موضع عجیب وکلای ملت در مقابل موکلانشان؛ درخواست مجازات «اعدام» علیه معترضان

لیلا علی‌کرمی، وکیل پایه‌یک دادگستری: ۵۰ روز اعتراضات را در شهرهای مختلف ایران شاهد بودیم. قطعا کسی نمی‌تواند منکر این امر شود که اعتراضات توسط بخشی از مردم ایران و در جغرافیای ایران آغاز شد و همچنان نیز مطالبات آن شنیده می‌شود. اما گویی نمایندگانی که با رأی مردم ایران به خانه ملت راه پیدا کرده و از بودجه ملی و با هزینه مردم زندگی می‌کنند، معترضان را مردم ایران به حساب نمی‌آورند. 

روز ۱۵ آبان‌ماه ۲۲۷ نماینده از خانه ملت بیانیه‌ای صادر کرده و در آن از تمامی مسئولین کشور از جمله قوه قضائیه خواستند «که هر‌چه سریع‌تر با محاربین که مانند داعش با سلاح‌های سرد‌و‌گرم به جان‌و‌مال مردم تعرض کرده‌اند، برخورد عبرت‌آموز کرده و حکم الهی را نسبت به محاربین در هر لباس و صنفی و نیز دستور حیات‌بخش قصاص را اجرا کنند تا به همگان ثابت شود که جان و مال و امنیت و ناموس مردم عزیزمان خط قرمز این نظام بوده و در این امر با هیچ‌کس مماشات نخواهد کرد».

 ادبیات به‌کاررفته در این بیانیه از جهات مختلفی قابل انتقاد است. اولا محارب نامیدن معترضین از لحاظ حقوقی کاملا نادرست است. نمایندگان مجلس به‌خوبی واقف‌اند که کلمات بار حقوقی دارند و همین‌طور نمی‌توان افرادی را که به هر دلیلی از شرایط کشور ناراضی هستند و جوابی برای اعتراضات خود نگرفته‌اند، محارب نامید و خواستار اعدام آنها شد. مجازاتی که خود زیر سؤال است و سال‌هاست که فعالان برای حذف مجازات اعدام تلاش کرده و از نمایندگان می‌خواهند که قانون را اصلاح کنند. ثانیا نمایندگان واقف هستند که قانون اساسی ایران اصل تفکیک قوا را به رسمیت شناخته است؛ اصلی که نمایندگان مجلس را از دخالت در کار قوه قضائیه منع می‌کند. 

مضافا به اینکه قانون اساسی اصل استقلال قضات را نیز به رسمیت شناخته است و بر طبق این اصل قضات باید در رسیدگی و صدور رأی استقلال داشته باشند. اما قانون اساسی حق تحقیق و تفحص در تمام أمور کشور را به نمایندگان مردم در خانه ملت داده است. سؤال اساسی این است که آیا نمایندگان در مورد ریشه نارضایتی مردم و چگونگی رسیدگی نهادهای مربوطه به اعتراضات آنها تحقیق و تفحص کرده‌اند؟ مطابق اصل بیستم قانون اساسی همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، حقوق سیاسی، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند. 

آیا نمایندگان مجلس درصدد تصویب قوانینی برآمده‌اند که برابری جنسیتی را تضمین کند؟ آیا نمایندگان ملت قوانینی برای حمایت از اقلیت‌های قومی و مذهبی وضع کرده‌اند؟ اصل بیست‌ودوم قانون اساسی حیثیت، جان، حقوق، مسکن و شغل افراد را مصون از تعرض دانسته است. آیا نمایندگان ملت در مواردی که به حیثیت، جان، حقوق، مسکن و شغل افراد تعرض شده ورود و تحقیق و تفحص کرده‌اند؟ مطابق اصل بیست‌وسوم قانون اساسی تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ‌کس را نمی‌توان به صرف داشتن عقیده‌ای مورد تعرض و مؤاخذه قرار داد. آیا نمایندگان ملت از تعداد شهروندانی که فقط به علت نگاهی متفاوت مشکلات زیادی را تحمل کرده‌اند، خبر دارند؟

اصل بیست‌وهفتم قانون اساسی مجوز تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها را صادر کرده است. آیا نمایندگان ملت درخصوص برخورد نیروی انتظامی و سایر ضابطین دادگستری با تجمعات و راهپیمایی‌های مسالمت‌آمیز تحقیق و تفحص کرده‌اند؟ آیا نمایندگانی که در خانه ملت نشسته‌اند، می‌دانند چه تعداد از دانشجویان، کارگران، معلمان، وکلا، فعالین حقوق بشر، هنرمندان و سایر شهروندان به خاطر استفاده از همین حق به رسمیت شناخته‌شده در قانون اساسی آسیب دیده‌اند یا آزادی‌شان سلب شده است؟

قانون اساسی اصل برائت را به رسمیت شناخته است و هیچ‌کس به موجب قانون مجرم نیست مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح به اثبات رسیده باشد. آیا نمایندگان ملت از این اصل اطلاع ندارند که به‌طور‌کلی برای معترضین حکم صادر کرده‌اند؟ طبق قانون اساسی حکم به مجازات و اجرای آن باید تنها از طریق دادگاه صالح و به موجب قانون باشد. چگونه است که نمایندگان ملت از تریبون خانه ملت حکم به مجازات موکلان خود صادر می‌کنند؟ نمایندگان ملت تحقیق و تفحص کرده‌اند که آیا اصول مربوط به یک دادرسی عادلانه که در قانون اساسی و سایر قوانین ایران آمده است و خود این نمایندگان آنها را تصویب کرده‌اند، در خصوص افرادی که در اعتراضات دستگیر شده‌اند، رعایت می‌شود یا خیر. 

حتما نمایندگان مجلس مطلع شده‌اند که تعدادی از وکلای دادگستری صرفا به خاطر انجام وظایف حرفه‌ای دستگیر شده و در زندان به سر می‌برند. آیا نمایندگان مجلس تحقیق و تفحص کرده‌اند که چرا وکلا در اجرای وظایف خود که همانا دفاع از حقوق شهروندان است، آزاد نیستند. مگر نه اینکه وکیل یک بال فرشته عدالت است. اصولا چگونه می‌توان بدون حضور وکلای مستقل دادگستری روند یک دادرسی عادلانه را تضمین کرد؟ بسیاری از وکلای دادگستری برای دفاع از حقوق موکلان خود و حفظ حقوق شهروندی سایر شهروندان ایرانی، آزادی خود را به خطر انداخته‌اند. حال چگونه است نمایندگان ملت که در ایفای وظایف خود از مصونیت برخوردار هستند، به‌جای دفاع از حقوق موکلان خود خواستار اعدام آنها شده‌اند.