امروز سالگرد انتخابات مجلس دهم است. پای صحبت‌های رئیس فراکسیون امید مجلس نشسته‌ایم؛ فراکسیونی که در این چندسال آماج نقدهای زیادی بوده و شخص محمدرضا عارف در تیررس این نقدها. او با طمأنینه خاص خودش پاسخ‌گوی پرسش‌های شرق می‌شود؛ حتی جایی که دوباره ماجرای «ژن خوب» پسرش را پیش می‌کشیم. می‌گوید «پسرم بحث اصالت خانوادگی را مطرح کرده، نه برتری خانوادگی. شما به اصالت خانوادگی باور ندارید؟» مرور کارنامه فراکسیون امید از جانب رئیس، کار آسانی نیست.
او به اعضای فراکسیون نمره عالی می‌دهد. محورهای متعددی در گفت‌وگو با عارف روی میز است؛ از ماجرای دلایل رأی‌اعتماد امیدی‌ها به وزیر کشوری که حتی حاضر نیست پای انتصاب یک استاندار زن بایستد تا کارشکنی‌های محمود واعظی در کار این فراکسیون. انتصاب‌های شهردار تهران از دیگر محورهای محل بحث است. مصداقی، مسئله انتصاب پسر موسوی‌لاری در شهرداری را وسط می‌کشیم و توضیح عارف این است که فرزند موسوی‌لاری تا مرحله نهایی انتخاب اعضای شورای شهر رسیده بود و به همین خاطر کنار کشیده بود، اما عارف و اصلاح‌طلبان توضیح نمی‌دهند که چرا آنها آن‌قدر در شناسایی و جذب نیروهای سیاسی کند و بسته عمل می‌کنند. بخش دوم گفت‌وگو با عارف فردا در شرق منتشر می‌شود. با تأکید بر حصر و رفع محدودیت‌ها از رئيس دولت اصلاحات.
در مصاحبه‌ای گفته بودید تعداد اعضای فراکسیون امید را اعلام می‌کنیم و تا الان هم اعلام نشده؛ آقای پارسایی، سخنگوی فراکسیون هم گفته که اعلام می‌شود؛ تعداد اعضای فراکسیون چند نفر است؟
بین لیست امید و فراکسیون امید تفاوت است. تعدادی با لیست امید به مجلس آمدند. بخشی از روز اول با ما نیامدند که بارها موضع‌گیری کردیم. تعدادشان هم کاملا مشخص بود. بنا نیست با ما ادامه همکاری دهند؛ به‌خاطر ملاحظات و مسائلی که دارند یا بهتر است بگوییم دنبال بهانه بودند. بعضا مصاحبه می‌کردند که چون اینها تند و افراطی هستند، نمی‌خواهیم با آنها (فراکسیون امید) باشیم و جدا شدند. دوستانی که از ابتدا با ما بودند، حقیقتا نمی‌خواستیم با رودربایستی عضو فراکسیون اصلاحات شوند که البته بحث جدی هم داشتیم که نام فراکسیون را فراکسیون اصلاحات بگذاریم یا نه. منتها چون مسیرمان مسیر امید بود و امید یک برند اصلاح‌طلبانه است، در مجلس جمع‌بندی شد که نام فراکسیون را «امید» بگذاریم. حدود هشت ماه صبر کردیم. قرار شد دوباره فرم بدهیم که افراد پر کنند با این تعهد که اعضایی که عضو فراکسیون امید هستند، عضو فراکسیون سیاسی دیگری نباشند. البته شرکت در جلسات فراکسیون‌های تخصصی و غیرسیاسی مانعی ندارد.
اما در فراکسیون امید افرادی هستند كه در فراکسیون مستقلین سمت دارند!
ما که نمی‌توانیم جلوی نمایندگان را بگیریم، اما خواسته‌مان این بود که عضو نباشند. الان تقریبا لیست ما نهایی شده است.
حدودا چند نفر هستند؟
بیش از ۱۱۰ نفر عضو فراکسیون هستند، اما رأی ما در امور تخصصی و کارشناسی از این مقدار بیشتر است و در مجلس نمایندگانی داریم که عضو فراکسیون امید نیستند، اما با ما همسو هستند.
که پای کار هستند.
پای‌کاربودن را باید تفسیر کنیم. کسانی هستند که جزء ١١٠ نفر نیستند، اما جدی پای کار هستند و رأیشان مؤثر است. ما حزب نیستیم. اگر حزب بودیم برخورد حزبی می‌کردیم، اما ما گروه‌های اصلاح‌طلبی تلاشمان این است که انسجام را حفظ کنیم و درمجموع از انسجامی که جبهه ما دارد راضی هستم. وقتی به جبهه‌های گذشته برمی‌گردم، واقعا جبهه ما یکی از منسجم‌ترین‌هاست و البته گاهی به هر دلیلی اگر خطایی صورت گرفت، سعی می‌کنم با آن کنار بیایم. این موضوع را در رأی‌اعتماد به کابینه دیدیم؛ البته در کنار حرکات سیاسی و جبهه‌بندی واقعیت مسائل قومیتی، استانی و منطقه‌ای هم مطرح می‌شود که در رأی‌اعتماد به کابینه با این مسئله روبه‌رو شدیم و باید آن را بپذیریم.
در مورد آقای جهرمی هم؟
کاملا؛ از قبل چند نفر از نمایندگان استان فارس گفته بودند که معذوریت دارند، چون باید در شهر خودشان پاسخ‌گو باشند. این معذوریت را درک می‌کردیم.
از نگاه ملی دور نیست؟
چرا از نگاه تعهد جبهه‌ای و جریانی کاملا دور است. ما با هم میثاق بسته‌ایم و نمی‌توانیم بگوییم با هم هستیم تا زمانی که این جمع منیت من را پیاده کند، و نظر من تأمین شود؛ «من» باید فدای جمع شود. به‌هرحال تا به این انسجام برسیم زمان‌بر است. موضع ما تعامل و تفاهم است. البته کمیته داوری برای رسیدگی به این امور داریم، اما نمی‌خواهیم برخورد شاذ داشته باشیم؛ مثلا بگوییم فلان عضو فراکسیون امید اخراج شود. امیدوارم با تعامل و صمیمیتی که در فراکسیون داریم، روزبه‌روز انسجام ما بیشتر شود و همه اعضای فراکسیون به اجماع فراکسیون احترام بگذارند.
چند نفر به این کمیته داوری رفته‌اند؟
کمیته داوری ما تشکیل شده و جلساتی هم دارد اما خیلی فعال نیست. شاید هم بخشی به خاطر راهبرد نانوشته ما باشد. شکایتی که در مورد دوستان می‌شود ارجاع می‌دهیم. مثلا پرونده برخی نمایندگان فارس را ارجاع دادیم و حل‌وفصل شد.
نماینده تهران هم دیده شده در قضیه آقای جهرمی خیلی حمایت می‌کرد... .
کسانی که احساس کنیم خلاف تصمیم جمعی عمل می‌کنند، پرونده‌شان را به کمیته داوری می‌دهیم و تاکنون با تذکر دوستانه مسائل حل‌وفصل شده است.
اما این نوع حفظ انسجام هزینه را بالا می‌برد.
می‌توانیم با جبهه‌ها و فراکسیون‌ها در مجالس گذشته مقایسه کنیم. آیا این فراکسیون که تشکیل شده انسجام و همبستگی‌اش نسبت به فراکسیون‌های قبلی کمتر است؟ می‌خواهم رسانه‌ها به این موضوع بپردازند. برداشت من به‌عنوان کسی که با مجلس و جبهه‌بندی‌ها سروکار داشته‌ام، این است که وضعیت ما خوب است. توجه کنید در چه شرایطی این فراکسیون شکل گرفت. در انتخاباتی شرکت کردیم که چهره‌های شاخص سیاسی ما رد صلاحیت شده بودند. خیلی از چهره‌ها را کشف کردیم. خیلی‌ها برای بار اول در فعالیت سیاسی جدی مثل مجلس حضور داشتند که باید فرصت می‌دادیم. اگر روند را در نظر بگیرند، خیلی خوب است. قاعدتا در نیمه دوم مجلس باید جدی‌تر باشیم. باید تشکیلاتی‌تر و جدی‌تر حرکت کنیم و کمیته داوری‌مان هم فعال‌تر باشد.
به آقای رحمانی‌فضلی انتقاد زیادی بود. در جلسه‌های بررسی عملکرد وزرای دولت یازدهم، در فراکسیون امید، رأی ایشان خیلی پایین بود و فراکسیون هم نه گفت. یکی از نقدهای اصلی بحث انتصاب‌های خانوادگی ایشان بود که ایشان گفتند اینها قابلیت دارند و بر این اساس تعیین شدهاند. پاسخ رحمانی‌فضلی در این جلسه به نقدها چه بود و اینکه رصد عملکرد ایشان به چه صورت انجام می‌شود؟
دقیقا یادم نیست ایشان به این سؤال چه جوابی داد. جلسات چالشی با وزرای پیشنهادی داشتیم. جلساتی بود که تمام اعضای فراکسیون بودند؛ می‌شود گفت جلسات مجمع فراکسیون بود. جلساتی هم داشتیم که شورای مرکزی یا هیئت رئیسه فراکسیون با وزرا برگزار كردند که چالشی‌تر بود. من هم به تنهایی جلساتی با آنها برگزار کردم. در سه، چهار سطح جلسه داشتیم و مطالبات را مطرح می‌کردیم. براساس پاسخی که داده بودند، شورای مرکزی با رأی‌گیری به نتیجه رسید. دو نفر در مرز بودند که رأی‌گیری مجدد شد و يك نفر رأی مثبت گرفت و به یک نفر بنا بود که فراکسیون رأی ندهد و... البته ملاک ارزیابی جواب‌های داده‌شده بود. رأی ایشان در فراکسیون خوب بود. یکی از مطالبات مطرح‌شده در همه جلسات، به‌کارگیری زنان و اقوام و جوانان بود که مطالبه جدی از همه وزرا بود و در بحث نظارتی هم که شروع کرده‌ایم؛ یکی از شاخص‌ها به‌کارگیری این گروه‌های اجتماعی است.
وقتی ایشان به صراحت می‌گوید استاندار زن نمی‌گذاریم اما این مطالبه جامعه زنان است و در جلسات با نماینده‌ها هم این را می‌گویند و ٢٥٠ رأی هم می‌آورند، چه پیامی دارد؟
ممکن است برای یک پست خاص، معذوریت‌هایی داشته باشد. ایشان به پست خاصی اشاره نکردند. نظر ما بالابردن نرخ مشارکت خانم‌هاست. ١٢، ١٣ درصد فعلی برای ما اصلا قابل قبول نیست و باید احساس کنیم که این عدد افزایش پیدا کرده است. در پست‌های میانی مدیریت باید از دو، سه درصد فعلی به پنج، شش درصد و بالاتر برسیم. این شاخص را ملاک قرار می‌دهیم که رفتار و عملکرد دولت را بسنجیم.
کارنامه مشخصی دارند؟
اکنون دراینباره شروع به ارزیابی کرده‌ایم و باید حدود شش، هفت ماه بگذرد.
همان زمان گفته می‌شد که لابی‌‌های بیرون از فراکسیون باعث شد فراکسیون امید به سمت رأی‌دادن به رحمانی‌فضلی برود. این گفته را قبول دارید؟
ما هیچ لابی بیرون فراکسیون نداشتیم. البته رایزنی و مشورت است. نمی‌گویم دوستان تعامل ندارند اما امروز مفهوم لابی بدهوبستان است، ما با هیچ‌کدام از وزرا بدهوبستان نداریم. این را محکم می‌گویم و رأی هم رأی فراکسیون است.
شما به‌عنوان فردی اصلاح‌طلب اگر متوجه شوید وزیری انتصاب‌های فامیلی دارد، چه واکنشی خواهید داشت؟
تصور می‌کنم پاسخ این سؤال روشن است.
یکی از نقدها به فراکسیون این است که چه کرده و در حوزه قانون‌گذاری در چه حوزه‌های مؤثری وارد شده؟
دوستان ما در این زمینه خیلی فعال هستند و من هم صمیمانه تشکر می‌کنم. در مصاحبه دیگری هم مطرح کردم که نمی‌خواهیم فعلا اقدام‌های قانون‌گذاری‌مان را برجسته کنیم. وقتی یک طرح و لایحه بخواهد در مجلس به تصویب برسد، همکاری فراکسیون‌های مختلف را نیاز دارد. هیچ فراکسیونی اکثریت ندارد. نمی‌خواهیم خیلی تأکید کنیم که پشتوانه این لایحه یا طرح فراکسیون امید است. حتی در طرح‌هایی که دوستانمان می‌دهند، اصرار داریم از فراکسیون‌های دیگر هم باشند که صورت اجماعی داشته باشد. قطعا در زمان مناسب خواهیم گفت که سهم ما در طرح‌ها و لوایح چقدر است.
این تأخیر در بیان نقش، به ضرر فراکسیون نیست؟
باید زمان مناسب داشته باشیم. ما برنامه برجا (برنامه جامع اصلاح‌طلبان) را در انتخابات مجلس دهم داشتیم با ١٢٦ بند که میثاق ما با مردم است. سال ٩٨ باید به مردم بگوییم برای «برجا» چه‌کار کرده‌ایم. باید برای آن زمان آماده باشیم. درعین‌حال سال دوم به بعد سال حرکت برنامه‌ای فراکسیون است. الان کمیته‌های چندگانه‌مان برنامه‌شان را داده‌اند و اولویت‌هایشان را در قانون‌گذاری مشخص کرده‌اند. در بحث نظارتی و تحقیق‌وتفحص جدی هستیم. مثلا تحقیق‌وتفحص‌ها در زمینه خودرو از مصوبات ما بود. در زمینه کاربرد نظارتی هم کار می‌کنیم. الان به صورت جدی بحث ارزیابی عملکرد وزرا در دستور کارمان است. در کنار کار تدوین طرح‌ها، تلاشمان این است این موضوعات را از طریق کمیسیون‌های تخصصی و کمیته‌هایی که تشکیل شدهاند و دوستان ما كه یا مسئولیت دارند یا عضو فعال هستند، پیگیری کنیم. کمیته‌های مختلف ما فعال هستند. فراکسیون‌هایی مانند شفافیت، حقوق شهروندی، خانواده، زنان، محیط زیست، دیپلماسی و منافع ملی ازجمله فراکسیون‌هایی هستند که محوریتشان با دوستان اصلاحات است؛ البته تأکید می‌کنم که اصرار داریم از دیگر نمایندگان محترم مجلس هم در فراکسیون‌های تخصصی حضور داشته باشند و تصمیمات با اجماع خوبی اتخاذ شود.
فکر نمی‌کنید شکل‌گیری فراکسیون حقوق شهروندی و شفافیت نوعی انشعاب از فراکسیون امید باشد؟
فراکسیون شفافیت با هماهنگی کامل با فراکسیون امید شکل گرفت. حتی آقای صادقی چون می‌خواستیم مسئولیت آنجا را برعهده بگیرد، در سال دوم در انتخابات هیئت رئیسه فراکسیون امید کاندیدا نشد که کاملا با هماهنگی بود. فراکسیون حقوق شهروندی هم با تلاش‌های آقای دکتر فتحی ایجاد شد که ایشان جزء اعضای فعال فراکسیون است و بسیار هماهنگ هستند. از ایجاد این‌گونه فراکسیون‌ها تلقی انشعاب نکنید و از تشکیل فراکسیون‌های تخصصی استقبال می‌کنیم.
به‌عنوان رئیس فراکسیون امید چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
بحثی که با وزرا داشتیم بدهوبستان و لابی‌گری نیست. موضع ما این است که اگر وزیری وارد این مقوله شد مقدمه استیضاحش را از نظر فراکسیون امید آغاز کرده است. ما انتصابات فامیلی را قبول نداریم. ملاک باید توانایی‌ها و شایستگی‌های افراد باشد. شایسته‌سالاری را نمی‌توان کنار گذاشت؛ البته اینکه کسی با وزیری وابستگی دارد و فردی شایسته است که گناهی نکرده. نمی‌خواهیم به کارنگرفتن اقوام و آشنایان به‌عنوان یک شرط باشد. اگر کسی توانایی لازم را داشته باشد، نمی‌توان او را کنار گذاشت.
گزارش آقای نجفی از عملکرد آقای قالیباف و به‌ویژه اینکه از پول شهرداری برای انتخابات هزینه کردند، نظرتان درباره این گزارش چیست؟
این گزارش را در دستور کار شورای امید (شورای ٥١نفره متشکل از نمایندگان تهران در مجلس و شورای شهر تهران) گذاشته‌ایم که چگونگی برخورد با این گزارش را بررسی کنیم. فعلا هیچ موضعی ندارم. البته طبیعتا شورای شهر اقداماتی می‌کند. گزارش آقای نجفی رسما برای شورای ٥١نفره فرستاده شده و اگر لازم باشد در قالب تحقیق‌وتفحص یا اقدامات بعدی در این شورا پیگیری خواهد شد.
تفحص یک بار از شهرداری رد شد. احتمال اینکه دوباره مجلس بخواهد اقدامی انجام دهد چقدر است؟
این موضوع مطرح است. الان شورای شهر به‌صورت جدی وارد این بحث شده، نظر بخشی از دوستان این است که چون شورای شهر به مسئله ورود پیدا کرده، فعلا در مجلس تحقیق‌وتفحص لازم نیست ولی ما هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم. تحقیق‌وتفحص حق مجلس است اما مسئله ما این است که مسائل روشن شود. اگر شورای شهر این کار را به طور جدی انجام دهد، شاید ضرورتی نداشته باشد ما در مجلس کاری انجام دهیم. انشاءالله با بررسی گزارش در شورای شهر جمع‌بندی خواهیم کرد و براساس آن اقدام لازم انجام خواهد شد.
به نظرتان اگر آن زمان که تحقیق‌وتفحص از شهرداری مطرح بود (سال ٩٥) این طرح رأی می‌آورد، بخش‌هایی از این گزارش لااقل اتفاق نمی‌افتاد؟ خیلی‌ها این را ضعف فراکسیون می‌دانند که نتوانست لابی کند که تحقیق‌وتفحص رأی بیاورد.
اینکه اگر تحقیق‌وتفحص رأی می‌آورد این اتفاق نمی‌افتاد را نمی‌دانم. خیلی از مسائلی که الان مطرح شده مربوط به قبل از تحقیق‌وتفحص است.
تحقیق‌وتفحصی که رأی نیاورد مربوط به اسفند ٩٥ است و قبل از انتخابات اردیبهشت ٩٦.
در تحقیق‌وتفحص قبلی کوتاهی‌ها یا عدم هماهنگی‌هایی داشتیم به‌ویژه در مورد افرادی که در صحن صحبت کردند. اشتباه کردیم و علت این بود که به دو، سه نفر از همکاران گفتیم بنشینند و به نتیجه برسند که چه کسی صحبت کند ولی به تفاهم نرسیدند؛ ما هم اشتباه کردیم و باید بهتر عمل می‌کردیم.
آقای نجفی جزء افرادی هستند که در حوزه اصلاح‌طلبی سال‌ها کار کرده‌اند اما یک‌سری انتصاب‌ها دارند که از نزدیکان آقای قالیباف است و مردم واکنش خوبی نشان نمی‌دهند. یا اینکه مثلا فرزند موسوی‌لاری که سمت دارد و موارد مشابه متعدد. به‌عنوان رئیس مجمع نمایندگان تهران چه واکنشی در این زمینه دارید؟
شهرداری یک نهاد خدماتی است نه نهاد سیاسی. در شهر تهران اگر تفاهم و وفاقی با نهادها و دستجات مختلف نباشد شهردار نمی‌تواند موفق باشد. شهردار نمی‌تواند بگوید من منتخب یک جریان سیاسی هستم و این امکان ندارد؛ بالاخره واقعیتی است.
طبیعتا شایسته‌سالاری و تخصص و تجربه بحث بسیار مهمی است و باید ملاک انتصابات باشد.
ولی نه فامیل‌سالاری.
بله؛ و البته استفاده از نیروی داخل شهرداری. اولویت اصلی‌مان این است که تا حد ممکن نیروها از درون شهرداری باشند.
اما انتصاب‌هایی هم از اصولگرایان دیده شده و هم از فامیل اصلاح‌طلبان.
اگر این شرایط را بپذیریم، قطعا آقای نجفی به‌عنوان شهردار تهران این شاخص‌ها جزء اولویت‌هایش است و باید به انتخابش احترام بگذاریم. نمی‌شود به محض اینکه به کسی پستی داد، اعتراض کرد؛ چون از شرایط خبر نداریم. حق اعتراض و نقد داریم؛ اما باید اعتماد کنیم و قبول کنیم که ایشان می‌خواهد شهر را اداره کند و از همه امکانات و نیروهایی که می‌تواند در خدمت شهرداری باشد، باید استفاده کند. به‌همین‌خاطر من تا‌به‌حال هیچ انتقادی به انتصابات ایشان نکرده‌ام. دست شهردار باید باز باشد. برای ما عملکرد ایشان ملاک است و امیدوارم با توجه به شرایط موجود و ارتباط خوب ایشان با شورای شهر، موفق باشند.
خیلی‌ها در شبکه‌های اجتماعی واکنش نشان داده‌اند که چرا باید فرزند موسوی‌لاری باشد.
حالا که اسم آوردید، این را بگویم؛ ایشان جزء کاندیداهای شورای شهر بود و به طور طبیعی جزء ٤٢ نفر قرار گرفت. از نظر تخصص، جوان‌بودن و اینکه در حوزه شهری کار کرده بود و خبره بود. وقتی قرار شد اسامی را به شورای‌عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان بدهیم، در هیئت‌رئیسه بحث شد که ایشان بماند یا خیر. صرفا به خاطر اینکه پسر آقای موسوی‌لاری بود و با رضایت خودش درحالی‌که حق نداشتیم اسمش را حذف کنیم، نام ایشان را حذف کردیم. ایشان تا‌به‌حال از اینکه پسر موسوی‌لاری است، استفاده‌ای نکرده. درباره انتصابش هم کسانی که ایشان را انتخاب کرده‌اند، می‌توانند درباره دلیل این کار توضیح دهند.
نقد دیگری که وجود دارد، این است که فراکسیون امید به دلیل کاستی‌هایی که داشته، یک‌سری افراد در مجلس بروبیای خاصی دارند؛ ازجمله آقای واعظی که خیلی از نمایندگان معتقد هستند در انتخابات هیئت‌رئیسه هم دیدارهایی داشتند و نام بردند و گله‌مند بودند. به نظرتان بخشی از این اتفاق برنمی‌گردد به اینکه فراکسیون امید در لابی‌ای که با دولت انجام داده، خیلی قوی عمل نکرده؟
ما به‌هرحال از سال ٩٢ وارد پروسه ائتلافی شده‌ایم. به نظرم تا‌به‌حال این مسیر را درست پیموده‌ایم و نباید دنبال خواسته‌های صد‌درصدی باشیم. معذوریت‌ها و شرایطی را که دولت روی کار آمده، در نظر می‌گیریم. در دوره دوم درباره اینکه پشت سر چه کسی باشیم و اینکه آقای روحانی را حمایت کنیم یا کاندیدای خودمان را داشته باشیم، خیلی بحث داشتیم و تصمیم منطقی و عقلایی گرفتیم که در ظرفیت گفتمان ما بود. شاید گفتمان رقیب این ظرفیت را نداشته باشد. تقریبا به اتفاق آرا شورای‌عالی سیاست‌گذاری از آقای روحانی حمایت کرد. تقریبا همه نمایندگان لیست امید یا فراکسیون امید هم جدی به این سمت آمدند. ما این رویکرد را رویکرد درستی می‌دانیم. متأسفانه بعضا با نامهربانی‌هایی در دولت روبه‌رو هستیم و توقع نمایندگان امید این بود که دولت قدر این حمایت را بیشتر بداند و از فکر و نظر گفتمان اصلاحات و شورای‌عالی سیاست‌گذاری و فراکسیون امید برای پیشبرد منویات و کارهای خودش بیشتر استفاده کند. این بحثی است که داریم و انتظارمان هم همین است که دولت تعامل و همکاری بیشتری با فراکسیون امید و شورای‌عالی سیاست‌گذاری اصلاحات داشته باشد.
به‌عنوان رئیس فراکسیون امید و چهره شاخص اصلاح‌طلب چقدر با آقای روحانی این ارتباط وجود دارد؟
اینکه به‌عنوان رئیس فراکسیون امید یا رئیس شورای اصلاح‌طلبان هفته‌ای یا دو هفته‌ای یک بار جلسه داشته باشیم، خیر این‌طور نیست. ایشان گرفتار هستند و ما هم دنبال کار خودمان هستیم.
چطور می‌توان این مسیر را بهبود بخشید؟ شاید مسیر به سمتی پیش برود که در ١٤٠٠ اصلاح‌طلبان بخواهند تصمیم دیگری بگیرند.
ما نمی‌خواهیم خودمان را تحمیل کنیم. تکلیفی داشتیم که به‌درستی انجامش دادیم و نتیجه‌اش را هم می‌بینیم؛ ولی اینکه دولت چقدر از این پتانسیل را در راستای برنامه‌هایش استفاده کند، مربوط به خودش است؛ کما‌اینکه دیدید به وزرایی که اصلاح‌طلب هم نبودند، ما رأی داده‌ایم. هدف ما موفق‌بودن دولت است و طبیعتا انتظارمان این است که دولت با جریان اصلاحات و نهادهای رسمی‌اش مثل شورای‌عالی اصلاح‌طلبان و فراکسیون امید در مجلس تعامل و همکاری داشته باشد. برای اجرائی‌شدن برنامه‌هایش و در نتیجه توفیق بیشتر دولت.
جامعه به شرایطی رسیده که از خوانش اصلاح‌طلبی که شاید به شما نزدیک باشد، عبور می‌کند.
البته عبور جامعه از گفتمان اصلاحات نظر شماست. جاهایی نتوانسته‌ایم پاسخ دهیم و نقدها را هم قبول داریم و تلاش می‌کنیم که به مطالبات مردم و وعده‌های داده‌شده وفادار بمانیم و در آن جهت حرکت کنیم.
به شخص شما نقدهای زیادی وارد است.
انتقادها را قبول داریم و احترام می‌گذاریم و در حدی که بتوانیم هم پاسخ می‌دهیم و اصلاح می‌کنیم. جاهایی هم نیازمند فرصت هستیم. اگر احساس کردیم رفتار دولت غیراصلاح‌طلبانه است، قرار نیست با هم وارد جدل شویم. راهبرد ما تعامل و حمایت از اجرای برنامه‌هاست و امیدوارم این راهبرد و این مسیر درست پیموده شود و دولت توجه کند عقبه دلسوزش چه جریانی است.
به نظرتان اگر دولت این توجه را نداشته باشد تکلیف هم‌گرایی که قرار بود بین گفتمان اصلاحات و اعتدال اتفاق بیفتد چه خواهد شد؟
امیدواریم توجه کند و بتوانیم این مسیر را با هم به خوبی طی کنیم. درحال‌حاضر کارگروهی از اعضای شورای عالی سیاست‌گذاری، فراکسیون امید و شورای شهر تشکیل داده‌ایم که در زمینه سازوکار تعامل با دولت و جریان‌های سیاسی و احزاب و گروه‌ها کار می‌کند و امیدوارم به جمع‌بندی خوبی برسیم.
در بدنه دولت افراد و گروه‌هایی را می‌بینید که در بهترشدن این تعامل کارشکنی کنند؟
انشاءالله که چنین گروه‌هایی وجود ندارند و همگان به شرایط کشور و نیروهای حامی خود توجه داشته باشند!
انتقادتان از آقای واعظی است؟
اجازه دهید وارد مصداق نشوم و مبنا را بر همدلی و همکاری بگذاریم برای موفقیت دولت و پاسخ به مطالبات مردم.
فرمودید از سال ٩٢ ائتلافی را شروع کرده‌اید، سال ٩٤ هم این ائتلاف بود. از طرفی برخی نمایندگان که با لیست امید آمده و به فراکسیون نپیوستند در زمان انتقاد می‌گویند ائتلافی نبوده... .
سال ٩٢ هیچ‌چیزی که مکتوب باشد نداشتیم. ادامه راه ۹۲ را در سال ۹۴ پیمودیم. سال ٩٦ هم لیستمان اصلاح‌طلبانه بود.
من به‌طور مشخص سال ٩٤ را می‌گویم. در لیست تهران آقای نعمتی و جلالی آمدند و خیلی رفتار اصلاح‌طلبانه‌ای ندارند.
اگر به گذشته برگردیم قطعا اگر بخواهیم ائتلاف کنیم شفاف‌تر و روشن‌تر ائتلاف می‌کنیم و توافقات و شرایط را مکتوب خواهیم کرد. بنا نیست فقط برای پیروزی در انتخابات ائتلاف کنیم و بعد در موقع پاسخ به مطالبات مردم یکدیگر را رها کنیم. قطعا برای به‌نتیجه‌رسیدن برنامه‌ها ائتلاف می‌شود چون شما برای ائتلاف به مردم وعده می‌دهید و باید پاسخ‌گوی مردم هم باشید. نمی‌توانیم ائتلاف داشته باشیم و به مردم هم بگوییم رأی بدهید و در مجلس دو شاخه شویم. ائتلاف اتفاقا برای بعد از پیروزی در انتخابات است و خیلی از جریان‌های سیاسی در دنیا بعد از پیروزی ائتلاف می‌کنند؛ ما قبل از پیروزی ائتلاف کرده‌ایم. این ویژگی خاص خودمان است. ائتلاف باید حتما بعد از پیروزی هم ادامه داشته باشد. برای آینده باب ائتلاف را نبسته‌ایم. اگر ائتلاف هست باید شفاف باشد و مسئولیت تک‌تک اعضا و جریان‌های ائتلاف‌کننده مشخص باشد تا مجلس یازدهم با اتفاقی که در مجلس دهم و لیست امید پیش آمد روبه‌رو نشود.
آقای جلالی می‌گفتند شما را تا بعد از انتخابات ندیده بود و می‌گفتند به فراکسیون امید تعهدی نداشتیم.
دوستان اطلاع دارند که اگر در لیست نبودند چه می‌شد. اجازه دهید وارد این مقوله نشویم، اما باور من این است كه اگر قرار است ائتلافی شکل بگیرد باید شفاف باشد.
درباره حاشیه‌هایی که به دنبال فیلم پسر شما منتشر شد، آن زمان مصاحبه‌ای کردید و خیلی به صحبت‌هایی که در شبکه‌های مجازی گفته می‌شد پاسخ ندادید، اما به نظرم بعد از آن اتفاق چهره شما خیلی مخدوش شد. انتظار این بود که حداقل عذرخواهی کنید چون فیلم جالبی نبود.
ببینید، من دراینباره در نشستی خبری که در مجلس برگزار شد موضع خودم را مطرح کرده‌ام. فرزندم شخصیت حقیقی مستقلی دارد... .
اما گاهی هم نمی‌توان جدا کرد. شکل سخنان ایشان نوعی خودبزرگ‌بینی را به مخاطب منتقل می‌کرد.
این‌طور نیست، ایشان واقعا احساس خودبزرگ‌بینی ندارد. درباره ظرفیت اجتماعی‌اش حرفی زده، ولی نکته‌ای که خودش همیشه می‌گوید این است که کاش همه آن مصاحبه ٢٥دقیقه‌ای را به‌صورت کامل می‌دیدند و بعد قضاوت می‌کردند.
اتفاقا من آن مصاحبه را کامل دیدم، اما شاید چندان درست نباشد که آدم به تبار خانوادگی‌اش این همه ببالد.
بحث اصالت خانوادگی را مطرح می‌کند نه بحث برتری خانوادگی را. البته من قبلا هم مطرح کردم که هر انساني بماهو انسان هیچ برتری نسبت به انساني ديگر ندارد و منظور او هم مطمئنا برتری‌جویی نبود، هرچند اگر با من مشورت می‌کرد به او می‌گفتم مصاحبه‌ای انجام ندهد، چون طرح برخی موضوعات به‌دلیل برخی ذهنیت‌ها در جامعه باعث ایجاد حاشیه‌هایی می‌شود.
به‌هرحال واکنش شما تا همین‌جا هم برای افکار عمومی قانع‌کننده نیست.
ملاک برای قضاوت درباره موضع‌گیری انجام‌شده نباید مصاحبه چند ثانیه‌ای آن‌هم در هنگام ورد به آسانسور آن‌هم در شرایط خارج از استانداردهای یک مصاحبه باشد. من در نشست خبری صراحتا دراینباره صحبت کرده‌ام و می‌توانید به آن مصاحبه مراجعه کنید.
اما صحبت از رتبه کنکور پدر و مادر واقعا چقدر در یک برنامه اهمیت دارد؟
قطعا اگر این مسائل را مطرح نمی‌کرد خیلی بهتر بود.
به‌عنوان یک شهروند به فراکسیون امید چه نمره‌ای می‌دهید؟
خودم نباید نمره بدهم چون به نوعی نمره خودم تلقی می‌شود. من از همراهی اعضای فراکسیون صمیمانه و متواضعانه تشکر می‌کنم. اگر به اعضای فراکسیون و همکاری‌شان بخواهم نمره بدهم، نمره عالی می‌دهم، اما به خودم نمره نمی‌دهم.
به‌عنوان رئیس فراکسیون امید که در مسیر رفع حصر تلاش‌هایی داشته‌اید، نامه اخیر آقای کروبی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اعلام موضع حق هر فرد ایرانی است. به‌ویژه چهره‌های تأثیرگذار و برجسته باید بتوانند دیدگاه‌هایشان را در زمینه‌های مختلف مطرح کنند. در آستانه دهه پنجم انقلاب هستیم. در این چهار دهه با چالش‌هایی روبه‌رو بوده‌ایم و اگر دلسوزان این امکان و احساس را داشته باشند که نظراتشان را مطرح کنند، در اصلاح امور مؤثر خواهد بود. نامه آقای کروبی را در این مسیر ارزیابی می‌کنم و امیدوارم برخلاف بعضی تصورها و ذهنیت‌هایی که ایجاد شده و ممکن است در پروسه رفع حصر مؤثر باشد، اثر منفی نداشته باشد و مسیر طی‌شده برای کاهش محدودیت‌ها و رفع حصر، با شتاب بیشتری ادامه یابد.
کماکان امیدوار هستید مسیر رفع حصر ادامه داشته باشد؟
بله. انشاءالله.
پیش‌تر در موضوع حصر دعوت به سکوت می‌کردید. با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی جامعه، چقدر فرصت‌ها از دست می‌رود؟
سکوتی که همیشه مطرح می‌کردم، سکوت رسانه‌ای بود. این مسئله را مسئله داخل خانواده انقلاب می‌بینم. اعتقاد دارم باید هرچه سریع‌تر مسئله حصر حل‌وفصل شود. پرداختن به مسائل سال ٨٨ را ضرورت می‌دانم؛ آن‌هم به این دلیل که اگر صورت‌مسئله را پاک کنیم، ممکن است دوباره تکرار شود؛ اما اگر علل و عوامل قبل، حین و بعد از حوادث ریشه‌یابی شود، می‌توانیم از تکرار آن جلوگیری کنیم. خوشحال هستم ما اصلاح‌طلب‌ها در دهه ٩٠ با توجه به هزینه‌های ٨٨، رویکرد خودمان را مشخص کردیم و توانستیم مسیر اصلاح‌طلبانه خودمان را با حداقل هزینه‌ها دنبال کنیم و به سمت تعامل بیشتر رفتیم. حتی به سمت ائتلاف در مسیر منافع ملی رفتیم. با این نگاه، احساسم این است که حل مسئله حصر، دیر شده است و باید زودتر این مسئله حل می‌شد و امیدوارم هرچه زودتر این مسئله که بعضا باعث چالش‌هایی درون خانواده انقلاب شده است، حل شود و مطمئنا به منافع ملی و تقویت همبستگی و انسجام ملی کمک می‌کند.
آقای غلامرضا حیدری یکی از نمایندگانی است که این موضوع را پیگیری می‌کند؛ او گفته امیدوار است تا قبل از عید خبرهای خوبی به گوش برسد. شما فکر می‌کنید رفع حصر چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
هیچ‌وقت زمانی قطعی اعلام نکرده‌ام. به کارمان ادامه می‌دهیم. آرزویم این است که هرچه زودتر این مسئله حل شود. روند برایمان مهم است و روند را پذیرفتنی می‌دانیم.
به روند کار خوش‌بین هستید؟
بله و باید از شورای عالی امنیت ملی و دیگر نهادهای دست‌اندرکار تشکر کنم. امروز اجماعی را درون خانواده انقلاب و مسئولان ذی‌ربط برای حل‌وفصل مسئله حصر حس می‌کنم. ملاقات‌های جمعی و گاهی خصوصی داریم. احساسم این است که این موضوع به نفع نظام و کشور انشاءالله حل‌وفصل خواهد شد.
درحال‌حاضر وقتی از حصر صحبت می‌شود، با حضور سیاسی آقای احمدی‌نژاد دوگانه می‌شود. به‌عنوان شخصیت سیاسی موضع‌گیری‌های اخیر آقای احمدی‌نژاد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
این دو مسئله را نباید با هم مقایسه کرد. نقش و سهم آقایان کروبی و موسوی در انقلاب را نمی‌توان با آقای احمدی‌نژاد مقایسه کرد. هر دو (موسوی و کروبی) یک عقبه قوی در انقلاب دارند. جریان راست، آقای احمدی‌نژاد را کشف کرد؛ برای اینکه با جریان اصلاحات رودررو شود، در شرایطی که احساس می‌کرد چهره‌ای است که می‌تواند اصلاحات را به چالش بکشد. آقای احمدی‌نژاد دارای عقبه قوی اجتماعی نیست. امروزه اصولگراها از ایشان تبری می‌جویند. این رفتارها هم ناشی از همان نداشتن عقبه است.
به نظرتان دادگاهی در جمهوری اسلامی ایران برای آقای احمدی‌نژاد تشکیل خواهد شد؟
اگر بپذیریم انقلاب ما انقلاب اسلامی بود و عدالت شرط اولیه همه کارهاست، هرکس در مظان اتهام باشد، باید در دادگاه صالحه رسیدگی شود. احساس می‌شود یکی از اهداف فرار به جلوی ایشان، احتمالا جلوگیری از پیگیری دادگاه و تشکیل پرونده باشد و قوه قضائیه باید در چارچوب وظایفش به این مسئله بپردازد و نباید گزینشی عمل کند.
زمانی که ایشان رئیس دولت بود، تصور می‌کردید ایشان چنین روزهایی را داشته باشند؟
من ایشان را از دهه ٦٠ می‌شناختم که دانشجو بودند. آن‌موقع در وزارت علوم مسئولیت داشتم. این قبیل رفتارها از سوی ایشان برای من پیش‌بینی می‌شد. چه قبل از ریاست‌جمهوری و چه بعد از آن رفتاری که برایم پیش‌بینی‌پذیر نبود، از ایشان ندیدم؛ همه آنها برایم پیش‌بینی می‌شد. جریانی که ایشان را بالا آورد، حالا باید پاسخ‌گو باشد.
اما اصولگرایان سعی می‌کنند از ایشان اعلام برائت کنند.
بالاخره جریان‌های سیاسی باید مسئولیت کار خود را بپذیرند. اگر صادقانه برخورد کنیم، می‌توانیم جلوی تکرار را بگیریم. اگر تبری بجوییم و بگوییم از ما نبوده، باز هم فرد دیگری مثل ایشان خلق می‌شود و کشور را گرفتار می‌کند. گرفتاری‌هایی که این جریان برای کشور ایجاد کرد تا حدودی متصور نبود و هزینه‌های زیادی به کشور تحمیل شد.
خاطره‌ای از زمان دانشجویی ایشان در ذهنتان مانده؟
مسئله‌ای که بتوان ذکر کرد، ندارم.
چندی پیش در یک دیدار صحبت‌هایی داشتید که به بخشی از آن سخنان خیلی انتقاد شد. گفته بودید رفع حصر را سیاسی نکنید. خیلی‌ها می‌گویند اگر حصر سیاسی نیست؛ پس از چه جنسی است؟
از نقدها استقبال می‌کنم و سعی می‌کنم به آنها توجه جدی کنم و صمیمانه از لطف و محبت ناقدان تشکر می‌کنم. سیاسی به مفهوم جناحی منظورم بود؛ یعنی نگوییم مسئله اصلاح‌طلبان است. حصر را یک مسئله ملی می‌دانم. به‌همین‌دلیل نباید مسئله یک جریان باشد. اگر مسئله یک جریان باشد، جریان دیگر تلاش می‌کند این مسئله حل نشود و اگر حل شد، نباید آن را پیروزی جریان اصلاحات بدانیم. بحث من از اول این است که مسئله حصر را سیاسی و جناحی نکنیم و وارد دسته‌بندی نشویم. مسئله کشور و نظام ماست و باید همه به حل آن کمک کنیم و اگر هم حل شد، به نفع نظام باشد. اصطلاح من برد-برد است و باید دو جریان احساس کنند که موفق شدهاند و برنده حل مسئله هستند.
به خاطر همین است که نمایندگان کمیته حصر فراکسیون با آقای ذوالنور جلسه‌هایی داشته‌اند. ملاقات آقای ذوالنور و کروبی در همین راستاست؟
اصرار داشتیم که کمیته حصر صرفا امیدی نشود؛ اما خیلی استقبال نشد. بهتر بود که از فراکسیون‌های دیگر هم در این کمیته حاضر باشند. آقای ذوالنور با علاقه و مَنشی که دارد، با ما همکاری می‌کند و جزء کسانی است که تلاش می‌کند مسئله حصر هرچه زودتر حل شود و ما از پیگیری‌های ایشان تشکر می‌کنیم.
نمایندگان فراکسیون امید که در لیست امید بودند، با حمایت آقای خاتمی آمدند. برای رفع محدودیت‌های ایشان کاری انجام شده؟ مسئله حصر که مطرح می‌شود، آقای خاتمی انگار کنار گذاشته می‌شود.
مسئله ایشان کنار گذاشته نشده. این مسئله هم پیگیری می‌شود و فکر می‌کنم باید جدی‌تر دنبال شود تا انشاءالله هرچه سریع‌تر محدودیت‌ها مرتفع شود.
اتفاق مثبتی در این زمینه افتاده؟ چون از گوشه و کنار خبرهایی می‌آید که محدودیت‌های آقای خاتمی بیشتر می‌شود.
درباره محدودیتی که به‌تازگی ایجاد شد، فراکسیون امید بیانیه‌ای داد و برخی دوستان ذی‌ربط تماس گرفتند و قرار گذاشتند و صحبت کردیم. تلاش‌شان این بود که بگویند اتفاق جدیدی نیفتاده است. گله ما این بود که چرا از حضور ایشان در بعضی جلسات ممانعت می‌شود. مثلا جلسه وزرای آقای خاتمی را از سال ٨٤ هر پنج، شش هفته یک بار برگزار می‌کنیم. حتی وقتی بحث جدی هم درباره مسائل کشور می‌شود، جمع‌بندی را به وزیر یا مسئولان ذی‌ربط می‌رسانیم. وقتی یکباره از شرکت ایشان در این جلسه‌ها ممانعت می‌شود، باعث گلایه جدی است. امیدوار هستم در این پروسه مسئله ممنوعالتصویری آقای خاتمی را هم بتوانیم پیگیری و رفع مشکل کنیم.
انگار بحث آقای خاتمی سینوسی است؛ به صورت جدی با شورای‌عالی امنیت ملی صحبت کرده‌اید؟
برخی دوستان ما در کمیته، با دبیر شورای امنیت ملی کار را پیگیری می‌کنند و جلسه‌هایی داشته‌اند. یک بار هم من با آقای شمخانی دوستانه صحبت کردم؛ اما تا‌به‌حال کمیته با دبیر شورای امنیت ملی جلسه نداشته. تلاشمان این است که با رؤسای قوا جلسه داشته باشیم، بعد با وزرایی که ذی‌ربط هستند. با اعضای کمیته تقسیم کار کرده‌ایم که بتوانیم همه مسائل را ساماندهی کنیم. یکی از اولویت‌های ما هم مسئله ممنوعالتصویری آقای خاتمی است.
در آستانه دهه پنجم انقلاب هستیم. به نظرتان آسیب امروز نظام در این پروسه ٤٠ساله چیست؟
سؤال مهمی است. به نظرم دراینباره باید یک مصاحبه جداگانه انجام شود و بحث مفصلی را می‌طلبد؛ نه در مصاحبه‌ای که سؤالات مختلف پرسیده شده است؛ ولی در پاسخ به سؤال شما اجمالا باید بگویم در دهه پنجم قطعا باید جمع‌بندی از عملکرد جدی چهار دهه گذشته داشته باشیم تا بتوانیم مسیر درست را با برنامه و شتاب بیشتر جلو ببریم. اشکالات اساسی در ساختارها و در تعامل جریان‌های سیاسی وجود دارد. ما رقابت را یک اصل می‌دانیم؛ ولی تخریب را نه. متأسفانه گاهی برخی جریان‌های سیاسی در چهار دهه گذشته تخریب را با رقابت قاطی کرده‌اند. تخریب هم در حد حذف بوده.
چون حذف‌هایی که از اول انقلاب داشتیم، نیازمند یک تحلیل عمیق است. احساس می‌کنم برای همبستگی و انسجام ملی باید بیشتر تلاش کنیم که در مجلس در قالب گفت‌وگوی ملی موضوع را مطرح کرده‌ایم که انشاءالله به نتیجه برسد. نخبگان و دانشگاهیان هم باید در قالب میزگردها و هم‌اندیشی‌ها به ارزیابی عملکرد ۴ دهه انقلاب و آسیب‌های ۴۰ساله بپردازند و برای اصلاح امور ساختارها ارائه طریق کنند.
اما انگار گفت‌وگوی ملی جدی گرفته نمی‌شود...
انتظار همکاری بیشتری از جریان‌های سیاسی داشتیم، البته در حرف حمایت می‌کنند ولی انتظار ما همکاری عملی است و با سازوکارهایی که انجام می‌دهیم، امیدوار هستیم در یکی، دو ماه آینده با استقبال بیشتری در این زمینه مواجه شویم.
به نظرتان این آسیب‌ها باعث نمی‌شود که از جایی بیرون بزند و به مشکل بربخوریم؟
قطعا اگر به این قضایا نپردازیم، مهارکردنش هزینه دارد. صاحبان انقلاب مردم‌اند. پس‌اندازهای انقلاب مردم‌اند و این انقلاب هنوز شعارهایش به طور کامل محقق نشده است. وظیفه همه مسئولان پرداختن به آسیب‌ها و چاره‌اندیشی برای برون‌رفت از آنهاست.
برای ١٤٠٠ کاندیدای ریاست جمهوری خواهید شد؟
کاندیدا حتما داریم.
نه، خودتان وارد می‌شوید؟
درباره انتخابات، برای ما الان سال ٩٨ مطرح است. برای اینکه انسجام‌مان بیشتر شود، اصلا وارد مقوله انتخابات ١٤٠٠ نمی‌شویم. مسئله ما در موضوع انتخابات، الان انتخابات سال ٩٨ است که انشاءالله با انسجام و وحدت بیشتر در این انتخابات حضور داشته باشیم.
جمع‌بندی‌تان از مواضع فراکسیون امید در برابر ناآرامی‌های اخیر، مسئله بازداشت‌ها و بازدید نمایندگان از زندان اوین چیست؟
در فراکسیون امید کارگروهی را برای موضوع بازداشت دانشجویان و دانش‌آموزان تشکیل دادیم که موفق بود و باید تشکر کنم از وزرا و مسئولان ذی‌ربط که همکاری کردند بعد از این کارگروه برنامه بازدید از زندان اوین و ملاقات با بازداشت‌شدگان را در دستور قرار داد که مسئولان ذی‌ربط در قوه قضائیه همکاری کردند.
در شهرستان‌ها چقدر این مسئله دنبال شد؟ اغلب بازداشتی‌های تجمعات اخیر در شهرستان‌ها هستند؟
کمیته‌ای که برای دانشجویان و دانش‌آموزان تشکیل دادیم، برای کل کشور بود و همکاری خوبی شد. نهادهای ذی‌ربط، قوه قضائیه، وزارت اطلاعات و وزرای ذی‌ربط خوب همکاری کردند و نتیجه خوبی گرفتیم. یکی از اعضای کمیته قرار است از برخی زندان‌های استان‌ها هم بازدیدی داشته باشد.
مثلا در جریان فوت سینا قنبری انتظار می‌رفت تا به حال جزئیات بیشتری گفته شود.
جمع‌بندی کمیته بازدید‌کننده در کمیسیون‌های مختلف مجلس و در فراکسیون در حال پیگیری است.
آقای کاظمی گفتند خانواده سینا قنبری از فراکسیون امید و مجلس خواسته‌اند به‌صورت خاص مسئله مرگ ایشان را دنبال کنند.
من با آقای کاظمی صحبت کردم. در مجموع از پیگیری مسئله راضی بود و قرار شد جدی‌تر گزارش دهد که اگر نیاز باشد پیگیری بیشتری را انجام دهیم. آقای کاظمی جزء قضات عالی‌رتبه دیوان عالی کشور هستند. تلاشمان این است که حقوق‌دانان را در کمیته داشته باشیم که ایشان و آقای فتحی حضور دارند. از اقوام هم آقای حسین‌زاده بود. ترکیب جامعی بود و قوه قضائیه هم همکاری کرد. از میان خانم‌ها هم خانم سعیدی در هیئت بازدید حضور داشت که نقش فعالی داشت. با هماهنگی کمیته، شیوه پیگیری مشخص خواهد شد.
ارزیابی‌تان از تجمعات و ناآرامی‌های دی ماه چیست. آیا احتمال تکرار چنین ناآرامی‌هایی در آینده وجود دارد؟
اعتراض و تجمع حق مردم است. شاید نتیجه‌ای که بتوان گرفت این است که نظام تشکیلاتی ما باید به‌صورت جدی‌تر به سمت تحزب و تشکل سازمان‌یافته برود. اگر تشکل سازمان‌یافته سیاسی، صنفی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشیم، این نوع تجمعات نظام‌یافته انجام خواهد شد و قابل کنترل است و ما باید محمل قانونی را براساس قانون اساسی برای بیان دیدگاه‌ها، اعتراضات و تجمعات مردم فراهم کنیم و امیدواریم در قالب یک طرح بتوانیم در مجلس به این مسئله بپردازیم.
احتمال تشدید این تجمعات در فضایی که حزب و سندیکا نداریم وجود دارد؟
به نظرم همه باید کمک کنیم. بیشتر روی صحبتم با ان‌جی‌اوها و تشکل‌های ذی‌نفوذ است. شرایط کشور ما به‌گونه‌ای است که باید این قبیل تجمعات را جمع‌وجور کنیم و البته باید به مطالبات مردم به صورت جدی‌تر بپردازیم. نباید صورت مسئله را پاک کنیم. متأسفانه گاهی با پاک‌کردن صورت مسئله خودمان عامل تشدید می‌شویم. اقدامی را که به اجبار شش ماه بعد انجام می‌دهیم، الان انجام دهیم. برای مثال در شورای ٥٠ نفره امید تهران بحث زلزله تهران را مطرح کرده‌ایم و اشاره کردم که فرض کنید زلزله اتفاق افتاده و زن و بچه‌هایمان زیر آوار هستند و حالا می‌خواهیم تصمیم بگیریم که چه کار باید بکنیم. از کجا امکانات می‌آوریم؟ با همان فرض برای آینده تهران فکر کنیم. این راهبرد را الان به صورت جدی دنبال می‌کنیم. بالاخره امکانات خلق می‌شود. مسائل اجتماعی هم این‌طور است و باید پیش‌بینی کنیم یا اگر مطالبه‌ای مطرح شد به صورت جدی دنبال کرده و با صداقت بگوییم چه قدرت و توانایی‌ای داریم. بنا نیست هر مسئله را به صورت ایده‌آل حل کنیم. باید مسئولان با مردم که صاحبان اصلی انقلاب هستند، رابطه نزدیک‌تر و صمیمی‌تری داشته باشند و مطمئن باشند که مردم با درک مسائل و مشکلات، آنها را در حل مسائل همراهی خواهند کرد.
محمدحسن نجمی . آمنه شیرافکن
- 10
- 6
