اعتياد، افسردگي، دزدي و ... همه مي‌تواند نشات گرفته از نبود اشتغال پايدار و موثر براي جوانان باشد. جواناني كه با ورود به سن كار نيازمند فعاليت در بخش‌هاي مختلف هستند ولي مسئولان نه تنها در اين سال ها راهكاري براي حل اين بحران پيدا نكرده‌اند بلكه وضعيت از قبل بدتر نيز شده است و حتي كارخانه‌‌ها و كارگاه‌هايي كه باقي مانده‌اند هم، يكي پس از ديگري از دور خارج شده و اين معضل در آينده‌اي نه‌چندان دور مي‌تواند بحراني به وجود آورد كه مانند يك بمب شيميايي تا سال‌هاي متمادي كشور را دچار آشفتگي و مشكل كند.
برخي از آن دسته از سرمايه‌گذاران و افراد كه در اين بين تلاش مي‌كنند تا با استفاده از دارايي و توانايي خود به كمك اين حوزه بيايند با سنگ‌اندازي‌هايي روبه رو مي‌شوند كه آنها را دچار يأس و سردگمي مي‌كند تا آنها نيز براي رهايي از دردسرهاي احتمالي از ايجاد اشتغال رويگردان شوند و به دنبال سرمايه‌گذاري‌هاي غيرپايدار مانند سپرده‌گذاري‌هاي بانكي يا بازارهاي غير مولد بروند. برخي از سياست‌هايي كه دولت‌ها در نظر مي‌گيرند به حدي دست‌وپاگيراست كه سبب دلزدگي متقاضيان مي شود و آنها را از پيگيري منصرف مي‌كند.
در همين راستا و براي بررسي وضعيت اشتغال به سراغ سهیلا جلودارزاده، نایب رييس فراکسیون تولید و اشتغال مجلس شوراي اسلامي رفتيم تا از وي درباره موانعي كه برسر راه اين موضوع مهم قرار دارد جويا شويم كه در ادامه گفت‌وگوي اين عضو فراكسيون اميد را با«قانون» مي‌خوانيد.
به نظر شما به عنوان يكي از مسئولان فعال در حوزه كار و كارگر علت افزايش بيكاري صنعتي در مقايسه با اشتغال خدماتي در اين بازه زماني كه كشور نياز به فعاليت‌هاي توليدي دارد، چيست؟
اين موضوعي كه شما به آن اشاره مي‌كنيد دلايل متفاوتي دارد ولي یکی از علت‌های افزایش اشتغال خدماتی نسبت به اشتغال در بخش صنعتی، واگذاری خدمات به بخش خصوصی است. یعنی دست بخش خصوصی باز شده تا خدماتی را انجام دهد که در نتیجه آن آمار اشتغال در بخش خدماتی بالاتر رفته است. اما برای افزایش اشتغال در بخش‌های تولیدی و صنعتی، باید شرایط اقتصادی کشور به گونه ای فراهم شود تا زمینه برای بالاتر رفتن تعداد شاغلان در این بخش‌ها بیشتر شود.
چرا که افزایش تولید و اشتغال در بخش‌های تولیدی تابعی از شرایط اقتصادی کشور است. اگر در این زمینه سیاست‌های حمایتی از سوی دولت موجود نبوده و اقتصاد به صورت روان در جریان نباشد، بخش‌های تولیدی دچار مشکل می‌شوند و در نتیجه تعداد افراد شاغل در این بخش‌ها نیز کاهش می‌یابد.
مشكلات اصلي بخش‌هاي توليدي در كشور کدام است؟
در حال حاضر بخش‌های تولیدی با قوانین دست و پا گیر زیادی مواجه است و در اصل دولت بزرگترین مانع رشد و توسعه تولید در کشور است. در واقع به بهانه‌های مختلفی، قوانین تصویب شده در مسیر راه‌اندازی واحدهای تولیدی دچار مشکل می‌شوند. اگر به رتبه ایران در زمینه تجارت آزاد نگاه کنیم، به خوبی معلوم می‌شود که جایگاه خوبی در این زمینه نداریم و رتبه پایینی را در مقایسه با دیگر کشورهای جهان دارا هستیم. در زمینه تجارت فرامرزی بر اساس تحقیقات مجلس مشخص شد که ایران رتبه ۱۷۰ را کسب کرده و نسبت به بقیه کشورها جایگاه خوبی را در این زمینه ندارد.
در زمینه تجارت فرامرزی نهادهای مختلفی نقش دارند که باید برای بهبود معیار این شاخص تلاش کنند. از نهاد ریاست جمهوری گرفته تا وزارتخانه ها و اداره گمرک که در این زمینه نقش دارند و به‌نظر می‌رسد این نهادها باید توجه خود را معطوف به بهبود معیار سنجش بین المللی این حوزه، یعنی شاخص تجارت فرامرزی کنند.
پایین بودن رتبه ایران در این زمینه نشان می‌دهد که در حوزه واردات مواد اولیه و صادرات با مشکل مواجه هستیم و ساختار قوانین کشور نامناسب است و اجازه صعود ایران را در این زمینه نمی دهد و این موضوع نشان می‌دهد که ایران در زمره ضعیف‌ترین کشورها در تشریفات گمرکی و بورکراسی‌های اداری قرار دارد و خروجی مناسبی در این زمینه وجود ندارد. بنابراین باید گفت که هم در زمینه تجارت و هم در زمینه تولید با مشکل مواجه هستیم که این دو زمینه ساز سقوط اشتغال صنعتی در کشور است. از طرف دیگر، نوسانات نرخ ارز نیز موجب شد تا تولید دچار مشکل شود.
حتی اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز در آن زمان برای حمایت از تولید کارساز نبود و این نشان می دهد که قوانین ما در این زمینه نامناسب است. باید برای رونق تولید و صادرات، مقررات اضافی از نهادهای اداری حذف شود و اجناس و مواد اولیه واحدهای تولیدی هفته‌ها در انبارهای گمرک انبار نشوند، در این‌صورت مشکل تولید و اشتغال را بهتر می‌توان حل کرد. این در حالی است که اکنون ساعت کار اداره‌ها با اداره گمرک تناقض دارد و خروجی کارها مناسب نیست.
شما به عنوان نماينده مردم در فراكسيون تولید و اشتغال فعال هستيد، به نظرتان براي حل اين وضعيت و گره‌هايي كه وجود دارد بايد چه كار كرد؟
برای حل مشکل اشتغال در کشور باید همه جانبه با موانع برخورد کرد و در این زمینه سازمان‌های مستقلی را ایجاد کرد. اکنون ایجاد و راه اندازی دستگاه های تولیدی جدید با مشکل مواجه بوده و برای ایجاد کسب و کار مراحل پیچیده و طولانی در کار است که این موانع زمینه را برای بیکاری فراهم می‌کند. حتی شرایط اقتصادی به گونه‌ای است که واحدهای تولیدی موجود نیز با صرفه نیستند و با موانع زیادی درگیر هستند. براي مثال اخذ مالیات بر ارزش افزوده یا عوارض از واحدهای تولیدی باعث شده تا کارخانه‌ها به خوبی گسترش نیابند. در کنار این موانع، نوسانات نرخ ارز و نابسامانی های اقتصادی نیز مزید بر علت شده و شرایط برای اشتغال به خوبی فراهم نیست.
اطلاع داريد كه دولت براي گسترش كسب‌وكار و حل مشكل اشتغال در بودجه سال آينده چه راهبردهايي را در نظر گرفته است؟
به طور دقیق نمی توان گفت که چه میزان باید بودجه برای اشتغال جوانان در لایحه بودجه سال آینده در نظر گرفته شود. اما در سال گذشته برای اشتغال روستایی قرار بود تا یک برداشتی از صندوق توسعه ملی وجود داشته باشد كه تاکنون هیچ گزارشی در این زمینه به دست ما نرسیده و به‌نظر می رسد که عملکرد خوبی گزارش نشده‌است.
تسهيلاتي را دولت در برخي حوزه‌هاي كاري براي گسترش اشتغال‌هاي پايدار در نظر مي‌گيرد ولي با اين مسائل نيز مشكلات حل نمي‌شود، نظر شما چيست؟
یکی از گلایه‌هایی که وجود دارد این است که چرا اعتبارات به مردم داده نمی شود یا اینکه چرا تعداد طرح‌های اشتغال به درستی مشخص نیست و آیا تسهیلاتی برای اشتغال به واحدهای تولیدی داده می‌شود یا خیر؟ باید در این زمینه به صورت شفاف عمل کرد تا مشکل بیکاری در کشور حل شود.
وضعيت اشتغال در كشورمان نسبت به كشورهاي ديگر چگونه است؟
اکنون با توجه به اینکه از ایران به کشورهای همسایه نیروی کار فرستاده می‌شود، معلوم است که وضعیت اشتغال در کشورهای همسایه بهتر از ایران است و از طرف ديگر با توجه به وضعيتي كه در كشور حاكم است نيز معلوم مي‌شود که کشورهای همسایه اوضاع بهتری در زمینه اشتغال دارند.
جوانان زيادي در كشور وجود دارند كه تحصيلات دانشگاهي دارند ولي كار و اشتغالي براي آنها فراهم نيست، براي اين قشر بايد چكار كرد؟
برای ایجاد اشتغال در میان جوانان تحصیلکرده باید به چند نکته توجه کرد. اول باید فضای جامعه به سویی حرکت کند که جوانان خودشان به فکر ایجاد کار باشند. از طرف دیگر باید موانع دولتی کم و قوانین دست و پاگیر برداشته شود. باید مسیر عرضه و تقاضا مشخص شود و کارآفرینانی که از سرمایه کافی برای ایجاد کار برخوردار هستند، به راحتی و بدون مشکلاتی مثل مالیات های سنگین و اعتبارات گران، بتوانند به راحتی به تولید دست یابند.
- 18
- 4
