در مورد سفر رئیس جمهور ترکیه به برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس نوشت: در دو ماه گذشته شاهد موارد زیادی از میانجیگری ها بودیم که درتلاش برای حل بحران جاری درمیان کشور های حاشیه خلیج فارس بودند که اکثر آنها را وزرای خارجه کشورها تشکیل می دادند.

وی افزود:'رجب طیب اردوغان' روز گذشته (یکشنبه) سفر خود به منطقه خلیج فارس را که شامل دیدار از عربستان، کویت و قطر است آغاز کرده است.

وی پنجمین میانجی خارجی غیرعرب پس از وزرای خارجه آلمان،انگلیس،آمریکا و فرانسه محسوب می شود و شانس اردوغان برای پیروزی درمیانجیگری بیشتر از بقیه نیست و این امر به دو موضوع بازمی گردد که ماموریت او را دشوارتر می کند :

نخست: سخنان عصر جمعه 'تمیم بن خلیفه آل ثانی' امیر قطر که در آن دیکته ها و تهدیدات کشورهای محاصره کننده کشورش را رد و خواستار حل بحران با گفت و گو بدون پیش شرط بود بیشتر مضمون مقاومت و به چالش کشیدن طرف های مقابل را داشت.

دوم: اعزام ششمین گروه از نیروهای ترکیه به دوحه تاکیدی است برجانبداری ترکیه به لحاظ سیاسی و نظامی از قطر دراین نزاع و این جانبداری است که رئیس جمهور ترکیه آن را پنهان نکرده بلکه بار دیگر آن را در کنفرانس مطبوعاتی پیش از سفر به جده عربستان تاکید کرد و عملکرد دوحه را عقلانی خواند و منطق آن در برخورد با این بحران و تلاش هایش برای حل آن را ستود.

این تحلیگر افزود: معلوم نیست که اردوغان چه طرح و روش خاصی دارد که از میانجیگری های دیگر متمایز باشد ولی می دانیم که دو کشور در درون ائتلاف چهارجانبه محاصره کنندگان قطر؛ امارات و عربستان از این میانجیگری آنکارا استقبال نمی کنند.

عطوان یادآور شد که دیدار چهارشنبه گذشته 'عبدالله بن زاید' وزیرخارجه امارات از بنای یادبود کشتار جمعی ارامنه در ایروان در خلال سفر رسمی او به ارمنستان چند روز مانده به سفر اردوغان به منطقه خلیج فارس، پیام مهمی برای اردوغان داشت چه بسا زمینه ای برای عدم سفر رئیس جمهور ترکیه به ابوظبی شد چرا که ترکیه به مسئله متهم کردن این کشور به کشتار هزاران ارمنی به دست عثمانی ها حساسیت شدیدی دارد و به طور کلی این اتهام را رد می کند.

درهمین راستا رسانه های ترکیه و عربی درهمراهی با ترکیه حملات شدیدی را علیه امارات آغاز کرده و این کشور را متهم به دست داشتن در کودتای نافرجام سال گذشته در ترکیه کردند.

خبرگزاری رسمی امارات (وام) نمک بیشتری به زخم ترک ها پاشید زمانی که اعلام کرد که شیخ بن زاید دسته گلی را در بنای یادبود کشتار ارامنه به دست عثمانی ها قرار داد و یک دقیقه به احترام روح کشته شدگان این قتل عام سکوت کرد.

بکارگیری لفظ 'شهداء' برای کشته شدگان ارمنی و قرار دادن دسته گل در بنای یاد بود آنها از نظر ترک ها بسیار تحریک آمیز و بی سابقه بود بخصوص از سوی وزیر خارجه امارات که یکی از افراد مهم در خاندان حاکم در این کشور است.

وی تصریح کرد چهار کشور محاصره کننده قطر ترکیه را یک طرف این بحران می دانند و بسته شدن پایگاه نظامی ترکیه در دوحه یکی از شروط مورد خواست این کشورها است که به قطر اعلام شده و خواستار اجرای حتمی آن هستند.

تنها پایگاه نظامی ترکیه و حضور نیروهای آن با سلاح های سنگین در این پایگاه باعث خشم کشورهای محاصره کننده قطر نیست بلکه پل هوایی که دولت ترکیه برای تامین نیازهای قطر به کالا، مواغذایی ضروری ایجاد کرده و محاصره این کشور را شکسته باعث خشم آنها شده است چرا که این کشورها همه خطوط زمینی را بر دوحه بسته اند و قطر ۸۰ درصد از نیازهای خود را ازعربستان از طریق گذرگاه 'سلوی' وارد می کرد.

این تحلیلگر می افزاید بعید است که اردوغان نسبت به استقبال نکردن کشورهای عربی ضد قطر از میانجیگیری خود بی اطلاع باشد و بعید نیست که رئیس جمهور ترکیه قصد دارد از این بحران و میانجیگری برای بهبود روابط خود با عربستان استفاده و بازارهای این کشور را بر روی کالاهای ترک باز کرده و قرارداد فروش اسلحه به عربستان را که بیش از دو میلیارد دلار است و ریاض آن را ملغی ساخته، بار دیگر احیا کند.

رئیس جمهور ترکیه قصد دارد که از برگه مخالفت های برخی کشورهای عربی خلیج فارس با ایرانی که به پیروزی های بسیاری درعراق، سوریه و یمن دست یافته، استفاده کند و به محور سنی به رهبری عربستان بپیوندد.

عطوان نوشت: امتیاز دهی قطر و عقب نشینی آن به نفع اردوغان و دولت آن نیز خواهد بود و وی را از اتهام حمایت از گروههای تندرو مبرا و پل روابط با مصر را ترمیم و ترکیه را ازدست داشتن دربحران جاری کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دربحبوحه انفجار آن و به شکست کشاندن میانجیگیری ها دور می کند.

وی می نویسد:ضرب المثل'هم ادای حج و هم فروش تسبیح'(هم زیارت و هم تجارت) به این سفر اردوغان اطلاق می شود که در قالب میانجی گری می تواند افق های اقتصادی و تجاری را به خصوص از طریق عربستان برای کشورش بوجود آورد و ممکن است امتیازهایی نیز بدهد مانند تعلیق اعزام نیروی بیشتربه قطر ومشارکت نکردن در منازعات کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس.

رجب طیب اردوغان زمانی که شرایط ایجاب کند طبق مصالح ترکیه و حزب عدالت و توسعه عمل می کند و مواضع خود را به سرعت تغییر می دهد.

عطوان درپایان می نویسد که انتظار اتفاق های بزرگ در این سفر اردوغان به منطقه خلیج فارس نداریم اما اتفاق های ناگهانی درسفر وی بخصوص درگفت و گوهای پشت درهای بسته بعید نیست.