اوایل هفته جاری سیل پیامک‌های حاوی یک جریان فکری مشخص با سرشماره‌های ۰۹۱۵، ۰۹۱۲، ۰۹۳۷، ۰۹۰۱، ۰۹۳۹ و ۰۹۱۳ به سوی نمایندگان مجلس سرازیر شد؛ پیامک‌هایی که هرچند با لحن‌های مختلفی نوشته شده بود اما همه آنها تنها حول محور فیلتر اینستاگرام می‌چرخید. در همین راستا یکی از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس در پاسخ به کسانی که این پیامک‌ها را برگرفته از بطن جامعه می‌دانند گفت: اگر پیامک‌ها مردمی باشد هیچ ایرادی ندارد ولی مشکل اینجاست که این پیامک‌ها به‌هیچ عنوان پایگاه مردمی ندارد و به‌صورت کاملاً ساماندهی شده، توسط افراد یا گروه‌هایی ارسال شده است که پیش‌تر نیز در مواردی دیگر مانند فیلتر تلگرام به‌صورت کاملاً هماهنگ عمل کرده بودند.
این پیامک‌های ساماندهی شده
مهدی شیخ یکی از چهره‌های اصلاح‌طلب مجلس است که همیشه مواضع خود را درباره شبکه های اجتماعی داخلی و خارجی اعلام کرده است و اعتقاد دارد پیام رسان‌های داخلی و خارجی باید درکنار هم فعال باشند. این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌و‌گو با «ایران»، با تأیید دریافت پیامک مبنی بر لزوم از دسترس خارج شدن اینستاگرام گفت: ارسال‌کنندگان این پیامک‌ها بسیار ساماندهی شده عمل می‌کنند و نمی‌توان این عمل را به مردم عادی نسبت داد. البته این نخستین بار نیست که چنین کارهایی به‌صورت ساماندهی شده انجام می‌شود چرا که این افراد و گروه‌ها در بحث فیلتر تلگرام، FATF و... نیز بسیار فعال بودند.
این نماینده مجلس افزود: برخی نماینده‌ها از جایگاه قانونی خود برای احقاق حقوق مردم استفاده می‌کنند و برخی هم از افکارعمومی مصنوعی بهره می‌برند که این بخش کار، غلط است. اینکه افکار عمومی مصنوعی ایجاد کنید و آن را به تمام افکار عمومی نسبت دهید یک تقلب بزرگ محسوب می‌شود.
وی هدف این گروه‌ها از ارسال چنین پیامک‌های سازماندهی شده را فشار افکارعمومی مصنوعی به نماینده‌ها دانست و گفت: البته برخی از نماینده‌ها که آگاه هستند هرگز تحت تأثیر چنین اقدام‌هایی قرار نمی‌گیرند ولی برخی هم از چنین پیامک‌هایی تأثیر می‌گیرند که درباره این افراد هم نمی‌توان کاری کرد.
طیبه سیاوشی عنایتی عضو کمیسون فرهنگی مجلس نیز با تأیید اینکه چندین پیامک از شماره‌های متعدد دریافت کرده است، گفت: پیامک‌ها از پیش شماره‌های ۰۹۱۵، ۰۹۱۲، ۰۹۱۳ و... برای من ارسال شده است و ارسال‌کنندگان پیامک ما را خائن جلوه می‌دهند و می‌گویند چرا اینستاگرام را فیلتر نکرده‌ایم درحالی که اصلاً بحث فیلترینگ در اختیار کمیسیون فرهنگی مجلس نیست. وی ادامه داد: در کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه که نمایندگانی از دولت، قوه قضائیه، مجلس و نیروی انتظامی دارد، برای فیلترینگ تصمیم‌گیری می‌شود و اگر موضوع در این کمیته به نتیجه نرسد، معمولاً قوه قضائیه از طریق دیگری اقدام به فیلتر می‌کند.
سیاوشی گفت: هدف ارسال‌کنندگان این پیامک‌ها تنها حساس کردن مردم به فیلتر اینستاگرام است اما آنها با این پیامک‌ها راه غلط را به مردم نشان می‌دهند چراکه کمیسیون جای فیلتر کردن شبکه اجتماعی نیست. این نوع اقدام‌ها آدرس غلط دادن به مردم است و منصفانه نیست چون فقط در جامعه و افکار عمومی، جو هیجانی و حساسیت را به وجود می‌آورند.
نماینده مردم تهران در ادامه با اشاره به اینکه همین افراد و گروه‌ها با ساماندهی تلگرام را فیلتر کردند، گفت: نمی‌دانم محاسن و معایب آن چه بود که حالا به‌دنبال فیلتر اینستاگرام هستند و ما را با پیام‌های خود مدیون می‌کنند و قسم می‌دهند تا این شبکه اجتماعی خارجی نیز مسدود شود و دلیل آنها نیز این است که باعث گسترش فساد در جامعه شده است. اگر فیلتر تلگرام نتیجه‌ای در بر داشته است به ما هم اطلاع بدهند. وی همچنین درباره بحث‌هایی که پیرامون الگو قرار دادن کره شمالی در فیلترینگ پیام رسان‌ها مطرح می‌شود، گفت: برخی نمایندگان بحث ساماندهی پیام رسان‌های داخلی را با طرحی آورده‌اند و تعدادی نیز آن را امضا کرده‌اند اما متأسفانه به برخی موارد مهم آن توجهی نکرده‌اند.
سیاوشی افزود: کسانی که این طرح را تهیه و امضا کرده‌اند هم گویا فکر می‌کردند الگو و طرحی مانند چین را در نظر گرفته‌اند. یعنی هم پیام رسان‌های داخلی را توسعه می‌دهند و هم کم‌کم دسترسی مردم به پیام‌رسان‌های خارجی را محدود می‌کنند. در چین هم پیام رسان‌های داخلی موفق عمل کرده‌اند. اما متأسفانه ما پیام رسان‌های داخلی را آماده نمی‌کنیم و در مورد خارجی‌ها هم مردم را محروم می‌کنیم.
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه در کمیسیون فرهنگی مجلس بحث ساماندهی پیام‌رسان‌های داخلی و تقویت آنها مطرح است، گفت: ارسال پیامک برای چنین طرحی نیز بسیار جای سؤال دارد چون ابتدا باید این طرح در کمیسیون فرهنگی مجلس مطرح شود بعد به صحن مجلس برود از این‌رو برای تصویب آن، راهی طولانی در پیش است.
وی در ادامه گفت: فیلتر کردن مضرات بسیاری دارد چرا که با فیلترینگ بچه‌های ۱۰ و ۱۱ ساله هم وارد فضاهایی شدند که در کشورهای دیگر برای زیر ۱۸ ساله‌ها غیرقانونی است. نماینده مردم تهران همچنین یادآور شد: نماز جمعه تریبون تخصصی مباحث فضای مجازی نیست و این صحبت‌ها تنها برای مردم سؤالات متعدد ایجاد می‌کند.
طرح شکست خورده به‌نام فیلترینگ
محمد اسماعیل سعیدی نایب رئیس کمیته فضای مجازی نیز با بیان اینکه هیچ پیامک تهدید‌آمیز یا نصیحت‌آمیزی در خصوص فیلتر شبکه اجتماعی اینستاگرام دریافت نکرده است، گفت: با ارسال چند پیامک ساماندهی شده و نصیحت و ایجاد جو روانی که نمی‌توان درباره یک موضوع مهم مانند شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی تصمیم‌گیری کلان کرد. این موضوعات مهم باید با حضور کارشناسان و فعالان عرصه تصمیم‌گیری شود.
نماینده مردم تبریز در مجلس افزود: ما بارها اعلام کرده‌ایم که تلاش کمیسیون فرهنگی مجلس، برای ساماندهی شبکه‌های اجتماعی داخلی است و در نظر داریم بستری را برای رقابت پیام رسان‌های داخلی با شبکه‌های اجتماعی خارجی ایجاد کنیم. البته در این زمینه کلیاتی مطرح شده است ولی باید با بررسی در صحن مجلس، روی همه بندهای آن بحث شود. این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس درباره بحث فیلترینگ نیز گفت: بدون تقویت شبکه‌های اجتماعی داخلی و آماده شدن بسترهای لازم، پیام رسان‌های داخلی نمی‌توانند بار مهاجرت را به دوش کشیده و تحمل کنند. با این وضعیت، فشارها هم نتیجه‌ای در برندارد. سعیدی یادآور شد: ما باید مطابق آنچه در دنیا نیز مرسوم است تلاش کنیم ابتدا شبکه‌های داخلی خود را حمایت کرده و آنها را تقویت کنیم تا به سطح قابل قبولی برسند و بعد تصمیماتی را مطابق عرف و فرهنگ خود اعمال کنیم.
وی با اشاره به نمونه‌های خارجی افزود: به‌عنوان مثال در کشور فرانسه نیز روی شبکه‌های اجتماعی کار می‌کنند و مطابق فرهنگ و عرف خود روی انتشار بسیاری از تصاویر و متن و کلمات حساس هستند از این‌رو چارچوبی تدوین شده و باید در شبکه‌های اجتماعی رعایت شود. این‌گونه اقدام‌ها برای صیانت از حقوق کلی مردم و کاربران در دنیا مطابق روش‌های خاص خود مرسوم است و ما نیز باید به‌دنبال این گونه چارچوب‌ها باشیم وگرنه فیلترینگ چاره کار نیست.
سعیدی با تأکید بر اینکه فعالیت در شبکه‌های اجتماعی مطابق با عرف و فرهنگ ما و آداب و رسوم نیست و بسیار رها شده است، گفت: ما به‌دنبال ساماندهی هستیم نه فیلتر. ساماندهی یعنی یک چارچوب مطابق عرف و فرهنگ و آداب و رسوم تعریف کنیم و همه آن را رعایت کنند درغیر این صورت برخی از کلمات، جملات و تصاویر از شبکه حذف شود.
اصغر مسعودی نیز دیگر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس است که موافق فیلتر اینستاگرام نیست. نماینده مردم نی‌ریز و استهبان در مجلس که البته هیچ پیامکی دریافت نکرده است به «ایران» گفت: همان‌طور که تجربه نشان داده، فیلتر یک شبکه اجتماعی چاره کار نیست و حتی گاه نتیجه عکس می‌دهد چرا که افراد برای استفاده از این بستر به فیلترشکن‌ها روی آورده‌اند به هرحال وقتی یک شبکه اجتماعی فیلتر و مسدود می‌شود کاربران راه دیگری پیدا می‌کنند و بارها نیز گفته شده که مضرات آن بسیار بیشتر است.
نماینده نی‌ریز و استهبان همچنین با اشاره به فعالیت برخی مسئولان در شبکه‌های اجتماعی خارجی گفت: اکنون بسیاری از چهره‌های سیاسی و اجتماعی در شبکه‌های خارجی فعال هستند و بسیاری از کاربران هم از این شبکه‌های اجتماعی بدرستی استفاده می‌کنند ولی باید قبول کرد که برخی از مطالب منتشر شده روی اخلاق جامعه تأثیرگذار است و اثرات نامطلوبی نیز در بردارد از این‌رو باید راهکارهایی را تعریف کنیم تا فرهنگ و بنیان خانواده لطمه نبیند به همین دلیل باید به سمت آموزش در مدارس و... برویم.
فعالیت دلواپسان برای فیلتر اینستاگرام
گفتنی است اواخر هفته گذشته سخنان سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور درباره اینستاگرام و لزوم فیلتر آن بازتاب‌های زیادی در فضای مجازی داشت و موافقان و مخالفان مقابل یکدیگر صف‌آرایی کردند. جواد جاویدنیا سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور با انتقاد از فعالیت اینستاگرام در کشور گفت: بسیاری از علما، استادان و دانشجویان هر کدام با استدلال خود خواهان فیلترینگ اینستاگرام هستند.
دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه با اشاره به اینکه اینستاگرام باید چند سال پیش فیلتر می‌شد افزود: متأسفانه میزان جرایمی که در بستر جرم خیز اینستاگرام به وجود آمده و هر روز رو به رشد است را می‌توان به‌عنوان یک فاجعه نام برد چرا که خانواده‌های زیادی درگیر آسیب‌های آن شده و از این مسأله گلایه‌مند هستند. وی ادامه داد: حتی برخی، تمام مسئولان فضای مجازی کشور را که هر کدام به نحوی در این فضا نقش دارند به خاطر عدم‌برخورد با این پدیده مسئول گمراهی تک تک افراد جامعه و بویژه کودکان و نوجوانان می‌دانند، بی‌غیرت خطاب می‌کنند و حق هم دارند. وی افزود: قوه قضائیه در این خصوص تذکرات لازم را داده است و بنا دارد محکم و استوار پیگیر اجرای قانون در همه زمینه‌ها باشد.
پس از سخنان سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور، دامنه واکنش‌ها به نماز جمعه رسید و امام جمعه مشهد نیز با انتقاد از کم‌بودن پهنای باند پیام رسان‌های داخلی، وزارت ارتباطات را متهم کرد که امکانات بیشتری در اختیار پیام رسان‌های خارجی قرار می‌دهد. بلافاصله پس از این سخنان نیز شاهد ماجرای ارسال پیامک‌ها به نمایندگان با مضامین لزوم فیلتر اینستاگرام بودیم.
آنچه مسلم است اینکه همه این هجمه‌ها علیه اینستاگرام و تلاش برای فیلتر آن از یک پایگاه خاص آغاز شده ولی حالا این سؤال پیش می‌آید که آیا فیلتر تلگرام تا این لحظه موفق بوده و پیام رسان‌های داخلی با خارج کردن یک پیام رسان خارجی از کارزار پیام رسان‌ها، به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای دست یافته‌اند که حالا باز هم فیلترینگ می‌خواهد دامان یکی دیگر از پیام‌رسان‌های خارجی را بگیرد؟ آیا افرادی که به‌دنبال فیلتر تلگرام بودند به نتیجه دلخواه خود رسیده‌اند؟
سوسن صادقی- میترا جلیلی
- 13
- 6
