روز یکشنبه، نیچروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق، ميهمان تهران بود. او در سفری یک‌روزه با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار کرد. این اولین سفر یک مقام رسمی اقلیم کردستان بعد از برگزاری همه‌پرسی در سوم مهرماه است. هدف از این سفر را یک روز بعد، نیچروان بارزانی در کنفرانس خبری خود چنین تبیین کرده است: «اقلیم کردستان تلاش دارد روابطش با ایران و ترکیه را گسترش دهد. برای همین با مسئولان ایرانی درباره راه‌های گسترش روابط اقتصادی تهران و اربیل بحث و گفت‌وگو کردیم». بارزانی گفته است:
«اقلیم کردستان تلاش می‌کند روابط اقتصادی‌اش با ایران و ترکیه را گسترش دهد». او تصریح کرده: «ما اجازه نخواهیم داد اقلیم کردستان به میدان حمله به کشورهای همسایه تبدیل شود و عامل اصلی ثبات و امنیت منطقه خواهیم ماند». روحانی هم در دیدار با بارزانی به نقش اقلیم کردستان در امنیت منطقه تأکید داشت. او با بیان اینکه اقلیم کردستان عراق به‌عنوان بخش مهمی از این کشور، نقش و مسئولیت مهمی در تقویت ثبات و امنیت عراق دارد، تأکید کرد: «ثبات و امنیت، لازمه رسیدن به توسعه و رفاه است و نباید اجازه داد این ثبات و امنیت در کشورهای منطقه، به هر بهانه‌ای تضعیف شود». حسن دانایی‌فر، سفیر سابق ایران در عراق که به‌عنوان نماینده ایران از بارزانی در مهرآباد استقبال کرد، در گفت‌وگو با «شرق» درباره اهمیت سفر بارزانی به ایران گفته است.
بعد از ماجراهای همه‌پرسی اقلیم کردستان، روابط ایران و اقلیم خیلی خوب پیش نمی‌رفت، و بعد از چهار ماه، انجام سفر آقای نیچروان بارزانی به تهران، اتفاق مهمی است. فضا چگونه برای انجام این سفر آماده شد؟
بعد از حوادثی که در اقلیم کردستان رخ داد و شرایط خاصی که در آن منطقه بهوجود آمد، جمهوری اسلامی ایران خواست برای عادی‌سازی روابط اقلیم و بغداد میانجیگری و پادرمیانی کند. در این راستا تلاش‌هایی هم صورت گرفت و هیئت‌هایی از بغداد به اقلیم فرستاده شدند و آقای بارزانی هم به بغداد سفر کردند.
بعد از سفر به بغداد به ایران آمدند و ملاقات‌های متعددی داشتند؛ از جمله با آقای رئیس‌جمهور، دبیر شورای عالی امنیت ملی و رئیس مجلس شورای اسلامی. در این ملاقات‌ها بر وحدت و یکپارچگی ارضی عراق، قانون اساسی و توسعه و پایداری روابط، همکاری‌های دوجانبه، همچنین حمایت ایران از مذاکرات جدی و سازنده طرفین و کمک جمهوری اسلامی به عادی‌سازی روابط اربیل و بغداد، تأکید شد.
بنا بر خبرهای رسمی‌ای که از این دیدارها مخابره شد، به‌نظر می‌رسد که ملاقات‌ها در فضای سردی انجام شد، هم رئیس‌جمهور و هم آقای شمخانی بر موضع «عراق یکپارچه» تأکید کردند. این برداشت ما درست بود؟
هوای تهران کمی سرد بود اما دیدارها بسیار گرم، صمیمانه، صریح و سازنده بود. در این دیدارها بر یکپارچگی و وحدت عراق، به‌خصوص در چارچوب قانون اساسی عراق تأکید شد. صحبت‌های طرفین مشترک و همسان بود، این‌طور نبود که فقط ایران بر این موضوع تأکید کند، طرف عراقی هم (آقای بارزانی) تأکیدش بر این بود که آنها آماده هستند در چارچوب قانون اساسی عراق کارهای خودشان را هماهنگ کنند. تأکید آقای بارزانی بر قانون اساسی و دادگاه فدرال بود. این موضوعاتی بود که هر دو طرف درباره آنها تفاهم داشتند.
یعنی آقای بارزانی دیگر در موضع استقلال اقلیم کردستان از عراق نبودند؟
ما چنین احساسی داشتیم.
شما سال‌هاست که رابطه ایران، اقلیم کردستان و عراق را دنبال کرده‌اید. احساس نمی‌کنید ملاقات‌های آقای نیچروان در تهران تحت‌تأثیر ماجرای همه‌پرسی قرار داشت؟
مسئولان اقلیم به‌خصوص آقای نیچروان معتقدند که دیگر آن مرحله گذشته است. آنها الان در مرحله‌ای هستند که باید روابط خودشان را با بغداد ترمیم و مشکلات خود را حل کنند. ما هم قبلا اعلام کرده بودیم برای این کار کمک می‌کنیم. الان تلاش‌ها در مسیر عادی‌سازی روابط در حال انجام است.
یکی از اصلی‌ترین بحث‌هایی که در مورد این سفر مطرح شده، میانجیگری ایران بین اقلیم و بغداد است. ایران موضع میانجیگری را پذیرفته و می‌خواهد در چه مواردی به اقلیم کمک کند؟
ایران به‌عنوان همسایه عراق که معمولا هنگام مواجهه آنها با مشکلات کمک می‌کند، چه در موضوع داعش و چه موضوعات دیگر، همواره آماده مساعدت بوده است، در ماجرای اخیر هم که بین اربیل و بغداد بهوجود آمده، ایران اعلام آمادگی کرده است. تنها هم اعلام آمادگی نبود، بلکه فعالیت‌هایش را هم شروع کرد. طرفین جایگاه و شأن جمهوری اسلامی را در نظر دارند و این موضوع را پذیرفته‌اند.
در روز‌های گذشته طرفین درخصوص عادی‌سازی روابط، موضوعاتی مثل نفت، پرداخت حقوق کارمندان، بحث فرودگاه‌ها و گذرگاه‌های مرزی به‌طور جدی وارد گفت‌وگو و بحث شده‌اند. جمهوری اسلامی ایران هم برای نزدیک‌کردن دیدگاه‌ها در حال تلاش است. بنده فضا را بسیار مثبت و خوب می‌دانم. روند مذاکرات، امیدوار‌کننده است و طرفین به‌زودی به توافقات اساسی و ماندگاری می‌رسند.
یکی از مسائلی که مطرح شده، موضوع بودجه اقلیم است. اقلیم به‌دنبال حفظ میزان بودجه گذشته خود است، آیا در این مورد هم دولت ایران قول مساعدت در میانجیگری داده است؟
همان‌طور که اشاره شد طرفین در مسیر گفت‌و‌گوهای سازنده گام برمی‌دارند؛ موضوع بودجه هم از جمله موضاعاتی است که در دستور کار آنها قرار دارد.
با توجه به خبرهای رسمی هنوز مرز پرویزخان بسته است، آیا این خبر درست است؟
تمامی گذرگاه‌های مشترک جمهوری اسلامی ایران با جمهوری عراق باز است و فعالیت در آنها جریان دارد؛ از جمله گذرگاه‌های مشترک در منطقه‌اقلیم.
- 10
- 5
