پیامدهای منطقه ای همه پرسی کردستان

با اینکه مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق تصریح کرده که همه‌پرسی استقلال این اقلیم خطری علیه هیچ کشوری و بخصوص خود عراق ایجاد نخواهد کرد و امریکا هم مخالفتی با آن ندارد، اما بسیاری از کارشناسان منطقه معتقدند با این همه‌پرسی شاید موج تازه‌ای از خشونت‌ها در راه باشد.

پایه‌های این همه‌پرسی و بستری که باید وحدت مردم کردستان را در قالب یک حکومت فراگیر شکل دهد با آرامش و همواری لازم همراه نیست. چند دهه است که بین دو حزب عمده کردهای عراق «حزب دموکراتیک(KDP)» و «اتحادیه میهن‌پرستان کردستان (PUK)» وحدت رویه برقرار نبوده است و بارها با یکدیگر ستیز داشته‌اند و دوسالی است پارلمان کردستان در اربیل نیز هیچ جلسه‌ای برگزار نکرده است.

با اینکه کردها بیشترین ضربه‌ها را از دولت مرکزی در بغداد متحمل شده‌اند اما بغداد فقط بخشی از مقاومت عمومی در قبال جدایی‌خواهان کرد به حساب می‌آید و چون این استقلال‌طلبی سال‌هاست که به کردهای سوریه هم بسط یافته، بیم آن می‌رود که سوری‌ها بعد از رسیدن کردهای عراق به یک حکومت مستقل (یا حداقل یک سازمان خودمختار رسمی) به آنها بپیوندند و بر خطرات برخاسته از چنین وحدتی بیفزایند.

کم یا زیاد ورود کشورهای اطراف سوریه به مناقشات داخلی این کشور و ازجمله ناآرامی‌های برخاسته از استقلال‌طلبی کردها ماجراها را حادتر کرده و کارشناسان منطقه را نگران تنش‌های تازه‌ای کرده که پیروزی احتمالی کردهای عراق در رفراندوم طراحی شده برای آنها در کل منطقه (خاورمیانه) ایجاد خواهد کرد.

ایران هم در این میان خواستار ایجاد یک راه امن ارتباطی بین تهران، موصل و بیرون است و نمی‌پذیرد که استقلال‌طلبی‌هایی از این دست امنیت منطقه را به خطر بیندازند و در این راه ضمانت‌هایی خواسته است. نظر مقام‌های ارشد ایران این است که حرکاتی از این دست و تلاش‌های ظاهری برای رساندن کردها به خواسته‌های ملی‌شان می‌تواند توطئه‌ای از سوی دولت‌های بزرگ غربی برای به آشوب کشاندن بیشتر منطقه باشد و هر چه بیشتر از آن پرهیز شود، به نفع همگان خواهد بود.

در این میان کردهای عراق قطعاً به کمک‌های امریکا در منطقه هم امید بسته‌اند و حضور پنج هزار سرباز امریکایی در عراق می‌تواند قوت قلبی برای آنها باشد اما دل بستن به یک دونالد ترامپ متغیر الاحوال اشتباه بزرگی است و این رئیس جمهوری جنجالی اخیراً تصریح کرده است هرگونه کمک‌های مالی عظیم از جانب واشنگتن به عراق به قصد بازسازی اساسی این کشور در عصر پس از صدام اقدامی است که هیچ ربطی به دولت فعلی امریکا ندارد.

اگر باراک اوباما قول ۶۰ میلیارد دلار را در این زمینه داده بود خودش هم باید آن را بپردازد! وقتی در نظر بگیریم که دولت تندرو ترکیه نیز کردهای منطقه‌ای را در هر فرصتی هدف حمله قرار داده است. در می‌یابیم که زیربنای همه‌پرسی پیش‌رو در کردستان عراق جرقه‌های یک جنگ احتمالی را در خود دارد.