هیچ‌گاه در کشور ما این رویکرد وجود نداشته که زنان به خاطر توانایی‌های خود به کار گرفته شوند.
شایسته سالاری فارغ از جنسیت را هیچ‌گاه در کشور نداشتیم.
بر اساس اطلاعاتی که داشتیم مطمئن بودیم که بي‌شك وزیر زن در کابینه نخواهیم داشت.
چندین بار از روحانی خواستيم که فراکسیون زنان مجلس، جلسه‌ای با ایشان داشته باشد اما هیچ وقت این اتفاق نیفتاد.
ما به دنبال این هستیم که حداقل سن ازدواج را افزایش بدهیم و در حال حاضر این طرح در مرحله کارشناسی است.
برای حضور در ورزشگاه، من پیش بینی نمی کردم که بعد از این حضور اتفاق خوبی برایم بیفتد و منتظر هجمه ها در برابر این مساله نيز بودم.
در بحث فراکسیون امید، به نظرم در شرایط فعلی یک اقلیت سیاسی منسجم بسيار تاثیرگذارتر از یک اکثریت غیر منسجم و ناخالص است.
نقدهایی به فراکسیون امید وارد است و فکر می کنم خود آقای عارف نيز این نقد ها را قبول دارند.
نوع لباس پوشیدنش آدم را یاد نمایندگان زن مجلس ششم می اندازد. مانتو و روسری بلند و یک گیره در جلوی روسری، پوششی بود که برخی از نمایندگان زن مجلس ششم از آن استفاده می کردند. او از نمایندگانی است که تمرکزش را بر حوزه‌های مورد علاقه‌اش گذاشته است. در وزارت خارجه کارشناس بوده و پس از آن در انجمن خیریه دروازه غار به فعالیت ادامه داده است. پس از پیروزی در انتخابات سال ۹۴ و ورود به مجلس سه موضوع را به شکل ویژه پیگیری کرده است.
حقوق زنان و خانواده، کودکان کار و مهاجرین واتباع خارجه موضوعاتی است که طیبه سیاوشی در دو سال گذشته بیشتر وقت خود را روی پیگیری آن گذاشته است. طیبه سیاوشی شاه‌عنایتی، نماینده مردم تهران معتقد است که زنان باید به جایگاه اصلی خود در عرصه های تصمیم گیری و تصمیم سازی برسند. او از منتقدان عدم حضور زنان در ورزشگاه ها نیز هست و پس از اینکه در دیدار تیم ملی فوتبال ایران و سوریه در جایگاه ویژه ورزشگاه حاضر شد، انتقادات زیادی را شنید.
خودش می گوید قبل از حضور در ورزشگاه آزادی می دانست که برای این حضور مورد هجمه قرار می گیرد اما با هدف به ورزشگاه رفت تا پیام زنان ایرانی را به مسئولان برساند. در یک روز سرد پاییزی، او مهمان ما در روزنامه قانون شد تا درباره زندگی اش، مسائل حوزه نمایندگی و پیگیری هایش به گفت و گو بنشینیم.
نقد عملکرد فراکسیون امید نیز بخشی از گفت و گوی «قانون» با سیاوشی است که در ادامه می خوانید.
شما فعالیت‌تان را با دفتر سیاسی و بین الملل وزرات خارجه شروع کردید. چه شد که به وزارت خارجه رفتید؟
من دانش آموخته علوم سیاسی دانشگاه تهران هستم و سال ۶۸ از این دانشگاه فارغ التحصیل شدم. در سال ۶۹ به خاطر علاقه ای که به علوم سیاسی و روابط بین الملل داشتم، وارد دفتر مطالعات وزرات خارجه شدم. آن زمان این گونه نبود که آزمونی برگزار شود و افراد در این دفتر مشغول شوند.من هم به عنوان یک نیروی مطالعاتی به این دفتر و گروه اروپا و آمریکا وارد شدم و کار مطالعاتی انجام می دادم. از سال ۶۹ تا اواخر سال ۷۶ در این دفتر به کار مطالعاتی در حوزه اروپا و آمریکا پرداختم. بعضی اوقات به اقتضای مسائلی که در این حوزه پیش می آمد می نوشتیم و یا سخنرانی می کردیم.
در نشریه خاصی می نوشتید؟
دفتر مطالعات یک بولتن داخلی دارد که در آن می‌نوشتم. علاوه بر آن مجله سیاست خارجی هم بود که با آن نيز همکاری می کردم. در دولت مرحوم آیت ا... هاشمی که خدا رحمت‌شان کند، ایشان به دنبال سیاست درهای باز بودند. به همین مناسبت سمینارها و همایش‌های زیادی در حوزه فعالیت من برگزار می شد که در آن ها هم نتیجه مطالعات را ارائه می دادیم.
تاچه سالی آنجا بودید؟
تا بهمن سال ۷۶ در آنجا مشغول به فعالیت بودم. در آن زمان به اقتضای شغل همسرم که کارمند رسمی وزارت خارجه بودند به ماموریت خارج کشور رفتیم و چهار سال ایران نبودیم. من در آن چهار سال زبان آموزی کردم و زبان فرانسه را آموزش دیدم. بعد از آن به ایران برگشتم و در دوره کارشناسی ارشد قبول شدم و در دانشکده روابط بین الملل تحصیل کردم.
پس در دوره اصلاحات فعالیتی انجام ندادید؟
در آخرین سال دوره اصلاحات طرحی بود که به آن ملیکا می گفتند. در این طرح برای تربیت زنان مدیر در کشور فعالیت می شد و خیلی هم دوره های خوبی بود. من ندیدم خانم هایی که از نزدیک و یا حتی از بیرون با آن در ارتباط باشندو نقدی به این دوره داشته باشند. دوره موثری بود ولی متاسفانه از سال بعد از آن و با تغییردولت این دوره قطع شد.
چه اتفاقی باعث شد که به عرصه سیاست ورود کنید و برای مجلس کاندیدا شوید؟
من چهار سال با تشکل های مردمی فعال در حوزه کودکان کار و در منطقه دروازه غار،کار می کردم. از طرفی مطالعاتم در حوزه بین الملل و حضورم خارج از کشور همه دست به دست هم داد تا به من در ارائه ایده کمک کنند. من در آنجا دیده بودم که در عرصه مهاجرین و کودکان کار به چه شکل کار می کنند. همه این موارد و ضرورت تقویت قدرت قانونی حمایت از کودکان کار، مهاجرین، حقوق زنان و مسائلی ازاین دست من را به این فکر انداخت که به عرصه انتخابات مجلس ورود کنم. جرقه این کار هم از حضور من در مرکز مطالعات زنان که از زنان تاثیر گذار و فعال در عرصه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تشکیل شده بود، خورد. در همان دوره فعالیت من در این مرکز، کمپین ثبت نام حد اکثری زنان مطرح شد. من هم به همراه اکثر خانم هایی که در آن مرکز بودند برای کاندیداتوری ثبت نام کردیم و بعد از آن در لیست قرار گرفتم.
چه شد در لیست امید قرار گرفتید؟ در انتخاباتی که در سال ۹۴ برگزار شد به دلیل حجم رد صلاحیت هایی که صورت گرفت، یک دعوت عمومی از کسانی که به منش اصلاحات اعتقاد داشتند صورت گرفت تا رزومه خود را ایمیل کنند. شما جزو همین گروه بودید؟
خیر، با من صحبت شد. با من تماس گرفتند و پرسیدند که شما تایید شدید. پاسخم مثبت بود. باورشان نمی شد. گفتند نامه کتبی هم به شما داده شده است؟ من جواب دادم که بله ارسال شده و بعد آن نامه را برای دوستان ارسال کردم و بعد از بررسی ها در لیست قرار گرفتم.
بعد از ورود به مجلس به کمیسیون فرهنگی رفتید، چرا این کمیسیون را انتخاب کردید در حالی که بر اساس رشته دانشگاهی و تجربه باید به کمیسیون امنیت ملی می رفتید؟
درست است. در ابتدای ورود به مجلس خودم هم فکر می کردم که بر اساس پیشینه فعالیتم در حوزه سیاست خارجی باید به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بروم اما بعد متوجه شدم که حضورم در کمیسیون فرهنگی به دلیل دغدغه هایی که داشتم و دارم و از طرفی دغدغه های فرهنگی تهران، بیشتر مورد نیاز است.
از ابتدای حضورتان در مجلس شورای اسلامی، شما روی سه مبحث به صورت جدی کار کردید. حقوق کودکان، اتباع خارجه و حقوق زنان، سهم زیادی از پیگیری های شما را داشتند.درست است؟
بله. این سه موضوع سهم بسزایی در پیگیری های من داشتند.
یکی از موضوعات مهمی که در مجلس، آن را پیگیری کردید موضوع حقوق زنان و عدالت جنسیتی بوده است. در همین رابطه شما در مصاحبه ای گفته بودید که سهم ۳۰ درصدی زنان درست نیست اما لازم است. اگر اعتقادی به برابری حقوق زنان و مردان دارید که نباید به دنبال سهم‌خواهی از مردان بود. دلیل پافشاری بر روی این سهمیه بندی های ۳۰ درصدی چیست؟
سوال سختی است. ببینید، هیچ‌گاه در کشور ما این رویکرد وجود نداشته که زنان به خاطر توانایی های خود به کار گرفته شوند. به طور مثال یک زن در رقابت با یک مرد با شرایط مساوی شانس کمتری برای انتخاب داشته است. این یعنی شایسته سالاری فارغ از جنسیت را هیچ‌گاه در کشور نداشتیم. اگر بخواهیم بحث عدالت اجتماعی را مطرح کنیم، باوجود اینکه بر حقوق‌مان تاکید داشتیم، هیچ وقت این بحث برای زنان اتفاق نیفتاده است.
یک مثال روشن این ماجرا این است که مدیران مردی که همیشه در رأس کار بودند از زنان همیشه به عنوان کارشناس استفاده کردند و همین‌قدر که یک زن توانسته خودش را در حد کارشناس هم برساند برای ما چشمگیر بوده است. تاکید بر سهمیه ۳۰ درصدی هم به این دلیل است که این درصد سهمیه، در سند توسعه پایدار مطرح شده است. فکر می‌کنم که با توجه به همه مشکلات و مصايبی اعم از مصايب فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی که در میان است، باید بر گفتمانی که در انتخابات سال ۹۴ در قالب لیست امید ارائه شدکار کنیم و به آن نمود عینی ببخشیم.
اما این مساله چندین سال است که مطرح می‌شود. مربوط به دوره انتخابات سال ۹۴ نیست.
درست است. معتقدم که با تلاش هایی که در سال های قبل از سوی اصلاح طلبان به خصوص بانوان فعال در این عرصه صورت گرفت این بحث آغاز شد و ما تداوم دهنده راه آن ها در مجلس شورای اسلامی هستیم.البته یک تلاش خیلی مهم فراکسیون زنان مجلس به همراه معاونت امور زنان و خانواده دولت یازدهم و شخص خانم مولاوردی انجام شد و آن، این بود که در قانون برنامه ششم توسعه، عدالت جنسیتی برای تخصیص سمت ها و استیفای حقوق زنان قرار گرفت که در نوع خود اقدام مهمی است.
سوالی که پیش می آید این است که در حالی که زنان در کشور از حقوق اولیه خود به هردلیل منع می‌شوند به طور مثال برای رفتن به ورزشگاه یک چالش اساسی در کشور به وجود می آید، چرا فعالان حقوق زنان به جای تمرکز بیشتر برای حل این مسائل به دنبال سهم ۳۰ درصدی برای حضوردر عرصه های مدیریتی اند. این سوال با علم به این موضوع مطرح می شود که شما گفتید زنان در اکثر مواقع به عنوان مشاور در کنار مدیران مرد قرار می گیرند. شما و همکاران‌تان در فراکسیون زنان مجلس برای حل این مسائل چه کرده اید؟
راه اندازی آن گفتمان به نظرم اتفاق کوچکی نیست و با خودش بستر سازی رادر حوزه اعتماد به توانمندی های زنان به همراه دارد.این مساله تبعیض مثبت هیچ‌گاه در فضای رسانه ای و عمومی جامعه تا این مقدار پر رنگ نبوده است. موضوع دیگر این است که ما در مجلس تلاش کردیم که این مسائلی را که تبدیل به دغدغه شده، قانونی کنیم. نمونه اش همین مساله سهم ۳۰ درصدی است که ما در هرفرصتی که پیش آمده آن را مطرح کرده‌ایم. در دیدار با وزرا و سایر مسئولان همیشه روی جدی گرفته شدن این مساله تاکید داشتیم. در زمان انتخابات ریاست جمهوری اخیر به یکی از شهر های استان اصفهان به اسم افوس که زادگاه پدر من هست، رفته بودم. در آنجا گفتم که بیایید و از حضور خانم ها در شورا حمایت بکنید.
در یکی از شهر های نزدیک به افوس، آقایی که به نظر نمی آمد با بحث حضور زنان موافق باشد به من گفتند که لطفا اینجا هم درباره بحث حضور زنان که در افوس درباره آن صحبت کردید،صحبت کنید. می خواهم بگویم که به هر حال نتیجه سال ها تلاش زنان و مطالبه گری آن ها این موضوع را تا حدودی توانسته در بین جامعه نهادینه کند که حتی در کوچک‌ترین شهرهای کشور هم این موضوع نهادینه شود. من معتقدم شاید ما نتوانیم به همه قول هایی که در دوره چهار سال خود داده ایم، عمل کنیم اما امیدواریم این بحث ها در جامعه نهادینه شود و تاثیر خودش را بگذارد و یا در دوره های بعدی مجلس پیگیری شوند.
یعنی معتقدید این مساله سهمیه ۳۰ درصدی باید آرام آرام جلو برود تا به نتیجه برسد؟
حکایت این ماجرا حکایت سنگ تراشی است که هرچه ریز تر و آرام‌تر بر روی یک سنگ کار می کند، اثر نهایی اش زیباتر می شود. ما امارات نیستیم که شب بخوابیم و صبح که بلند می شویم ۷ وزیر زن داشته باشیم. یا عربستان که صبح که بیدار شویم رانندگی برای زنان آزاد شود یا حقوقی به آن‌ها داده شود که تا شب قبل از آن، تابو بوده است. ما باید قدم به قدم برای نهاینه سازی این مسائل در کشور قدم برداریم. البته این موضوع، نیاز به همراهی بیشتر با جامعه مردان نيز دارد.
به موضوع اثر بخش بودن این مساله در جامعه اشاره کردید. موضوع این است که در دولت برآمده از رای اصلاح طلبان و دولت مورد حمایت اعضای لیست امید، حضور زنان دربدنه دولت و وزارتخانه ها آن‌گونه که باید پر رنگ نیست. سهمیه ۳۰ درصدی را از دولت مطالبه نکرده بودید؟
ابتدای پیروزی آقای روحانی، ما بیانیه ای را به امضای ۱۸۰ نماینده در مجلس که بعضی از آن ها اصولگرا هم بودند، رساندیم. بسیاری از این افراد كه امضا کردند ، بر اساس تئوری اثبات شده «زنان کمتر از مردان در معرض فساد قرار می گیرند»بود. این مساله یک مشکل عمده در کشور است. از طرفی ما بر اساس اطلاعاتی که داشتیم مطمئن بودیم که وزیر زن در کابینه نخواهیم داشت اما امیدوار بودیم که در سطح وزارتخانه ها ،پست های بیشتری برای زنان در نظر گرفته شود. در زمان رای اعتماد به وزرای دولت دوازدهم نیز، ما منشوری تهیه و به همه وزرای پیشنهادی ارائه کردیم.
این بحث را از طریق آقای جهانگیری هم مطرح کردیم. تمام وزرای پیشنهادی در زمان رای اعتماد به فراکسیون زنان و خانواده مجلس دعوت شدند و همه نیز این قول را دادند که در سطوح مدیریتی از زنان استفاده کنند اما کمتر کسی به آن عمل کرد و در پاسخ به این مساله که چرا از زنان استفاده نکردید، گفتند موانع زیاد است و می خواستیم و نشد. فقط آقای دکتر اردکانیان بودند که صادقانه به ما گفتند که اگر مانعی برای انتصاب مدیر زن به وجود آمد به شما صادقانه خواهم گفت. در این میان آقای زنگنه برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، یک زن را به عنوان قائم مقام وزارت نفت انتخاب کردند. بعد از این اتفاق، با ۳ تن از نمایندگان مجلس برای تقدیر و تشکر از ایشان به وزارت نفت رفتیم تا از ایشان به عنوان یک الگو در این عرصه تقدیر کنیم. قدمی که آقای زنگنه در این حوزه برداشت، در زمینه باورمندی به قدرت زنان بسیار مثبت است.
در طول مدت فعالیت‌تان در مجلس، هیچ‌گاه با آقای روحانی جلسه‌ای گذاشتید که این موارد و مطالبات را مستقیم با ایشان مطرح کنید؟
متاسفانه در قالب فراکسیون زنان هنوز موفق به دیدن آقای روحانی نشدیم. چندین بار هم از ایشان درخواست کردیم که به عنوان فراکسیون زنان مجلس جلسه‌ای با ایشان داشته باشیم که مطالبات‌مان را به ایشان مطرح کنیم،اما هیچ وقت این اتفاق نیفتاده است. آخرین بار هم این درخواست را مکتوب از سوی فراکسیون زنان به آقای واعظی ارسال کردیم، اما هنوز به این درخواست ترتیب اثر داده نشده است. آقای روحانی کمی دور از دسترسند و ما درخواست کتبی و رسمی داده ایم تا ببینیم چه می شود. در دولت یازدهم که مقدور نشد، امیدواریم در این دولت اتفاق بیفتد.
روزی که آقای روحانی در مجلس حاضر شدند و در برابر این سوال عمومی که چرا از وزیر زن در کابینه استفاده نشده، گفتند ما می خواستیم اما نشد. واکنش شما به این صحبت ایشان چه بود؟
من از تعجب چند لحظه بی حرکت مانده بودم. این جواب قانع کننده ای برای این طیف بزرگ،فعال،توانمند و نجیب زنان ایرانی نیست.آقای روحانی دلایل اینکه چرا از وزیر زن استفاده نکردند را به مردم بگویند.
به نظر می رسد برخی از مخالفان با انتصاب زنان در پست های مهم را بتوان با گفت و گو قانع کرد.
دقیقا همین‌گونه است. یک مثالش برای ما اتفاق افتاد. ما در مورد مساله کودک همسری خدمت آیت ا.. مکارم رسیدیم. در پایان جلسه ایشان یک فتوایی دادند که بسیار پر سر و صدا ومهم بود. ایشان درباره کودک همسری گفتند که زمانی که دختر ۹ ساله ازدواج می کرد، گذشته است و دختر باید به بلوغ عقلی برسد تا بتواند ازدواج کند. این موضوع نتیجه گفت‌و‌گو با علمای محترم کشور است. گاهی ما نمی‌خواهیم برای حل بعضی از مخالفت ها قدمی برداریم و به دنبال حل آن نمی‌رویم و فقط می‌گوییم نشد.
به مساله طرح کودک همسری اشاره کردید. این طرح به کجا رسید؟
این طرح در فراکسیون زنان در حال تهیه و بررسی است. ما به دنبال این هستیم که حداقل سن ازدواج را افزایش بدهیم. در حال حاضر این طرح در مرحله کارشناسی است و باید هنوز برای اظهار نظر درباره جزییات آن صبر کرد.
خبری هم از شما در یکی از خبرگزاری ها مطرح شد که گفته بودید بررسی لایحه حقوق کودکان و نوجوانان به سال آینده موکول شد. دلیل این اتفاق چیست؟
این موضوع بدفهمی یکی از خبرنگاران است. متاسفانه بعضی وقت‌ها از اینکه من هم مانند بسیاری دیگر از همکاران شیوه «انشاا...» و «امیدوارم» را پیش نمی گیرم و به صراحت نظراتم را بیان می کنم، پشیمان می شوم. موضوع این‌گونه که نقل شده نیست. این لایحه هم اکنون در کمیسیون حقوقی و قضایی در حال بررسی است. من هم به خاطر علاقه‌ای که به پیگیری این مساله دارم از این کمیسیون اوضاع و احوال آن را پیگیری می کنم. این لایحه در دستور کار است و به‌طورمعمول پس از بررسی ۴۹ ماده آن و ارسال آن برای تنظیم به صورت فرم قانونی و ارسال برای اجرا، زمانی را باید طی کند. بر اساس روند رسیدگی به این کار زمان رسیدگی به آن تا رسیدن به مرحله اجرا تا سال آینده طول می کشد. این به معنای توقف این لایحه نیست!
ماجرای پیگیری های فراکسیون زنان برای تسهیل خروج زنان از کشور هم خیلی حاشیه داشت.
درست است. بحث تسهیل خروج زنان از کشور را که مطرح شد، بسیاری معترض بودند که این شرط برای همه یکسان نیست و همه نمی توانند از این شرط استفاده کنند و آن را تبعیض‌آمیز می دانستند. این اصلاح کوچکی که در ماده ۱۸ گذرنامه قرار بود انجام شود نيز به دلیل مخالفت دستگاه های اجرایی انجام نشد. در نهایت قرار شد که معاونت زنان، این طرح را به شکل لایحه به مجلس بیاورد تا حداقل مقاومت کمتری از سوی دستگاه های اجرایی در این زمینه صورت بگیرد.
خانم سیاوشی، مساله حضور شما در ورزشگاه آزادی برای تماشای بازی ایران و سوریه هم واکنش‌های مختلفی را به همراه داشت.
من پیش بینی نمی کردم که بعد از این حضور اتفاق خوبی برایم بیفتد و منتظر هجمه ها در برابر این مساله هم بودم.من بازخوردهای این حضور را قبل از حضور در ورزشگاه دیده بودم.
بازخوردهای خبر حضورتان در ورزشگاه چه بود؟
برخی از زنان خیلی عصبانی تماس می گرفتند که باید ما را هم با خودت به ورزشگاه ببری. عده ای هم می گفتند ضرورتی ندارد که یک زن به ورزشگاه برود. مگر قرار است چه اتفاقی بیفتد. از این مسائل نارحت نشدم. مساله، زمانی نارحت کننده شد که من با خبر شدم زنان سوری توانسته‌اند به ورزشگاه بیایند اما زنان ایرانی بازهم حق حضور پیدا نکردند.
تا قبل از آن نمی دانستید؟این موضوع در بین دو نیمه خیلی سرو صدا کرد.
من از ابتدای بازی در ورزشگاه نبودم. نیمه دوم به ورزشگاه رسیدم. زمانی که داشتم از ورزشگاه خارج می‌شدم اخبار را که بررسی کردم دیدم خانم های سوری در ورزشگاه حضور داشتند. این برای من خیلی وحشتناک بود که چطور می شود زنان سوری را به ورزشگاه راه بدهند اما زنان ایرانی که این‌قدر با عشق و علاقه و با حفظ ظواهر می خواهند در ورزشگاه حضور داشته باشند و یک صحنه سالم فرهنگی را ببینید ،راه نمی دهند. این موضوع برایم خیلی دردناک بود.
با همه این بازخوردها و اظهار نظرها،چرا به ورزشگاه رفته بودید؟
من به ورزشگاه نرفته بودم که مورد تقدیر قرار بگیرم. من می خواستم فقط نشان دهم که قانونی برای منع حضور زنان در ورزشگاه وجود ندارد. اگر من بدون اینکه مشکلی پیش بیاید، توانسته ام در ورزشگاه حضور پیدا کنم، بقیه زنان ایرانی هم می توانند از این حق برخوردار شوند.
در راستای دغدغه های شما سوالی بپرسم. یکی از موضوعاتی که مجمع نمایندگان استان تهران به آن ورود کرد، مشکلات محله هرندی تهران و طرح جمع آوری معتادان بود. پیگیری های این مساله به کجا رسید؟
این مساله در مجمع نمایندگان استان تهران مطرح شد و آقای دکتر عارف هم برای بازدید از این محله رفتند. اما من فکر می کنم به دلیل حساسیت هایی که در رسانه ها درباره این محله صورت گرفت اقداماتی مانند احداث گرمخانه در دستور کار قرار گرفت. اما تنها این محله با موضوع معتادان مواد مخدر روبه‌رو نیست. در اتوبان ها اگر تردد کنید، می‌بینید که دربین اتوبان، معتادان خیلی راحت نشسته‌اند و مواد مصرف می کنند. این موضوع در تهران و به طور کلی جامعه حل نمی شود اگر قرار باشد با این افراد که بیمار اجتماعی‌اند مانند گذشته برخورد قهری شود. شهرداری تهران ۷ میلیارد تومان بودجه برای کمپ های ترک اعتیاد تخصیص داده است.
این مبلغ آیا برای این همه معتاد در تهران کفاف نمی‌دهد. موضوع دیگر این است که فرض می‌کنیم این فرد ترک بکند. بعد از آن قرار است چه کاری انجام دهد؟ فردی که به لحاظ اجتماعی بیمار است باید چه‌کاری انجام دهد؟ نتیجه این می شود که این افراد بعد از ترک باز به اعتیاد روی می آورند! دولت باید اینجا ورود کند که متاسفانه هیچ نقشی در این عرصه ندارد. این فرد باید بعد از ترک از یک پشتوانه برخوردار باشد. راه اندازی گرمخانه و یا مسائلی از این دست مقدمات یک اقدام است نه همه آن. به نظرم باید دولت برای پشتوانه سازی افرادی که اعتیاد را کنار می گذارند، کاری انجام دهد. مسائل در این حوزه را صریح تر هم می توان گفت اما من اگر بگویم تابو شکنی کرده‌ام و ترجیح می دهم در همین حد بسنده کنم.
به موضوع فراکسیون امید بپردازیم. بحثی که همیشه با حاشیه های زیاد همراه بوده، نحوه فعالیت فراکسیون امید بوده است. انتقادهاي زیادی از سوی رسانه ها و فعالان سیاسی اصلاح طلب درباره عملکرد فراکسیون امید صورت می گیرد. هم اکنون این فراکسیون در چه وضعیتی قرار دارد؟
در ابتدای ورود به مجلس با کمیت قابل توجه شروع به فعالیت کردیم. در ابتدای کار، بیش از ۱۵۰ نفر بودیم. هم‌اکنون بر اساس آخرین رایی که داده شد حدود ۱۰۰ نفر هستیم. چیزی که برای مردم مهم است کمیت و اینکه الان فراکسیون امید، فراکسیون اکثریت نیست. اما به نظرم در شرایط فعلی یک اقلیت سیاسی منسجم خیلی تاثیر گذار تر از یک اکثریت غیر منسجم و ناخالص است. الان فراکسیون امید درصد خلوص بیشتری پیدا کرده است. در ابتدای امر کسانی بودند که می گفتند ما اصلاح طلب نیستیم و به این دلیل که اصلاح طلبان کسی را برای کاندیداتوری در آن حوزه انتخابیه نداشتند از آن ها استفاده شده است.
شما از انسجام در فراکسیون امید می گویید در حالی که این انسجام نمود بیرونی ندارد. به طور مثال در دو دوره انتخاب وزرای پیشنهادی، اظهار نظر‌های بین اعضای فراکسیون و مسائلی از این دست، این انسجام دیده نمی شود. حتی گاهی بر خلاف این انسجام عمل شده است و اعضای فراکسیون امید برای رای به یک وزیر ،آتش به اختیار شده اند! قبول دارید این موضوعات حداقل در خارج از مجلس و نگاه از بیرون، نمود انسجام بخش ندارد؟
به نظرم نقد هایی به فراکسیون وارد است و فکر می کنم خود آقای عارف هم این نقد ها را قبول دارند. در رابطه با آتش به اختیار بودن برای انتخاب یک وزیر، نه من که به آن وزیر رای نداده ام فرشته و نه کسی که به آن وزیر رای داد، شیطان محسوب می شود! در صحنه سیاسی هر کدام از ما، از یک بعد به این مساله نگاه کردند. برای من تشکل های دانشجویی و صنفی و مردمی اولویتند. اما برخی می گویند شرایط کشور ما عادی نیست. ما در بحث بین المللی چالش های زیادی را پیش رو داریم و گاهی باید برای اینکه مساله ای مانند انتخاب یک وزیر بهانه ای برای تخریب نشود باید به گونه‌ای دیگر رفتار کرد!
این دو موضوع با هم متفاوتند. به طور مثال در ماجرای انتقادات و شایبه ها نسبت به دو تن از وزیران ، مساله بین الملل و چالش های بین المللی ما چه ارتباطی به انتخاب و یا عدم انتخاب این دونفر داشت؟
صحبتم را نتوانستم کامل برسانم. منظور من از نگاه شخصی یک نماینده است. نمایندگان برای خود توجیهاتی دارند. از طرفی شما به همین مساله معرفی دو وزیری که در فراکسیون خیلی پر سر و صدا بود، نگاه کنید که چه حاشیه‌هایی را به همراه داشت. دولت آقای روحانی که دولت اصلاحات نیست. دولت روحانی دولت اصولگرای معتدل است. پس باید به همان میزان توان‌شان از آن ها توقع داشت.
صحبت سر توقعات مردم از دولت و گزینه‌هایش نیست. بالاخره این فراکسیون به عنوان حافظ منافع اصلاح طلبان در مجلس باید سوال ها و شایبه هایی را که از سوی برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب مطرح می شد ، پیگیری می کرد. از دولت نمی توان انتظار داشت. از فراکسیون اصلاح طلبان مجلس که می توان انتظار داشت.
درست است و این حق مردم است که این مسائل را بدانند. من ۵۰ درصد نقد شما را درباره اینکه این فراکسیون موضع صریح خود را در این‌باره اعلام نکرد ، می پذیرم. اما شما از اتفاقات و مشکلات داخلی ما هم مطلع نیستید. حق مردم است که این مسائل را بدانند و فکر می کنم هیات رییسه فراکسیون امید باید در راستای شفافیت و پاسخگویی به مردم مصايب و مشکلات را به مردم بگوید و از طرفی به نقد هایی که درباره عملکرد این فراکسیون می شود، صریح پاسخ بگوید.
موضوع دیگر در باره این فراکسیون این است که مدتی ست از سوی برخی از نمایندگان و چهره‌های اصلاح طلب، تعبیر عهدشکنان فراکسیون امید برای برخی از اعضا استفاده می شود. قرار بود نام این افراد و عهد شکنان به مردم ارائه شود. تصمیم چه شد؟
خود آقای عارف هم این موضوع را اعلام کردند که اسامی اعضای فراکسیون امید اعلام می شود. اگر تا الان هم اعلام نشده دلیلش این است که نمی خواستند در جامعه سرخوردگی به وجود بیاید.
سرخوردگی ندارد. مردم و جامعه رای شما، حداقل در دوره بعد تکلیف‌شان را با این افراد مشخص می کنند. نمایندگان لیست امید هیچ شاخصه ای را بعد از دو سال برای خود نساختند. علی مطهری در این سال ها دیدگاه های فرهنگی متفاوت با اصلاح طلبان ولی دیدگاه‌های سیاسی موافق با اصلاح طلبان داشته و این موضوع تبدیل به شاخصه این نماینده شده است. چرا نمایندگان فراکسیون امید نتوانستند در این دو سال، شاخصه فعالیت داشته باشند؟
خب ما نمی خواستیم به این سرعت تکلیف این نماینده‌ها به دست مردم مشخص شود. درباره شاخصه فعالیت نمایندگان هم دلیلش را من می دانم اما نمی خواهم این دلایل را رسانه ای کنم.
قبول. اما آیا در داخل فراکسیون امید جلسات انتقادی که عملکرد خودتان را بررسی کنید، می‌گذارید؟
بله. خیلی هم درباره این مساله بحث می کنیم. ما درفراکسیون، دايم در حال بحث و جدل و ذکر انتقادات نسبت به موضوعات مختلف هستیم. این‌گونه نیست که خودمان خیلی از مسائل و انتقادات را متوجه نشویم. سعی می کنیم این مسائل را در همان فراکسیون حل کنیم و آن را به فضای بیرونی مجلس نکشیم.
ترتیب اثری هم داده می شود؟
الان آقای عارف تصمیم گرفتند که باید اسامی اعضای فراکسیون امید منتشر شود.این خودش یکی از مسائلی است که از دل همین جلسات بیرون آمده است.
به خود آقای عارف و عملکردشان در فراکسیون امید هم نقدهای زیادی وارد است. بسیاری معتقدند فراکسیون می توانست بهتر مدیریت شود.
ببینید برخی از نقد هایی را که به آقای عارف می شود، من نمی پذیرم. درست است مردم کسی را دوست دارند که پر سر و صدا باشد و دايم اظهار نظر کند. اما آقای عارف از ابتدای فعالیت‌شان در عرصه های مختلف، شخصیتش هیچ‌گاه این‌گونه نبوده که الان بخواهیم بگوییم آقای عارف سکوت کردند.متاسفانه در حوزه بررسی عملکرد نمایندگان هم هیچ ارزیابی علمی انجام نمی شود که بگوییم آقای عارف از سیاوشی فعال تر است یا سیاوشی از آقای عارف. من خیلی دوست دارم جایی باشد که عملکرد نمایندگان را علمی ارزیابی کند. امضا کردن طرح و لایحه ملاک ارزیابی نمایندگان نیست. اگر هم باشد که باز آقای عارف در این زمینه بسیار فعال هستند. ارزیابی‌هایی که هم اکنون انجام می شود کیفیت سنجی نیست، کمیت‌سنجی است.
در کل مجلس و اصلاح طلبان را در حوزه وظایف نمایندگی موفق می دانید؟
بگذارید یک موضوع را صریح به شما بگویم. اگر ما از امروز قانون گذاری را تعطیل و فقط به وظیفه نظارتی خود بپردازیم، فکر می کنم خدمت بزرگی به جامعه کرده ایم.
چرا؟
ما حجم فراونی از قوانین داریم که متاسفانه نه اجرایی شده و نه توان اجرایی شدن آن موجود است. به نظرم من با توجه به مسائلی که دايم در مورد فساد مطرح می شود ما باید به عنوان دستگاه ناظر از زاویه نظارتی ورود کنیم. اگر به همین وظیفه نظارت‌مان به خوبی عمل می کردیم، هیچ‌گاه با طرح های تحقیق و تفحصی که در مجلس مطرح می شود با ترس و دلهره نگاه نمی شد و یا نمایندگان به دنبال رای نیاوردن تحقیق و تفحص نمی روند. بعضی از این تحقیق و تفحص ها ضروریست.
چرا طرح تحقیق و تفحص از شهرداری تهران در مجلس به نتیجه نرسید؟
عده ای نمی خواستند که این طرح رای بیاورد. زمان مناسبی برای طرح این موضوع انتخاب نشد منتها به نظرم این موضوع اتفاقی نبود. البته دوباره بحث تحقیق و تفحص از شهرداری مطرح شده است. فراکسیون شفاف سازی به دنبال طرح دوباره این موضوع در صحن است. ولی اینکه زمان طرح دوباره این موضوع، چه زمانی است ، نمی دانم.
آقای ادیانی که عضو فراکسیون ولایی مجلس هستند، در گفت و گو با همین روزنامه مدعی شده بود که با اینکه تعداد اعضای این فراکسیون کم است اما اراده کنند می توانند به نتیجه دلخواه‌شان برسند. چطور می تواند یک فراکسیون با ۵۰ نماینده این‌گونه قاطع از به دست آمدن نتیجه دلخواه در بین دو فراکسیون بالای ۱۰۰ نفر سخن بگوید؟
شاید اشاره ایشان به انتخاب هیات رییسه است. ما یک تجربه ناموفق در انتخابات هیات رییسه در سال دوم داشتیم. در این دوره ، لیست مشترکی را با دو فراکسیون مستقلین و ولایی اعلام کردیم که متاسفانه به آن عمل نشد و این یک مقدار سلب اعتماد در مجلس به وجود آورد. ولی این درجه بندی و نوع نگاه به فراکسیون ها را قبول ندارم. اگر این توانایی در این فراکسیون موجود بود که نمی‌گذاشتند خیلی از وزرا رای بیاورند. به هرحال یک ایراد دیگر هم به انتخابات بر می گردد. آقای ادیانی و خیلی از همکاران‌شان از تجربه لازم نمایندگی برخوردار هستند. اما بسیاری از چهره های اصلاح طلب اگر در انتخابات از فیلتر ها عبور می کردند می توانستند از طیبه سیاوشی پرقدرت تر ظاهر شوند.
به انتخابات هیات رییسه اشاره کردید. برخی معتقدند که اگر فراکسیون امید در سال اول به جای بحث بر سر ریاست، به دنبال کرسی های هیات رییسه می رفت، شاید بسیاری از چالش ها به وجود نمی آمد. قبول دارید؟
درست است. البته اكنون این‌گونه می توان تحلیل کرد. اما در همان زمان هم اکثریت اصلاح طلبان معتقد بودند که باید در مساله انتخاب رییس مجلس هم ورود کرد. بررسی این مساله باید در همان زمان و همان فضا باشد. موضوع دیگر هم برمی گردد به بی تجربگی ما. بي‌شك اگر افراد با تجربه که سال های قبل در مجلس حضور داشتند رد صلاحیت نمی شدند و می توانستند در انتخابات به عنوان کاندیدا حضور داشته باشند این چالش ها کمتر می شد. اما در سال دوم دیگر بحث بر سر ریاست نبود. اما در سال دوم مساله ای که خیلی دردناک بود، اتهام زن ستیزی بود که به مجلس وارد شد. دلیلش هم این بود که خانم اولاد قباد که از پشتوانه خوبی برخوردار بود و عضو فراکسیون ایثارگران مجلس هم بود برای هیات رییسه کاندیدا شد اما رای نیاورد و هیات رییسه به‌طوركامل مردانه شد.
شما می گویید خواست بسیاری از چهره‌های اصلاح طلب و تحلیل‌شان این بود که باید برای انتخاب رییس مجلس ورود کرد. سوال اینجاست مگر شما در انتخابات سال ۹۴ نمی دانستید که چند نفر از نزدیکان به آقای لاریجانی در تهران و سایر شهرستان ها به مجلس راه یافتند؟
ببینید اگر این مسائل بیان و تعریف می شود دلیلش این است که حساسیت این موضوع از سوی تئوریسین‌های اصلاح طلب و تحلیلگران سیاسی اصلاح‌طلب آسیب شناسی شود تا در آینده به این‌گونه مشکلات برنخوریم. در پاسخ به سوال باید بگویم که بله. ما می دانستیم. اما شرایط آن روز مجلس نیز با امروز یکی نبود. خیلی مسائل دیگر هم این وسط دخیل بود که در همان جلسات نقد فراکسیون امید مطرح کردیم و اگر نیاز باشد آن ها را رسانه ای می کنیم.
فکر می کنید اگر همین امروز انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار شود و تمامی اعضای فراکسیون امید ثبت نام کنند و تایید صلاحیت شوند چند نفرشان باز به مجلس راه پیدا می کنند؟
با امیدوارم و انشاا... بگویم؟
لطفا صریح بگویید
تهران چون لیست ارائه می شود، رای هم لیستی خواهد بود. ولی اینکه چه تعداد رای هم بیاوریم مهم است. یکی از افتخارات ما در تهران این است که بارای میلیونی به مجلس راه پیدا کردیم. من فکر می کنم اگر همین امروز انتخابات برگزار شود دیگر آن رای تکرار نمی شود اما امیدوارم در دوسال آینده منسجم تر و فعال‌تر فعالیت کنیم تا به اعتماد عمومی خدشه وارد نکنیم. اما این را بدانید. آن‌قدر شرایط پیچیده است که برای فعالیت در حوزه نمایندگی هم موانع بسیاری را باید پشت سر بگذاریم.
سینا رحیم پور
- 17
- 6
