در روزهای اخیر شاهد بودیم که تعدادی از معترضان در بصره در اقدامی خرابکارانه و مشکوک، به کنسولگری ایران در بصره حمله کردند و ضمن آسیب رساندن به وسائل داخل این مکان دیپلماتیک، اقدام به آتش زدن کنسولگری ایران کردند. به دنبال این اقدام که خسارات زیادی نیز به کنسولگری ایران در بصره وارد شد، وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران با انتشار بیانیه‌ای این حمله وحشیانه را محکوم کرد. در عین حال به نظر می‌رسد خبرهای ضد و نقیض در راستای منحرف کردن افکار عمومی از مسئولیت دولت ع راقدر حفاظت از اماکن دیپلماتیک منتشر شده باشد.
در این ارتباط آرمان با حشمتا... فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت‌وگو کرده که میخوانید.
در روزهای اخیر تعدادی از معترضان عراقی به کنسولگری ایران در بصره حمله کردند. ارزیابی شما از این حمله مشکوک چیست؟
اعتقاد بنده این است که باید ایران و عراق با منطق و ملاحظه خاصی موضوع بصره را مورد پیگیری قرار دهند. معمولا از لحاظ حقوق بینالملل و با توجه به کنوانسیونهای موجود بین‌المللی در مورد موضوع نمایندگی خارجیها، دولت عراق موظف است که خسارت لازمه را تامین کند و یقینا این اقدام صورت میگیرد. یعنی به عبارتی مشکلی در روابط ایران و عراق شکل نخواهد گرفت. منتهی بحثی که وجود دارد، بحث سیاسی و روانی این موضوع است. با توجه به اینکه در آستانه سفرهای مرتبط با اربعین و ماه محرم قرار داریم که اتباع ایرانی و عراقی نیز در حال تدارک سفر به این دو کشور هستند، این مسائل در این مناسبات مطرح شده است که این مسائل کاملا جنبه سیاسی دارند.
بعضا نیز میبینیم که اغراق در آن مسائل صورت میگیرد. مسالهای که در هفته اخیر در مورد اتهامات خلاف اخلاقی که در کشور عراق به مردان ایرانی وارد میشود و در ایران به ویژه در شهر مقدس مشهد و غیره نیز به مردان عراقی وارد میشود، در این راستا صورت گرفته است. بنده معتقدم که با حساسیت موضوع رسیدگی شود و اگر مواردی نیز در این زمینه وجود دارد، حتما برخورد جدی صورت گیرد.
این اقدامات خرابکارانه را با توجه به نزدیک بودن ماه محرم چگونه ارزیابی میکنید؟
اساس بحث این است که همراهی سیاسی و عقیدتی ملتهای ایران و عراق، دو کشوری که ۸ سال در حال جنگ بودند، مولفههای همبستگی بسیار قوی بین دو کشور ایجاد کرده است که اوج آن در اربعین است. این سیاستها و توطئهها با هدف از بین بردن این زنجیره ارتباطی به کار گرفته میشود. همین موضوع بصره نیز در این رابطه است که هم در آستانه اربعین است و هم در ایام شکلگیری دولت جدید عراق است و هم در ایامی که برخی از کشورها سعی میکنند فرصتهای اقتصادی و همکاریهای سیاسی و راهبردی ایران در عراق را از بین ببرند.
این اقدامات، ملاحظات خاصی را میطلبد که باید به آن توجه کرد. دو طرف ایرانی و عراقی باید از کانالهایی که از سال ۲۰۰۳ تاکنون بین آنها ایجاد شده مشکلات را حل کنند. هدف اقدامات خرابکارانه ایجاد بحران در این روابط است. بنابراین باید از این کانالها استفاده کرد. این کانالها اعم از کانالهای مراجع و نیروهای مردمی هستند که مانع از ایجاد بحران در مناسبات بین دو کشور شدهاند.
شاهدیم که دولت عراق بهگونهای دوگانه رفتار کرده است. از یک طرف وزارت امور خارجه عراق حمله به کنسولگری ایران در بصره را محکوم کرده است، اما دولت عراق سعی میکند که این حمله را به داعش نسبت دهد در حالی که داعش این حمله را به گردن نگرفته است، ارزیابی شما از این وضعیت چیست؟
تصور اینکه چنین اقدامی توسط داعش در بصره صورت گیرد، یک تصور انحرافی است. بنده معتقدم که آن بخشی از مقامات عراقی که بحث داعش را مطرح کرده‌اند برای مدیریت تحولات بوده است. در حالی که ریشه چنین کاری از سوی نیروهای بعثی است یا مرتبط با برخی کشورهای مرتجع که سعی میکنند مناسبات بین ایران و عراق را دچار نوسان کنند. بنابراین بنده معتقدم که موضع‌گیری دولت عراق با هدف مدیریت موضوع است نه با هدف منحرف کردن این موضوع.
مقامات ایرانی ضمن محکوم کردن بیتحرکی پلیس بصره، گفتهاند که دولت عراق به وظیفه دیپلماتیک خود در راستای حفاظت از اماکن دیپلماتیک عمل نکرده است، برداشت شما از این موضوع چیست؟
بدون ملاحظه توام با همکاری مقامات امنیتی بصره چنین امری غیرممکن است. طبیعتا همکاریهایی نیز در این باره صورت گرفته است. به هر حال دولت عراق باید طبق کنوانسیونهای بین‌المللی در مورد این موضوع عمل کند. خاطیان را مشخص کند و هزینههای لازم برای جبران خسارات وارده به کنسولگری ایران در بصره داده شود.
میتوان گفت حمله معترضان به کنسولگری ایران در بصره به نشست سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه که در مورد مسائل سوریه بوده است، ارتباط داشته است؟
خیر. بنده چنین اعتقادی ندارم. برخی از کارشناسان چنین اعتقادی دارند. ایران ابتکار موفقی در مقابله با داعش داشته و کم‌کم به نتیجه نهایی نزدیک شده‌ایم. سلسله ابتکاراتی در این رابطه شکل گرفته است. آمریکاییها و در راس آن دونالد ترامپ، سعی کرده‌اند با طرح مسائل گوناگون این ابتکار را تحتالشعاع قرار دهند که البته در این راستا کشورهای ایران، روسیه و ترکیه به صورت جدی و بدون وقفه برای آرامش منطقه و پایان خونریزی در سوریه برنامه‌های توافق شده را دنبال کرده‌اند. بنده معتقدم که مسائل بزرگتر از این اقدامات نیز نمیتواند ابتکار عمل موفق در مسائل سوریه را تحتالشعاع قرار دهد. بنابراین این موضوع متاثر از مباحث امروز در مناسبات خاص ایران و عراق است.
برخی شخصیتهای عراقی از جمله الخزعلی، دبیرکل عصائب اهل الحق در اظهار نظری گفتهاند که چرا دفاتر صدر و العبادی مورد حمله قرار نمیگیرد و این حملات و آتش زدنها را تسویه حساب سیاسی دانستهاند. بنابراین اگر بحث درگیری داخلی در عراق مطرح است، چرا به کنسولگری ایران در بصره حمله شده است و به نهادهای عراق حمله نشده است؟
بنده معتقدم که ما نباید وارد مسائل حاشیه شویم. آن چیزی که برای ما مهم است قداست و جزای حقوق بین‌المللی کنسولگری جمهوری اسلامی ایران است و یقینا خسارات وارده نیز دریافت میشود. ورود جمهوری اسلامی به این مباحث با روح حاکم بر مناسبات ملی ما با عراق همخوانی ندارد. ما معتقدیم که مجموع همکاریها و تاریخ همکاریهای مثبت ما با جریان صدر و آقای العبادی بیشتر از اختلاف نظرهایی است که وجود دارد و نباید به دلیل وجود اختلاف نظرهای پیش آمده، این مناسبات را نادیده بگیریم. همچنین ویژگیهای مشترکی بین ایرانیها، صدریها و العبادی و دیگران وجود دارد که بسیار بنیادیتر از اختلاف نظرهای سیاسی است.
در نهایت نیز بنده معتقدم که دو کشور به سمت رسیدن به کانالهای مشترک همکاری حرکت خواهند کرد. همچنین مردم عراق نسبت به اینکه دولتمردان این کشور در شرایطی که صادرات نفت آنها چند برابر ایران است، در زمینه امکانات رفاهی، عمرانی و زیرساختی به شدت ضعیف عمل میکنند اعتراض برحقی دارند. بنابراین دولتمردان عراق فارغ از اینکه از چه جریانی هستند باید پاسخگو باشند و اینکه موضوع را به برخی اختلافات سیاسی ربط دهند، انحراف از واقعیت است. بنده اعتقادم بر این است که ما نباید خود را در کانون یک ارتباط انحرافی قرار دهیم.
آزاده رحیمی
- 14
- 6
