رییس‌جمهوری آمریکا پس از نخستین دیدار رودرروی اختصاصی خود با همتای روسش در هلسینکی که هر دوی آن‌ها آن را «سازنده» و «موفقیت آمیز» توصیف کردند، با انتقادهای گسترده‌ای روبه‌رو شد. منتقدان از هر دو حزب، ريیس‌جمهوری آمریکا را به ناکامی در استفاده از فرصت مذکور برای مقصر شناختن مسکو به خاطر دخالت احتمالی در انتخابات ریاست‌جمهوری ٢٠١٦ آمریکا مورد انتقاد شدید قرار دادند و همین فشارها بود که ترامپ را مجبور کرد نظرش را تغییر دهد؛ گرچه حالا کاخ سفید مدل پاسخ ترامپ در کنفرانس خبری مشترک با پوتین را به دلیل سوال سخت خبرنگار می‌داند.
براساس نظرسنجی تازه منتشر شده تنها یک‌سوم آمریکایی‌ها می‌گویند که از نحوه عملکرد ريیس‌جمهور کشورشان در نشست با ريیس‌جمهور روسیه راضی هستند.
۳۳ درصد اعلام کردند که از نحوه عملکرد دونالد ترامپ، ريیس‌جمهور آمریکا در دیدار با ولادیمیر پوتین، ريیس‌جمهور روسیه راضی هستند؛ در حالی که ۵۰ درصد نارضایتی خود را از نحوه عملکرد ترامپ در این رویداد ابراز کردند. «قانون» در همين راستا با بهرام امير‌احمديان،كارشناس مسائل روسيه،گفت‌و‌گويي داشته كه در ادامه به آن مي پردازيم:
باتوجه به مواضع آمريكا و ديدار ترامپ و پوتين،آيا روسيه قابل اعتماد است؟آيا روابط روسيه و ايران تغيير مي‌كند؟
در روابط بين الملل در هيچ دوره تاريخي نبوده كه كشوري منافع ملي خود را پايمال كشور ديگر كند و از منافع ديگر(دوست يا دشمن)به ضرر خود دفاع كند.بنابراين محيط ،محيط دادو ستد و تجزيه تحليل هزينه - فايده است.كشورها تاجايي كه مي توانند سعي مي‌كنند دوستان خود را حفظ كنند.
بنابراين هيچ كشوري از ما در راستاي تضعيف منافع خود دفاع نخواهد كرد.به همين سبب ايران به عنوان كشور قدرتمند منطقه نمي‌تواند به همراهي ياهمكاري روسيه يا ديگر دوستان خود در منطقه احساسي نگاه كند.ايران به دليل داشتن مولفه هاي قدرت زيادي كه دارد،متكي به نيروهاي خود است و ازهمه جهت دارای توانايي است.در سياست دفاعي ايران گفته شده كه تهديد را در محل تهديد ازبين مي‌برد. نه روسيه،شوروي است ونه ايران كشور دوره شاهنشاهي و قاجار .هر دو كشور در منطقه خود اظهار قدرت مي‌كنند.اگر روسيه براي تامين منافع ملي خود بخواهد حركتي انجام دهد وخوشايند ايران نباشد ،نبايد بگوييم روسيه دوست خوبي نيست.
یکی از موضوعاتی که در دیدار پوتین و ترامپ بررسی شد، منع گسترش سلاح‌های هسته ای بود اما چند روز بعد از این دیدار شاهد رو نمایی و آزمایش تسلیحات نظامی روسیه بودیم،به نظر شما این عمل از سمت روسیه به چه معناست؟
در دیداری که این دو رهبر داشتند موضوعاتی را با هم گفت‌وگو کردند.لازمه اینکه ضمانت اجرایي داشته باشد،باید قراردادی امضا بشود .در این دیدار این دو رهبر قراردادی را امضا نکردند،بنابراین هر کدام از این دو رهبر ممکن است در سیاست های اعلامي خود موضوعاتی را مطرح کنند ولی در سیاست های اعمالی خود به گونه دیگری رفتار کنند .بنابراین در شرایط کنونی به نظر می‌رسد ایالت متحده آمریکا با رفتاری که در پیش گرفته است به ویژه در اجلاس ناتو، به سمت یك مسابقه تسليحاتی با روسیه و حتي چین پیش می‌رود.
بنابراین اگر بخواهیم از لحاظ هزینه های نظامی مقایسه‌اي بکنیم ،هیچ جا به اندازه آمریکا قدرت نظامی برای تخصیص اعتبارات از درآمدهاي كشور براي مسائل نظامي ندارد.روسيه براي موازنه استراتژيك لازم است كه يك نوع سلاح هاي جديد و مخرب تر و پيچيده‌تر را معرفي كند تا برتري هاي استراتژيك را نشان دهد.تا با اين عمل به طرف مقابل بگويد كه اگرچه شما كشورهاي عضو ناتو را وادار به تخصيص سهم بيشتري از سهم توليد ناخالص خود به هزينه هاي نظامي مي كنيد،ما اين برتري را نه از جهت مقدار هزينه بلكه از جهت كيفيت سلاح هايي كه در اختيار داريم ،داشته باشيم.ترامپ در سخنانش اعلام مي كند كه ما هردو كشور (روسيه و آمريكا)سهم زيادي در توليد و فروش سلاح در جهان داريم . اولىبا اين سخنان نوعي اخطار مي دهد و مي گويد ما مواظب كشورهاي ديگري كه سلاح مي فروشند، هستيم و در بازارهاي آن‌ها مي‌توانيم دخالت كنيم.به نظرمن اين مسائل پيچيده است و اين ديدار نمي‌تواند مانع از درگيري هايي در آينده بشود.
به نظر شما آمريكا و روسيه در زمينه بحران سوريه مي‌توانند به توافقاتي برسند؟
ايالات متحده آمريكا در صحنه خاورميانه بعد از ترامپ حضور زيادي ندارد.مفهوم آن اين است كه براي آمريكا موضوع هاي ديگري از اهميت بيشتر برخوردار است.آمريكا مي خواهد در اقيانوس آرام حضور داشته باشد.حضور آمريكا در اقيانوس آرام از دوره ارباما شروع شد و مي‌خواهد برتري هاي استراتژي خود را تقويت كند.چين در اقيانوس درحال ظهور يك قدرت بزرگي است كه به عنوان دومين قدرت اقتصادي بعد از آمريكا مطرح شده است.اگر فرض كنيم توليد ناخالص آمريكا ١٨ تريليون دلار باشد ،چين داراي ١٢تريليون توليد ناخالص است.
به نظر من يك موضوعي كه فراموش مي شود، اين است كه جمعيت ايالات متحده آمريكا٣٥٠ ميليون نفر است و چين داراي يك ميليارد و ٣٥٠ ميليون نفر جمعيت است.اگرتوليد ناخالص به سرانه تبديل شود قابليت مقايسه ندارد پس چين در برابر آمريكا كشور ضعيفي است.بنابراين زماني كه آمريكا در اقيانوس آرام حضور دارد،براي آن چين واختلاف چين(به عنوان قدرت غرب اقيانوس آرام)با متحدان آمريكا از جمله فيليپين و ژاپن بر سر جزاير اهميت دارد.
آمريكا، خاورميانه برايش اهميت زيادي ندارد اما مي تواند زمينه اي را ايجاد كند تا روسيه در خاورميانه حضور داشته باشد ومي دانيم حضور روسيه در سوريه داراي هزينه است.روس ها از دوره شوروي با رژيم حافظ اسد همكاري داشتندوتنها پايگاه دريايي نظامي خود را در شرق درياي مديترانه در خاك سوريه داشتند.بنابراين همكاري بين اين دو كشور ادامه خواهد داشت.شوروي و حافظ اسد كنار رفته و روسيه و بشار اسد به روي كار آمده است.
حضور روسيه در سوريه قانوني است چون حكومت اسد ممكن است از نظر مخالفان، حكومت مشروع نباشد ولي تا زماني كه در محيط بين الملل رژيم عوض نشودو حكومت جديد معرفي نشود،حكومت قبلي قانوني است.آمريكا به عنوان قدرت مداخله گر بين المللي،تركيه به عنوان همسايه شمالي سوريه وايران به عنوان قدرت منطقه اي حامي و همكار استراتژيك سوريه، خواهان حضور در سوريه هستند.
آمريكا خواستار مداخله بيشتر در سوريه است و براي تحقق اين هدف لازم است با روسيه ودولت سوريه تعامل داشته باشد.آمريكا در صحنه سوريه،داراي نيروي نظامي‌اي بوده كه از كردهاي شمال روسيه تشكيل شده است .حضور قدرت هاي نظامي در سوريه پيچيده تر مي شود و مي خواهند باهم مذاكره وتعامل داشته باشند مانند ديدار اخير ترامپ و پوتين.
بحران سوريه به دست آمريكا و روسيه حل خواهد شد؟
قدرت هاي بزرگ بايد به نوعي در تقسيمات قدرت باهم به مصالحه برسند.چون نمي خواهند روياروي هم قرار بگيرندوبراي آن ها عايده‌اي ندارد.در اوكراين زماني كه روسيه شبه جزيره كريمه را اشغال كرد،مي‌توانست درگيري نظامي به وجود آيد اما هر دو طرف از اين كار اجتناب كردند. در منطقه خليج فارس به نوعي با ايران با توجه به اخطارهاي ترامپ ،ممكن است رويارويي نظامي به وجود آيد اما اصولا جهان به عقلانيت رسيده است كه جنگ درست نيست.
اشغال نظامي افغانستان براي آمريكا ثابت كرد كه موضوع دشوارتر است و همچنين در سال ٢٠٠٣در عراق نه تنها آمريكا به محبوبيت نرسيد بلكه به وخامت كل منطقه منجر شد.براي آنكه سوريه را تبديل به موضوعي مانند ليبي نكنند ناگزير هستند كه باهم به مصالحه اي برسند و گفت و گو هايي داشته باشند.روسيه زماني كه نيروهاي آمريكايي پايگاه هوايي سوريه را بمباران كردند ،اعلام كرد ماهم پاسخ سختي خواهيم داد وحتي محل شليك را از بين مي بريم اما ديديم كه اين كارا نكرد.اين ها نشان دهنده نوعي گفت و گو و تعامل ميان اين كشورهاست.
- 12
- 3
