اگر از منظر تاريخچه تاريک خاندان سلطنتي در رفتار با شيعيان، چه در عربستان و چه ديگر نقاط، از جمله عراق، به ماجرا نگاه کنيم اين سفر غيرمعمول است. مقتدی از ياد نبرده است که عربستانسعودي چطور از قتل چندين تن از اعضاي خانوادهاش، از جمله پدرش محمد صادق صدر و عمويش، آيتالله شهير محمد باقر صدر توسط صدام حسين حمايت کرد.
مقتدی صدر بهعنوان يکي از رهبران شيعه عراق، نميتوانست زماني که مورد استقبال محمد بن سلمان قرار گرفت اين حقيقت را فراموش کند که سعوديها شهر شيعه نشين عواميه را تقريبا در وضعيت محاصره قرار دادهاند و در نظر داشتند تا چند تن شهروندان شيعه سعودي را اعدام کنند.
هر چند جايگاه مقتدی صدر صرفا به خاطر دودمان مشهور روحانياش نيست. او خودش مرد جاهطلبي است، با برخي ادلهها و با توجه به ايثارهاي خانوادهاش در زمان حکمراني صدام، ادعاي حضور در رهبري سياسي و مذهبي عراق را دارد. در حقيقت از زمان سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ وي چنين سودايي در سر داشته است.
علي رغم روابط نزديک خاندان او با ايران و اين حقيقت که او در دوراني که خطري تهديدش ميکرد به ايران پناه برد اما مقتدی صدر مايل نيست که ايران نفوذ بيش از حدي در عراق داشته باشد.
زماني که مقتدی صدر به ديدار محمد بن سلمان رفته بود، عمار حکيم نيز از مجلس اعلاي اسلامي عراق، که هويت خود را تقريبا از ايران گرفته ، کنار رفت. حکيم بازمانده يکي ديگر از خاندانهاي ثروتمند عراق است. آيتالله باقر حکيم در دوران صدام حسين سالها در تبعيد در ايران زندگي ميکرد. علاوه براين حرف و حديثهايي مطرح است که وي نيز بهزودي به رياض سفر ميکند.
در نگاه برخي کارشناسان، حکيم نيز که دو سال جوانتر از مقتدی است شايد به تغيير سياست در عراق فکر ميکند، هم تغييرات در نهاد روحانيت و هم در نهاد حکومت، بهويژه در دوران پس از آيتالله سيستاني. در اين صورت، ديدن رقابت ميان اين دو نسل جديد از صدر و حکيم جالب توجه خواهد بود.
هم صدر و هم حکيم هر دو دريافتهاند که نسيم تغيير در سياستهاي آمريکا وزيدن گرفته است، بهويژه سياستهاي آمريکا در رو در رويي بيشتر با ايران. در نتيجه به زعم برخي، آنها ميخواهند از ايران فاصله بگيرند و گزينههاي خود را چه در سطح عراق و چه در سطح منطقه گستردهتر کنند.
فارغ از اينکه دليل واقعي عربستان براي چنين تعاملي با صدر چه بوده، ميزاني که وي ميتواند با سعوديها رفاقت کند و با ايران وارد تخاصم شود، محدود است. گرچه در هر صورت ايران در عراق هوادار دارد. رفاقت بيش از حد با سعوديها باعث ايجاد مناقشه بيشتر در کشور و چند پاره شدن بيش از حد سياست در عراق و اين بار در بين شيعيان خواهد شد. شايد که هدف اصلي سعودي براي استقبال از مقتدی تضعيف شيعيان عراق بوده باشد.
- 19
- 5