آغاز عملیات هوایی ارتش عراق برای آزادسازی «تل‌عفر»

تل‌عفر، شهری کوچک در غرب موصل را باید یکی از آخرین پایگاه‌های داعش در عراق دانست. ماه گذشته بود که با پاک‌سازی موصل، کار این خلافت خودخوانده عملا به پایان خود رسید. بااین‌حال، همچنان بخش‌هایی از عراق و سوریه به‌خصوص در حاشیه مرز دو کشور در کنترل نیروهای داعش قرار دارد. یکی از این مناطق تل‌عفر است که بلافاصله بعد از آزادسازی موصل، گفته شد بخش زیادی از نیروهای داعش به آن عقب‌نشینی کرده‌اند.

به نظر نیروهای عراقی در آن زمان و بعد از یک نبرد نفس‌گیر در موصل خسته‌تر از آن بودند که بخواهند در یک جبهه دیگر نیز با داعش بجنگند. اما حملات هوایی روز گذشته به تل‌عفر را باید مقدمه‌چینی برای حمله نیروهای عراقی به این شهر دانست. این موضوعی است که سخنگوی ارتش عراق نیز بر آن صحه می‌گذارد. طبق گفته سخنگوی ارتش، آغاز حمله برای آزادسازی این شهر در انتظار دستور «حیدرالعبادی»، نخست‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق است.

البته سابقه درگیری‌ها در تل‌عفر به مدت‌ها قبل از سقوط آن به دست داعش بازمی‌گردد. از زمان حمله نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا به عراق در سال ٢٠٠٣ میلادی، نزاع‌های فرقه‌ای میان سنی‌ها و شیعیان در این شهر شدت گرفت.

این شهر پیش از افتادن به دست داعش، حدود ٢٠٠‌ هزار نفر جمعیت داشت که اکثر آن را ترکمن‌ها تشکیل می‌دهند؛ مسئله‌ای که تل‌عفر را به یک موضوع مورد مناقشه منطقه‌ای بدل کرده است. علاوه بر این، گفته می‌شود شماری از فرماندهان ارشد داعش متعلق به این شهر هستند. 

نبرد سخت یا آسان

نیروهای عراقی در این نبرد از پشتیبانی نیروهای ائتلاف ضدداعش به رهبری آمریکا برخوردار خواهند بود. در همین رابطه، «ریاض دیلون»، سخنگوی نیروهای ائتلاف ضدداعش، هفته گذشته از بمباران مواضع داعش در تل‌عفر خبر دارد. بااین‌حال، خود عملیات آزادسازی یکی از محل‌های اختلاف‌نظر میان نیروهای ائتلاف و برخی فرماندهان ارتش عراق است.

درحالی‌که سخنگوی ائتلاف ضدداعش نبرد برای ریشه کن ‌کردن نیروهای داعش در این شهر را نبردی سخت می‌داند، سرلشکر «نجم الجبوری»، از فرماندهان ارشد نظامی عراق، با استناد به خستگی و بی‌انگیزگی تروریست‌ها و همچنین حضور اعضاي خانواده‌شان در این شهر، پیروزی آسانی را برای نیروهای عراقی پیش‌بینی می‌کند. البته «حیدر والی»، یکی دیگر از افسران اطلاعاتی ارتش عراق در گفت‌وگو با «روداو»، بر دیدگاه‌های سخنگوی نیروهای ائتلاف صحه می‌گذارد.

او معتقد است نیروهای عراق در قیاس با نبرد موصل، با مقاومت بیشتری از سوی داعشی‌ها مواجه خواهند شد زیرا این شهر آخرین امید داعشی‌ها به شمار می‌آید. علاوه بر تل‌عفر، داعش درحال‌حاضر کنترل دو شهر کوچک دیگر به نا‌م‌های ایازیه و محلبیه و ٤٧ روستای دیگر را در این منطقه در اختیار دارد. 

تقابل آمریکا و ترکیه بر سر حشدالشعبی

البته مشکل عراقی‌ها در تل‌عفر فقط داعشی‌ها نیستند. در واقع، بازپس‌گیری این منطقه با توجه به حضور نیروهای شیعه در این عملیات، به یک مسئله و مناقشه منطقه‌ای بدل شده است. ترکیه که با اکثریت جمعیت ترکمن سنی‌مذهب این شهر ادعای نزدیکی می‌کند، مخالف حضور گروه‌های نظامی شیعه در کنار نیروهای عراقی در عملیات آزادسازی این منطقه است.

سنی‌ها نیز حضور نیروهای حشدالشعبی را یک خطر قرمز برای خود می‌دانند. عبادی که پیش‌تر گفته بود در آزادسازی تل‌عفر فقط ارتش عراق و نیروهای پلیس حضور خواهند داشت، در ادامه با تغییر موضع خود از مشارکت حشدالشعبی در این عملیات خبر داد. 

حشد الشعبی با وجود نقش مؤثرش در مبارزه با داعش، در هفته‌های اخیر حتی از سوی برخی چهره‌های شیعه نیز با واکنش‌هایی منفی مواجه شده است. مقتدی صدر با اشاره به اینکه عراق به دو ارتش نیاز ندارد، مدتی پیش خواستار انحلال حشدالشعبی شد. 

ترکیه صراحتا اعلام کرده است در صورت مشارکت حشدالشعبی در این عملیات، از هر اقدامی برای محافظت از جمعیت ترکمن این شهر دریغ نخواهد کرد.

این در حالی است که آمریکا به نظر موضعی مخالف ترکیه دارد. هرچند حملات هوایی ائتلاف ضدداعش تلویحا از همسویی ایالات متحده با تصمیم عراق برای حضور نیروهای حشدالشعبی در عملیات آزادسازی تل‌عفر نشان دارد اما یک افسر آمریکایی نیز در گفت‌وگو با «صباح‌دیلی»، موافقت آمریکا با حضور نیروهای حشدالشعبی را تأیید کرده است. 

سرهنگ «جوزف اسکروچا» در همین رابطه گفت: «ائتلاف از دولت عراق و طرحش برای آزادسازی تل‌عفر و دیگر مناطق عراق از دست داعش حمایت می‌کند».