بسیاری از استان‌ها و شهرهای ایران در روزهای اخیر، شاهد اعتراضات مردم و شعارهای آنان در اعتراض به اوضاع بد اقتصادی بوده است. بنابراین بسیاری از شرکت کنندگان در اعتراض به اوضاع بد اقتصادی که مشکلات معیشتی بسیاری برای آنها به وجود آورده است، به خیابان‌ها آمده و به این ترتیب اعتراض و انتقاد خود را اعلام نمود. این اعتراضات، اعتراضات مردم و همچنین برخی اصناف بود که به علت فشارهای اقتصادی، قدرت خرید و وضعیت معیشتی آنها با مشکل بسیاری مواجه شده است. فارغ از اینکه چه جریانی و با چه هدفی اعتراضات اخیر را شکل داده است، آنچه مسلم است اینکه بستر اجتماعی این نارضایتی‌ها به طور ملموسی وجود دارد.
مردم از وضع اقتصادی موجود ناراضی هستند و بیش از نارضایتی اقتصادی از وضع امروز، نگران فردایشان هستند. در حالی که اکثر مردم به دنبال اعتراضات پاک و مشروع هستند اما کسانی هستند که به دنبال اهداف اخلالگرایانه هستند. هدف مردم از اعتراضات را میتوان به گونه‌ای در اعتراض به سوءمدیریت و همچنین عدم مبارزه کافی با فساد اقتصادی سازمانیافته عنوان کرد. اعتراضات اخیر، اعتراض بخشهایی از مردم ایران است که مطالبات خود را فریاد میزنند. مردمی که اصولا خطر نمیکنند و در کوچه و خیابان خود را در معرض برخورد و بازداشت قرار نمیدهند مگر آنکه واقعا مستأصل شوند و به این نتیجه برسند که صدایشان شنیده نخواهد شد جز با فریاد.
همه باید صدای این مردم را بشنوند؛ کسانی که دل نگران و دلسوزان نظام هستند به خاطر نظام، مدافعان دولت به خاطر دولت و دوستداران ایران به خاطر ایران. اما هستند کسانی که به دنبال تداوم خود اعتراض هستند تا بتوانند اهداف منفور خود را به پیش ببرند و این اعتراضات را به سمت و سوی دیگری بکشند و اعتراضات سالم و پاک و سالم مردم را جناحی و سیاسی کنند. بنابراین نیاز است که مسئولان صدای مردم را شنیده و با سوءاستفادهکنندگان و جریانات برهم زننده این اعتراض مردمی برخورد قاطع داشته باشند.
بنابراین با توجه به اعتراضاتی که در روزهای اخیر در شهرهای مختلف ایران به ویژه اعتراضات اقتصادی مردم صورت گرفته است شاهد بودیم که برخی از افراد از اینگونه اعتراضات در جهت پیشبرد منافع خود استفاده کردهاند و سعی در اختلال در این اعتراضات مردمی داشتهاند. در زمینه بررسی اعتراضات اقتصادی مردم و مشکلات اقتصادی مردم، چگونگی کنترل و مدیریت این اعتراضات و همچنین کوتاهی متولیان برخورد با مفسدین اقتصادی آرمان با حشمتا... فلاحت پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید.
با توجه به اعتراضات اقتصادی مردم در روزهای گذشته در شهرهای مختلف شاهد سوءاستفاده اخلالگرانی بودیم که از اینگونه اعتراضات در جهت پیشبرد منافع خود استفاده کردهاند، این مسائل را در این شرایط حساس چگونه ارزیابی می‌کنید و چگونه میتوان این اعتراضات مردمی را کنترل و مدیریت کرد تا شاهد سوءاستفاده این اخلالگران نباشیم؟
اعتراضاتی در برخی شهرهای کشور در روزهای گذشته شکل گرفته که به هرحال شاکله اصلی این اعتراضات اقتصادی است یعنی مردمی که مسائل اقتصادی برایشان مهم است و به هر حال انتقاد و اعتراض هم حق مردم است. منتهی این واقعیت وجود دارد که همزمان دو عامل میتواند مردم را از اهداف خود دور کند؛ یکی مداخله خارجی برخی از بازیگرانی که هیچوقت به دنبال سعادت مردم ایران نیستند بلکه عامل بسیاری از مسائل، توطئه آنهاست که در رأس آن آمریکا و برخی متحدین آن به ویژه صهیونیستها هستند و به راحتی نیز این کشورها اعلام می‌کنند که پول دارند و هزینه می‌کنند برای اینکه شرایط بد اقتصادی را برای مردم فراهم کنند طبیعتا این کشورها، دوست ملت ایران نیستند.
یک جریان دیگر نیز وجود داردکه به دنبال بحث تخریب اموال عمومی است و مواردی از این قبیل. اموال عمومی مشخص است همانطور که میدانیم در شرایط تنگناهای بودجهای، عمران و توسعه در کشور ما صورت میگیرد. بنابراین برخی از این افراد، تخریب اموال عمومی را در دستور کار قرار می‌دهند، این افراد از قاطبه ملت دور هستند من اعتقادم بر این است که مجلس، دولت و مسئولان عزمشان بر این است که همزمان در دو جبهه تلاش کنند که مشکلات اقتصادی را کم کنند یکی در مقابله با توطئههای اقتصادی و سیاسی بیرونی که کماکان هم ادامه دارد و مسئولان به شدت با این توطئهها مقابله می‌کنند و یکی هم در مسائل داخلی، که باید یک مدیریت صحیح و سالم را در دستور کار قرار دهند. اینها مواردی است که باید مدنظر قرار داد، منتهی چند نکته در میان دولتمردان و قوه قضائیه وجود دارد.
نکته اول این است که به هرحال خیلی از مشکلات، مشکلات سوءمدیریتی است و این مشکلات باید حل شود. ایران کشوری است که بعد از انقلاب، اقتصاد خود را ارشادی شروع کرد. دومین نکته این است که اقتصاد ما به شدت در ۴۰سال گذشته در تحریم بوده است و میل به داخل در آن طبیعی است لذا بخش اعظم اقتصاد ما سامان، نظام و زمام مدیریتی آن داخلی است بنابراین نباید همه چیز را به گردن تحریمهای خارجی انداخت و در بخش داخلی مدیریتها باید شفاف، سالم و در عین حال موثر باشد و در همین قسمت هم موضوع مبارزه با فساد است که بنده به عنوان سخنران پیش از خطبههای نمازجمعه کرمانشاه و در جاهای دیگر هم که بودم مشاهده میکردم که واقعا مردم خواستار مقابله با فساد هستند و از اینکه بحث فساد در کشور به عنوان یک شاه‌کلید الفاظ سیاسی در کشور مطرح می‌شود ولی در عمل نتیجهای شکل نمیگیرد این موضوع مردم را دچار کدورت، نگرانی و ناراحتی کرده است و حتی کسانی که همواره تحت هر شرایطی اعتراضی نکردهاند و نمیکنند کسانی هستند که به صورت سیاسی در زمینه مبارزه با فساد دولت، قوه قضائیه و مجلس ناراحتی برحق دارند. اکنون به راحتی همگان چه نمایندگان مجلس، چه دولتمردان و چه قوه قضائیه موضوع فساد را مطرح می‌کنند محل فساد و مصداق فساد هم مشخص است، ولی کسی برخوردی صورت نمیدهد اینها مواردی است که در زمینه مقابله با آنها باید اقدامی جدی صورت گیرد.
به هر حال مشکلات اقتصادی قابل پیش‌بینی نیست و این اعتراضات در کشورهای دیگر هم به دلیل مشکلات معیشتی رواج داشته و دارد.
بله. من دو دوره بحران در کشور کره جنوبی را یادآور میشوم که یکی در سال ۱۹۹۷ میلادی و یکی در سال ۲۰۰۷ میلادی که در آن دوران بحران‌هایی ایجاد شد و در آن دوران بحران کار به جایی رسید که زمانی دولت کره جنوبی اعلام ورشکستگی کرد و بانک جهانی ۵۶ میلیارد دلار وام به دولت کره جنوبی اختصاص داد در آن زمان برای ضمانت این وامها، دولت از مردم خواست که هرچه دارایی دارند به عنوان ضمانت و وثیقه بگذارند. وقتی دولت کره جنوبی از مردم تقاضای کمک کرد، زنان کره جنوبی همه صف کشیدند و طلا و جواهرات خود را به خزانه دولت کره جنوبی به عنوان وثیقه ۵۶ میلیارد دلاری تقدیم کردند و این موضوع نتیجه اعتمادی است که به نظام اقتصادی کشور خود داشتند و بدون هیچ تعارفی میتوان گفت که این اعتماد در کشور ما ضعیف است.
روزی نیست که در آن سخنی از مبارزه با فساد زده نشود اما عملا فساد برای فسادگران بزرگ امکانپذیر بوده و روزبه‌روز به تعداد، کمیت و فعالیتشان افزوده می‌شود. نمونه آن هم مسائل اخیر مربوط به سکه بود که به طور طبیعی اسامی کسانی که به اسم آنها سکه خریداری شده است و دستگاه‌های اطلاعاتی نیز این اسامی را میشناسند و حتی اطلاع دارند پشت پرده این قضایا چه کسانی هستند که با تصمیم دولت، ارتباط مبتنی بر اقتصاد رانتی داشتند و دارند، یعنی میدانند که چه تصمیمی در یک ماه آینده و چه میزان سودی در کجا ایجاد میکند و با هم لانه مبتنی بر فساد را شکل می‌دهند و اینها مواردی است که بدون تعارف عرض میکنم که خواسته ملت است یعنی برخورد با فساد باید مشهود و محسوس باشد و پولی که حاصل از این برخورد است باید در چرخه اقتصادکشور و همچنین در جهت رفع مشکلات مردم به کار گرفته شود.
این برخورد انجام می‌شود و روزانه اخبار آن در خبرگزاری‌ها منتشر می‌شود.
درست است. در بسیاری از موارد، تعداد زیادی از افراد را دستگیر می‌کنند، مجازات نیز صورت میگیرد ولی معلوم نیست این پول‌ها به کجا میرود این پول حق ملت است و باید تکلیفش روشن شود. لذا به نظر من شرایط به جایی رسیده که هرچه شفافتر با ملت صحبت کنید شاهد اعتراضات کمتر نیز خواهید بود. بعد از یک مدیریت سالم و موثر و در نهایت یک اقتصاد غیرفاسد است که به راحتی میتوان با مردم سخن گفت و از کمبودها و سیاستهای تحریمی گفت و مسائلی را که در نتیجه کمکاری در داخل است را مورد مقابله مدیریتی قرار داد.
بحث اعتماد مردم کره جنوبی را مطرح کردید در ماه‌های اخیر به ویژه در روزهای اخیر برخی مدعی می‌شوند که اعتماد جامعه به مسئولان کاهش پیدا کرده است که خودش مانعی برای کنترل بازار است. این مساله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بحث اعتماد مردم به دولت شاخص دارد وقتی در یک جایی، برد شایعه از رسانههای رسمی و ملی کشور بیشتر است یا در مناطقی، شایعات بر زندگی روزمره مردم اثر میگذارد این نشان میدهد که اعتماد در آن جامعه کم شده است و عرض بنده این است؛ با توجه به آنچه گفته شد اکنون شرایط به گونه‌ای است که در یک دوره زمانی حرف زدن هم تاثیرگذار است با هر لحنی که بیان شود و از سوی هر حزب و جریانی چه حزب راست و چه حزب چپ بیان شود اما تا زمانی که برخورد عملی صورت نگیرد اعتماد بیشتر از بین خواهد رفت. یک مثالی عرض میکنم در همین استان کرمانشاه آماری داریم. دهها میلیارد تومان وام به مردم تحت پوشش کمیته امداد پرداخت شده است.
تقریبا اقساط تمام وامها پرداخت می‌شود و هیچ کس قسط عقب افتاده ندارد محروم‌ترین مردم جامعه، تحت پوشش کمیته امداد هستند ولی در همین کشور ما بیش از ۱۳۰هزار میلیارد تومان معوقه بانکی وجود دارد ۱۳۰ هزار میلیارد تومان یعنی برابر با عملکرد چهار پنج ساله عمرانی کشور، وام داده شده است که بیش از حدود ۸۰ الی ۸۵ درصد آن را حدود ۱۰۰ نفر دریافت کردهاند و این ۱۰۰ نفر این مبلغ را پس نمیدهند.
بیش از ۱۳۰هزار میلیارد تومان یعنی برابر با عملکرد چهار پنج ساله عمرانی کشور، به حدود ۱۰۰ نفر وام داده شده و آنها این مبلغ را پس نمیدهند. علت پس ندادن وامهایشان، پشتوانههای رانتی و سیاسی است، یعنی اینها در حوزههای قدرت کشور، پشتوانه دارند. این ۱۰۰ نفر جزو ثروتمندان صاحب رانت هستند که علت پس ندادن وامهایشان، نه عدم تعهد اقتصادی بلکه پشتوانههای رانتی و سیاسی است. به عبارت دیگر هر کدام در حوزههای قدرت کشور، پشتوانهای دارند که این پشتوانه مانع از این می‌شود که قانون در قبال آنها اعمال شود و قانون فقط در قبال یک تحتپوششی محروم و مظلوم کمیته امداد اعمال می‌شود و اقساط از آنها گرفته می‌شود. مطمئنا این افراد محروم از وجدان قویتر و بالاتری نسبت به ثروتمندان صاحب رانت برخوردار هستند.
یعنی معتقدید افراد دارای استطاعت مالی از اجرای قانون خودداری می‌کنند یا قانون درباره آنها با اغماض اجرا می‌شود؟
یک واقعیتی وجود دارد که قانون نباید تبدیل به یک دستاویزی برای گرفتن حقوق قدرتمندان شود و از آن سوءاستفاده کنند ولی زمانی که باید تکلیف قانونی خود را بجا بیاورند، این تکلیف را عملی نکنند. دولت خیلی راحت میتواند پول‌های میلیارد تومانی افراد مجهولالوصول یا مشکوکالوصول را تعیین تکلیف کند و این پول‌ها را در چرخه اقتصاد کشور صرف کنند که این اقدام علاوه بر آثار قانونی، آثار عملیاتی هم دارد. بخشی از موضوع همین است. بخشی هم که متفاوت از موضوع است بحث حفظ شرایط متعادل در مناسبات خارجی کشور است.
در حوزه خارجی ما میتوانیم در حوزههای تقابلی، مقابله را داشته باشیم در حوزه نظامی نیز، پاسخ سیاسیون افراطی آمریکایی را باید بدهیم ولی به گونه‌ای عمل نکنیم که در جامعه التهاب ایجاد کنیم و باید بدانیم بخشی از مردمی که اعتراض می‌کنند اینها کسانی هستند که از لحاظ اقتصادی به اعتراض رسیدهاند و این اعتراض ناپاکی نیست و اعتراضات اقتصادی مردم و برخی اصناف است منتهی بخشی از جریانات نیز هدفشان ناپاک است اینها کسانی هستند که فارغ از هدف به دنبال خود اعتراض هستند یعنی کسانی هستند که در معادله پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، وزیر خارجه قدیمالاطلاعاتی آمریکا عمل می‌کنند.
وی معتقد است که باید ایران را در تنگناهای اقتصادی قرار دهیم و همزمان هم شورشها و اعتراضات را در داخل ایران تحریک کنیم اینها کسانی هستند که فقط بحث اعتراض برایشان مهم است و معتقدند که با تداوم اعتراضات همان شاخصهای اقتصادی هم دوباره سقوط میکند و به عبارتی اینها به منافع آن دسته از مردم که دغدغههای پاک دارند، آسیب میزنند.
نقش قوه قضائیه در مبارزه با فساد اقتصادی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به اعتقاد بنده قوه قضائیه در مقابله با فساد با قدرت عمل نمی‌کند و این واقعیتی است که وجود دارد و در فرایند پیچیده رسیدگی، مفسدان اقتصادی همواره راه‌های فرار بسیاری پیدا می‌کنند و در این فرایند پیچیده که راه‌های فرار بسیاری وجود دارد در هر کدام از این مسیرها، لابیهای قوی، رشوهگیران و رشوهدهندگان باسابقهای قرار گرفتهاند که اینها مانع اجرای عدالت شده‌اند. قوه قضائیه نیازمند یک نگاه حاکمیتی است. حتما باید با آن کسانی که با عدم برخورد انتظامی، اطلاعاتی و قضائی حریم امنی را برای دزدان با سابقه و پرشمار کشور ایجاد کردند، برخورد صورت گیرد.
آزاده رحیمی
- 10
- 6
