«محمدصالح صدقیان» تحلیلگر مسائل خاورمیانه با اشاره به وضعیت نظامیان آمریکا در عراق و حاشیه های آن در گفت‌وگو با ایلنا، عنوان کرد: برای بررسی آخرین وضعیت حضور نظامیان آمریکا در عراق باید به این نکته اشاره کنم که از زمان پیروزی ترامپ و ورود «رکس تیلرسون» به وزارت خارجه ایالت متحده اختلافات زیادی میان کاخ‌سفید و دستگاه دیپلماسی آمریکا به وجود آمده که تمامی این وضعیت نشان از عدم درک کلی از سیاست خارجی ایالت متحده توسط سایر کشورها است.
به عبارتی دیگر، سیاست خارجی آمریکا در زمان ترامپ نامفهوم و گنگ به نظر می‌رسد؛ این وضعیت را نه تنها در مقابل خاورمیانه بلکه در مواجهه آمریکا با کانادا، استرالیا، شرق‌آسیا و حتی اروپا شاهد هستیم. چراکه سیاست‌خارجی ایالت متحده یک حالت بلاتکلیفی به خود گرفته که این موضوع موجب بی‌ثباتی در نظام بین‌الملل و خصوصاً غرب آسیا شده است.
وی ادامه داد: در روزهای گذشته شاهد بودیم که کنفرانس بازسازی عراق در کویت برگزار شد و برخی از کشورها حمایت‌های مالی خود را از دولت بغداد اعلام کردند اما ایالت متحده و نماینده آن هیچ‌گونه اظهارنظر یا راهبردی برای بازسازی عراق پیشنهاد نکردند. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که به دلیل حضور بیش از یک دهه آمریکا در عراق، این کشور طرحی را برای بازسازی عراق ارائه می‌کند تا به نوعی بتواند میدان‌داری این قضیه را در دست داشته باشد اما شاهد هستیم که هیچ‌گونه اقدامی از سوی واشنگتن در این خصوص صورت نگرفت. از این جهت وضعیت فعلی نشان می‌دهد که سیاست دولت ترامپ در مورد عراق و خاورمیانه نامشخص است.
نامفهوم بودن سیاست خارجی ترامپ نه تنها در عراق بلکه در پرونده سوریه، فلسطین و حتی در مدل مواجهه آمریکا با کشورهای حاشیه خلیج فارس کاملاً مشخص است. لذا فکر می‌کنم که این وضعیت موجب می‌شود تا همگان به دنبال این باشند که آیا نظامیان آمریکا از عراق خارج می‌شوند یا خیر، که باید بگویم این مساله یک آدرس غلط در تحلیل‌ها و معادلات بین‌المللی به حساب می‌آید.
رئیس مرکز عربی مطالعات ایران با بیان اینکه واشنگتن به دنبال احیاء سیاست‌های خود در منطقه است، گفت: سفرهای تیلرسون و معاون ترامپ به منطقه و همچنین ورود ایالت متحده به سوریه نشان می‌دهد که خروج آمریکا از عراق و خاورمیانه یک ساده‌لوحی سیاسی و خطاء در تحلیل‌های کلان است. باید توجه داشته باشیم که وزیر خارجه ایالت متحده و معاون رئیس‌جمهوری آمریکا در مجموع سفرهای اخیر خود به دنبال بازسازی سیاست‌های واشنگتن در منطقه هستند.
در برخی از آمارها اعلام شده که آمریکا نزدیک به هفت هزار مشاور در عراق مشغول به کار دارد و برخی از آمارها تعداد ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر را مطرح می‌کند. حتی در برخی از وزارتخانه‌های عراق نمایندگانی از سوی ایالت متحده حضور دارند که بیشترین تمرکز آنها بر روی نفت و سیاست‌های پولی عراق است؛ لذا به هیچ وجه نمی‌توان متصور بود که ایالت متحده از عراق خارج می‌شود.
وی افزود: ورود آمریکا به شمال سوریه و همکاری آن با کردهای سوریه و عراق، حضور ۱۴۰ هزار نفر از نظامیان این کشور در خاک عراق به علاوه رفت‌وآمدهای دیپلماتیک و نظامی مقام‌های واشنگتن در منطقه نشان می‌دهد که آمریکا به هیچ وجه قصد خروج از این کشور را ندارد و تنها به دنبال افکارسنجی سیاسی و عمومی در منطقه برای راهبردهای آینده خود است.
تا به امروز کشورهای اروپایی هم نمی‌دانند که ایالات‌متحده چه سیاست‌هایی را در قبال منطقه خواهد داشت. از این جهت مساله‌ای که در این بین مطرح می‌شود تولید ترس و هراس عمومی در راستای خلاء حضور آمریکا در منطقه است. به بیان گویاتر آمریکا درصدد است تا با انتشار خبر خروج خود از عراق یک جو رعب و وحشت در میان کشورهای منطقه به وجود بیاورد و به همه بفهماند که اگر از خاک عراق وارد شود، احتمال خیزش گروه‌های تروریستی افزایش پیدا می‌کند.
یکی از سناریوهایی که دولت ترامپ در قبال منطقه و خصوصاً عراق دنبال می‌کند، بحث امنیتی‌سازی جو حاکم است. در روزهای اخیر اخبار بسیار زیادی در مورد اردوگاه نظامی آمریکا در مرز «التنف» منتشر شد و بسیاری از تحلیلگران داخلی و خارجی این موضوع را از حیث سیاسی به مواضع نظامی و میدانی آمریکا پیوند زدند.
واقعیت این است که بسیاری معتقدند این گذرگاه می‌تواند محلی برای تردد عناصر مسلح از مرز سوریه به عراق و بالعکس باشد اما اصل ماجرا این است که برجسته شدن این خبر آن هم به موازات شایعه خروج آمریکا از عراق نوعی هراس‌افکنی در منطقه را نمایان می‌کند. از این جهت ایالات متحده با انتشار چنین اخباری به دنبال آن است تا اولاً خطر حضور تروریست‌ها را برجسته کند و در ادامه، خروج خود از عراق را یک تهدید امنیتی برای خاورمیانه قلمداد کند.
صدقیان تصریح کرد: واکنش مقام‌های روسیه به فعالیت پایگاه «التنف» تا حدودی برگرفته از تنش‌های مسکو و واشنگتن در پرونده‌های منطقه‌ای است. در اینجا باید تاکید کنم که عدم شفافیت آمریکا در سیاست‌های خارجی باعث می‌شود که دو قدرت از مرحله سازش به مرحله تنش سوق داده شود و بعید می‌دانم که سفر اخیر تیلرسون به ترکیه بتواند کاهش تنش برای دو طرف را محقق سازد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که اختلافات میان روسیه و آمریکا دارای یک نمای پوسیده و قدیمی است که می‌تواند به ضرر منطقه تمام شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: مساله‌ای که در مورد احتمال خیزش مجدد گروه‌های بنیادگرای رادیکال در عراق و منطقه وجود دارد این است که باید مشخص شود آیا ایالات متحده طبق یک برنامه مشخص به آنها کمک می‌کند یا اینکه از سوی سایر کشورهای خلیج تقویت می‌شود. در گذشته مساله حمایت مالی دولت‌ها از تروریسم به صورتی بود که کشورها بر اساس ارتباطات خود با جریان‌های تروریستی از آنها حمایت می‌کردند؛ به عنوان مثال عربستان و قطر به دلیل تفکر سَلَفی که داشتند، به سمت القاعده گرایش پیدا کردند و برخی دیگر طالبان در افغانستان را زیر چتر حمایتی خود داشتند.
اما در وضعیت فعلی دقیقاً مشخص نیست که این خط و ربط‌ها به کدام سمت و سو گرایش پیدا می‌کند. به‌گونه‌ای که در استان‌هایی مانند دیالی و فلوجه در عراق اهل تسنن درگیر یک سری از اختلافات هستند و هسته‌های پنهان داعش هم در آنجا فعالیت می‌کنند اما باز هم مشخص نیست که سیاست ایالات متحده برای مهار و یا تقویت آنها چگونه است. در این بین حتی نخست‌وزیر عراق اطلاع دقیقی از سیاست‌های واشنگتن ندارد و مجموع این مولفه‌ها باعث می‌شود که یک بحران خاموش پایه‌گذاری شود و آینده آن نامشخص جلوه کند.
- 11
- 4
